Από όλα τα είδη της ζωγραφικής, η νεκρή φύση ίσως είναι το πιο αδικημένο. Στην ιστορία της τέχνης, η ζωγραφική νεκρών φύσεων ήταν ένα βασικό βήμα της εκπαίδευσης των νέων καλλιτεχνών, για να μάθουν την απόδοση, την προοπτική και τη χρήση του χρώματος και του φωτός.
Η νεκρή φύση ως είδος ζωγραφικής εκτός από στυλιστικό ενδιαφέρον όσον αφορά στην απόδοση των όγκων και των αντικειμένων ανάλογα με τις επικρατούσες τάσεις της εποχής, συχνά κρύβει και βαθύ συμβολισμό. Τα αντικείμενα που απεικονίζονται μπορεί να αντιπροσωπεύουν ιδέες, γνωμικά, συναισθήματα και μεταφορικά μηνύματα.
Ένα παράδειγμα είναι οι νεκρές φύσεις “vanitas”, δηλαδή για τη ματαιοδοξία, οι οποίες ήταν ιδιαίτερα της μόδας τον 17ο αιώνα. Συμβολίζοντας την παροδικότητα της ζωής και τη ματαιότητα του υλισμού, συχνά απεικόνιζαν φρούτα που σαπίζουν, κεριά που τελειώνουν ή ανθρώπινα κρανία. Αυτά ονομάζονται Memento Mori, μια λατινική φράση που σημαίνει «Θυμήσου ότι θα πεθάνεις» και υπενθυμίζουν τη ματαιότητα της ζωής και τη σιγουριά του θανάτου για όλους τους θνητούς.
Οι νεκρές φύσεις αποτελούν ένα σημείο συνάντησης αντίπαλων δυνάμεων: το μερικό και το όλο, το εφήμερο και το αιώνιο, το ιερό και το βέβηλο. Η απλότητα της θεματολογίας και η αναπαράσταση καθημερινών αντικειμένων καλεί τον θεατή να κοιτάξει με βλέμμα αργόσυρτο, βιώνοντας μια εμπειρία παρατήρησης η οποία τείνει να ξεπεραστεί σήμερα από την καταιγιστική ταχύτητα κατανάλωσης εικόνων σε διάφορα μέσα και συχνά, ταυτόχρονα.
Στη θεματική έκθεση θα βρείτε νεκρές φύσεις από μουσειακές και αρχειακές συλλογές της χώρας. Χαρακτικά, λάδια, σκίτσα και ακουαρέλες, τα οποία χρονικά καλύπτουν μια περίοδο 400 χρόνων, από έργα της Ιταλικής Σχολής από τη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης, έως σύγχρονα έργα, ενώ στυλιστικά αντιπροσωπεύονται σχεδόν όλα τα ρεύματα της νεοελληνικής τέχνης, από τον Ακαδημαϊκό Ρεαλισμό, έως τις διαφορετικές εκφάνσεις της μοντερνικότητας στην Ελλάδα.
Ένα αντίδοτο για τον ίλιγγο που προκαλούν οι αλγοριθμικές ροές στο διαδίκτυο, η έκθεση σας καλεί να κάνετε μια παύση, να επιβραδύνετε το βλέμμα σας και να αναστοχαστείτε ως προς τη βιωμένη πραγματικότητα.
Η θεματική έκθεση περιλαμβάνει τεκμήρια από τους εξής φορείς:
