Τα ελληνικά Τελωνεία μετράνε πλέον 190 χρόνια επίσημου θεσμικού βίου, καθώς η συστατική τους πράξη, το Ψήφισμα ΙΔ΄ του 1830 περί τελωνίων, συμπίπτει χρονικά με το έτος διεθνούς αναγνώρισης της ανεξαρτησίας του νεοελληνικού κράτους. Μάλιστα, οι δυο αυτές νομικές πράξεις δημοσιεύτηκαν στον ίδιο φύλλο της Γενικής Εφημερίδος της Ελλάδος (Αριθ. 32/Έτους Ε΄, 26.4.1830). Τα τελωνεία αποτέλεσαν, εξαρχής, κρίσιμες δημόσιες υπηρεσίες τόσο για τη συγκέντρωση εσόδων προς εξυπηρέτηση των εθνικών σκοπών (πολεμικών και πολιτικών) όσο και προστασίας της ασφάλειας και της δημόσιας υγείας, καθώς και επιτήρησης των πρώτων συνόρων της χώρας προς αντιμετώπιση της λαθρεμπορίας.
Υπηρεσιακές εκθέσεις, επιστολές και έγγραφα συναλλασσόμενων και εμπορικών συλλόγων, αλληλογραφία περιφερειακών τελωνειακών υπηρεσιών με την κεντρική διοίκηση, ταχυδρομικές κάρτες με κτήρια τελωνείων και ευρύτερες εγκαταστάσεις, τελωνειακές στατιστικές, κατάστιχα σύναξης δασμών, νομοθετικά κείμενα, κατάλογοι εισπράξεων, εκδόσεις ένωσης τελωνειακών υπαλλήλων, καθώς και αλληλογραφία και δημοσιεύματα διεθνών οικονομικών σχέσεων, φωτίζουν και αναδεικνύουν ιδιαίτερες όψεις της τελωνειακής ιστορίας και της λειτουργίας των ελληνικών τελωνείων, ήδη από τα επαναστατικά χρόνια και την Προσωρινή Διοίκηση της Ελλάδας.
Η παρούσα θεματική έκθεση προσφέρει πρόσβαση σε πολυάριθμα τεκμήρια όλων των παραπάνω όψεων της τελωνειακής ιστορίας, φωτίζοντας ταυτόχρονα ευρύτερες όψεις της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, πολιτικής και οικονομίας. Η περίπτωση της τελωνειακής ιστορίας αποτελεί μια χρήσιμη περιπτωσιολογική μελέτη για τη δημόσια διοίκηση, και ιδιαίτερα το χώρο των δημοσιονομικών θεσμών και υπηρεσιών.
Η θεματική έκθεση περιλαμβάνει τεκμήρια από τους εξής φορείς:
