use the file or the thumbnail according to the license: CC BY-NC-SA 4.0 Attribution-NonCommercial-ShareAlike
Il «terzo genere» e la teoria geometrica dell' universo nel Timeo di Platone
Filippi , Francesca
Το οντολογικό λεγόμενο «τρίτο γένος», που αποτελεί αίτημα του πλατωνικού Τίμαιου, εξακολουθεί να κατέχει εξέχουσα θέση στην παράδοση τόσο της πλατωνικής έρευνας όσο και άλλων φιλοσοφικών ρευμάτων. Η σπουδαιότητά του οφείλεται σε μια σειρά αναπάντητων η δυσεπίλυτων ερωτημάτων τα οποία ανέκυψαν και συνδέονται με τις διάφορες απόπειρες απόδοσης μιας πιστής και συνεπούς περιγραφής. Το γεγονός ότι ο Πλάτων αναφερόμενος το χαρακτηρίζει ως «χώρα» γένεσης προκάλεσε το ενδιαφέρον όσων εννοούν να συνδέσουν τη σύγχρονη αντίληψη της έννοιας του χώρου με τις διάφορες εκδοχές που προσέλαβε η έννοια κατά την κλασσική ελληνική φιλοσοφία. Στο άρθρο αυτό υπογραμμίζω πώς η προβληματικότητα της πλατωνικής σύλληψης του οντολογικού «τρίτου γένους» προέρχεται από την επιπόλαιη υπέρβαση που επιτελείται από τους ερμηνευτές ως προς τα δύο επίπεδα της έρευνας στα οποία ο Πλάτων επιδίδεται ταυτόχρονα στον Τίμαιο του. Αυτός ο ύστερος κοσμολογικός διάλογος διαρθρώνεται στην πραγματικότητα σε δύο διακριτά τμήματα, το πρώτο από τα οποία έχει σκοπό να προσφέρει το μεταφυσικό έρεισμα της γεωμετρικής θεωρίας του πλατωνικού Σύμπαντος, ενώ το δεύτερο τμήμα αποσκοπεί στο να περιγράψει την πλατωνική φυσική. Υπό την άποψη αυτή το «τρίτο γένος» είναι μια οντολογική κατηγορία όπως συμβαίνει με το νοητόν Όν και τη γένεση· οποιαδήποτε απόπειρα να το ερμηνεύσουμε με όρους φυσικής, θα παράξει εκ νέου απορίες που ανέκαθεν συνόδευσαν την εν λόγω έρευνα. Υπό όρους κατ' εξοχήν φυσικούς πρέπει, αντιθέτως, να ερμηνευθεί η πλατωνική γεωμετρία του Σύμπαντος, που επιτρέπει στον Πλάτωνα να επεξεργασθεί μια σύλληψη εκπληκτικά σύγχρονη της έκτασης, την οποία ο ίδιος χαρακτηρίζει ως σημείο συνάντησης μεταξύ της μηχανιστικής φύσης του «τρίτου γένους» και της τελεολογίας του νοητού Όντος.
Academy of Athens
