Ονείρατα φαντάσματα παραμύθια ψώματα» λένε στην Κτήτη. Εν τούτοις μερικά όνεορα κάποτε επαληθεύουν. Είναι προειδοποιητικά απ’ ευθείας ή συμβολικά. Ένα όνειρο της γιαγιάς μου αναφέρω, γιατί τότε που το είδε του εδώθηκε πολλή σημασία. Κατά την επανάστασην του 1897 διηγείτο η γιαγιά μας, πως ήταν όλοι φοβισμένοι και περίλυποι και ετοιμάζοντο να φύγουν κρυφά για τον Πειραιά. Μια νύχτα είδε στον ύπνο της ένα Δεσπότη ψαρογένη μ’ ένα Ευαγγέλιο στο χέρι, όμοιον με τον Αγίο Μάρκο, ο οποίος της είπε «Μη φοβάσαι Βιτωρίτσα και η Κρήτη θα γένη αυτονομία». Επειδή εκείνη ήταν αγράμματη και δεν ήξερε τι θα πή αυτονομία επήγε στο σπίτι του ανεψιού της και του διηγήθηκε το όνειρο. Εκείνος εξήγησε το όνειρο και κατόπιν αυτού πήρε θάρρος όλη η οικογένεια και πολλοί άλλοι Ηρακλειώται. – Τον Αύγουστο του 1898 όλη η οικογένεια της μητρός μου ευρίσκεται σε χωριά, γιατί οι Τούρκοι είχαν καταλάβει το σπίτι του Ηρακλείου. Μέσα σε μια βδομάδα πέθαναν όλα τα άρρενα παιδιά των Τούρκων αυτών. Μια νύχτα οι Τούρκοι εφιλοξένησαν και μια αράπισσα τούρκισσα γνωστή και της γιαγιάς μου – τη Μαυρούκα – Της έστρωσαν να κοιμηθή από κάτω από τον Άγιο Μάρκο. Η μαυρούκα, ως διηγήθη η ίδια αργότερα στη γιαγιά μας, είχε ύπνο ανήσυχο και ξαφνικά έβαλε μια δυνατή φωνή : «Σ΄΄ώστε με από τον ψαρογένη». Είχε δη τον Άγιο Μάρκο στον ύπνο της και την έδιωχνε και της είπε να πή και στους άλλους να φύγουν να μη μολύνουν το μέρος και τρομητεροί νάναι να μην βάλουν φωτιά στο σπίτι γιατί θα τους εύρισκε μεγάλο θανατικό. Οι Τούρκοι έφυγαν κι έτσι σώθηκε το σπίτι από την Μεγάλη Πυρκαϊά του Ηρακλείου στα 1898
Το τεκμήριο παρέχεται από τον φορέα :
Ακαδημία Αθηνών
Αποθετήριο :
Αρχείο Παροιμιών και Λαϊκών Παραδόσεων του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών