Πιστεύουσιν ότι οι πλείστοι των νεκρών οι φαύλως ζήσαντες, ή οι αφορισθέντες υπό τινος ιερέως, ιδίως υπο επτά (επταπάπαδον καλούμενον) α)γίνονται Καταχανάδες. Πιστεύουσιν δηλ.ότι ευθύς μετά, τον χωρισμόν της ψυχής εκ του σώματος εισέρχεται, εν αυτώ πνεύμα πονηρόν, όπερ καταλαμβάνει την θέσιν της ψυχής και οικειοποιείται την μορφήν, είτα μετασχηματίζεται εις Καταχανά, ήτοι ανθρωποδαίμοναι. Τοιούτος δε καταστάς έχει μέν κατοικίαν το σώμα και διατηρεί αυτό άφθαρτον, τρέχει δ’αστραπηδόν όπου αν βούληται και προξενεί μεγάλας ανησυχίας εν ώρα νυκτός εις τους ανθρώπους και τρόμον εμβάλλει τοις πάσι. Και το κακόν ότι δεν μένει μόνος, αλλά πάντα αποθανόντα υπάρχοντος αυτού καθιστά όμοιον αυτώ, ώστε εν βραχεί χρόνω κτάται συνοδείαν μεγάλην και επικίνδυνον. Συνηθες τούτων ιδίωμα είναι ίνα επικαθίζωσιν επί των κοιμωμένων και δια του μεγίστου αυτών βάρους προξενώσιν αγωνίαν και στενοχωρίαν ειν τον κοιμωμένον. Μέγας κόνδυνος εστιν μήπως εκπνεση ο ούτως αγωνιών και μεταβήθη, και ούτος εις Καταχανάν, εάν μη ευρεθή έτερος, όστις ακούσας την αγωνίαν πυρσοκροτήση, το τουφέκι και τρέψη τον αιμοβόρον εις φυγήν, διότι ευτυχώς φρίττει τον κρότον του όπλου και αναχωρεί άπρακτος. Τοιαύτας σκηνάς ουκ ολίγας είδομεν αυτοψεί. Επειδή δ’όσον παλαιώνει το τέρας τούτο, τοσούτον καθίσταται μάλλον αύθαδες και αιμοβόρον, ώστε και ολόκληρα χωρία ως είδομεν, δύναται να εξολοθρεύση ολοσχερώς διό και σπεύδουσιν εις την όσον τάχιστα εξαφάνισιν του πρώτου πρίν ή διπλοσαραντίση, διότι τότε πλέον γίνεται φονεύς αδυσώπητος και ακατάβλητος. Προσκαλούσι δ’επί τούτο ιερείς, επαγγελομένους ότι αυτοί επίστανται δήθεν τον τρόπον της εξοντώσεως του τέρατος επ’αμοιβή, ούτοι μετα την λειτουργίαν προσέρχονται επί του τάφου και αν μεν ευρεθή εκεί το τέρας, διότι τρέχει τήδε κακείσε πειράζον, προσκαλούσιν αυτό αυθεντικώς ίνα εισέλθη δια τινο ευχής και επομένως διαρρήγνυται. Τούτου δε διαταραγέντος άπαντες οι υπ’αυτού καταχανευθέντες, όπου αν ώσι, λαμβάνουσι την αυτήν του Αρχηγού τούτων τύχην. Η γελοία αυτή πρόληψις επικρατεί ζωηρώς καθ’άπασαν την Κρήτην και μάλιστα εις τα ορεινά αυτής και απομεμονωμένα μέρη.. (α)Το επταπάπαδον επενοήθη υπο της ανάγκης φαίνεται όμως αντίθετον τω ευχελαίω. Ως εν εκείνω εύχονται επτά ιερείς ομού υπέρ ιάσεως και σωτηρίας, ούτω κι εν τούτω υπέρ του ολέθρου των κλεπτών ή άλλων κρύφα αδικούντων. Πολλούς έγνωμεν, ολοσχερώς καταστραφέντας απο το επταπάπαδον)

Πιστεύουσιν ότι οι πλείστοι των νεκρών οι φαύλως ζήσαντες, ή οι αφορισθέντες υπό τινος ιερέως, ιδίως υπο επτά (επταπάπαδον καλούμενον) α)γίνονται Καταχανάδες. Πιστεύουσιν δηλ.ότι ευθύς μετά, τον χωρισμόν της ψυχής εκ του σώματος εισέρχεται, εν αυτώ πνεύμα πονηρόν, όπερ καταλαμβάνει την θέσιν της ψυχής και οικειοποιείται την μορφήν, είτα μετασχηματίζεται εις Καταχανά, ήτοι ανθρωποδαίμοναι. Τοιούτος δε καταστάς έχει μέν κατοικίαν το σώμα και διατηρεί αυτό άφθαρτον, τρέχει δ’αστραπηδόν όπου αν βούληται και προξενεί μεγάλας ανησυχίας εν ώρα νυκτός εις τους ανθρώπους και τρόμον εμβάλλει τοις πάσι. Και το κακόν ότι δεν μένει μόνος, αλλά πάντα αποθανόντα υπάρχοντος αυτού καθιστά όμοιον αυτώ, ώστε εν βραχεί χρόνω κτάται συνοδείαν μεγάλην και επικίνδυνον. Συνηθες τούτων ιδίωμα είναι ίνα επικαθίζωσιν επί των κοιμωμένων και δια του μεγίστου αυτών βάρους προξενώσιν αγωνίαν και στενοχωρίαν ειν τον κοιμωμένον. Μέγας κόνδυνος εστιν μήπως εκπνεση ο ούτως αγωνιών και μεταβήθη, και ούτος εις Καταχανάν, εάν μη ευρεθή έτερος, όστις ακούσας την αγωνίαν πυρσοκροτήση, το τουφέκι και τρέψη τον αιμοβόρον εις φυγήν, διότι ευτυχώς φρίττει τον κρότον του όπλου και αναχωρεί άπρακτος. Τοιαύτας σκηνάς ουκ ολίγας είδομεν αυτοψεί. Επειδή δ’όσον παλαιώνει το τέρας τούτο, τοσούτον καθίσταται μάλλον αύθαδες και αιμοβόρον, ώστε και ολόκληρα χωρία ως είδομεν, δύναται να εξολοθρεύση ολοσχερώς διό και σπεύδουσιν εις την όσον τάχιστα εξαφάνισιν του πρώτου πρίν ή διπλοσαραντίση, διότι τότε πλέον γίνεται φονεύς αδυσώπητος και ακατάβλητος. Προσκαλούσι δ’επί τούτο ιερείς, επαγγελομένους ότι αυτοί επίστανται δήθεν τον τρόπον της εξοντώσεως του τέρατος επ’αμοιβή, ούτοι μετα την λειτουργίαν προσέρχονται επί του τάφου και αν μεν ευρεθή εκεί το τέρας, διότι τρέχει τήδε κακείσε πειράζον, προσκαλούσιν αυτό αυθεντικώς ίνα εισέλθη δια τινο ευχής και επομένως διαρρήγνυται. Τούτου δε διαταραγέντος άπαντες οι υπ’αυτού καταχανευθέντες, όπου αν ώσι, λαμβάνουσι την αυτήν του Αρχηγού τούτων τύχην. Η γελοία αυτή πρόληψις επικρατεί ζωηρώς καθ’άπασαν την Κρήτην και μάλιστα εις τα ορεινά αυτής και απομεμονωμένα μέρη.. (α)Το επταπάπαδον επενοήθη υπο της ανάγκης φαίνεται όμως αντίθετον τω ευχελαίω. Ως εν εκείνω εύχονται επτά ιερείς ομού υπέρ ιάσεως και σωτηρίας, ούτω κι εν τούτω υπέρ του ολέθρου των κλεπτών ή άλλων κρύφα αδικούντων. Πολλούς έγνωμεν, ολοσχερώς καταστραφέντας απο το επταπάπαδον)

Παπαδοπετράκης, Γρηγόριος

Παπαδοπετράκης, Γρηγόριος (EL)

Παραδόσεις

Κρήτη, Σφακιά

1888

Academy of Athens

Archives of Proverbs and Popular Legends of the Hellenic Folklore Research Centre, Academy of Athens

Γ. Παπαδοπετράκη, Ιστορία των Σφακίων ήτοι μέρος της κρητικής ιστορίας, εν Αθήναις, 1888 σελ. 72

Text

Greek