Το Διδασκαλείο Κρήτης στο Ηράκλειο είχε στην κατοχή του πλήθος εποπτικών διδακτικών μέσων (εποπτικό υλικό και σχολικός εξοπλισμός) που χρησιμοποιούνταν κατά την εκπαιδευτική λειτουργία του. Τα μέσα αυτά αποτελούσαν ένα σημαντικό μέρος της κινητής περιουσίας του ιδρύματος, όπως προκύπτει και από την υπηρεσιακή αλληλογραφία του Διδασκαλείου. Το υλικό και ο εξοπλισμός αυτός διακρίνονται στις ακόλουθες κατηγορίες: α. Σχολικές εικόνες. β. Σχολικοί χάρτες. γ. Κεντήματα Διδασκαλείου. δ. Σχολικά έπιπλα. ε. Ποικίλα αντικείμενα συλλογών και σχολικού εξοπλισμού. στ. Φωτογραφίες μαθητών/ τριών και διδακτικού προσωπικού. στ. Εποπτικό υλικό μαθημάτων φυσικών επιστημών. ζ. Γραφική ύλη.
Το Διδασκαλείο Κρήτης στο Ηράκλειο διατηρούσε χαρτογραφική συλλογή με χάρτες διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων, οι οποίοι συνιστούσαν χρήσιμα διδακτικά βοηθήματα για τα ακόλουθα μαθήματα: Ιστορία, Θρησκευτικά, Φυσική, Φυσιογνωστικά, Φυσική Πειραματική, Φυσική Ιστορία, Κοσμογραφία, Γεωγραφία, Γεωπονικά, Γεωπονικά και Ζωοτεχνία, Ελληνικά (πρόκειται για τα μαθήματα σύμφωνα με τα Ωρολόγια Προγράμματα για τα Τριτάξια και Πεντατάξια Διδασκαλεία - 1914 και 1929 αντίστοιχα). Η χρήση των χαρτών εξυπηρετούσε την αρχή της εποπτείας και της αυτενέργειας, βασικές διδακτικές αρχές που αποτελούσαν αντικείμενο των παιδαγωγικών συνεδριάσεων του συλλόγου καθηγητών/τριών του Διδασκαλείου Κρήτης, ειδικότερα κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου.
Οι ανατομικοί χάρτες χρησίμευαν για τη διδασκαλία των Φυσιογνωστικών μαθημάτων που διδάσκονταν στα Διδασκαλεία. Αποσκοπούσαν να καλλιεργήσουν την ικανότητα των μαθητών/τριών στην παρατήρηση και την περιγραφή των όντων και των φαινομένων της φύσης. Αποτελούσαν χρήσιμο βοήθημα, καθώς αναπαρίσταναν το ανθρώπινο σώμα, περιγράφοντας τα όργανα και τις λειτουργίες τους, χωρίς ταυτόχρονα να υστερούν από άποψη αισθητικής. Παράλληλα με τους ανατομικούς χάρτες υπήρχαν και τα προπλάσματα, που απεικόνιζαν τα όργανα και τα οργανικά συστήματα του ανθρώπινου σώματος (καρδιά, εγκέφαλος, πνεύμονες, μυϊκά και νευρικά συμπλέγματα, κ.ά.). Γίνονταν αντικείμενο άμεσης παρατήρησης και αποτελούσαν ένα εξίσου σημαντικό εποπτικό μέσο.
Ο χάρτης «Πίναξ Ανατομικός εκ Φυσιολογικόν σχήμα Ανθρώπου» του εκδοτικού οίκου «Κωνστ. Δ. Οικονομίδου», απεικονίζει σε φυσική διάσταση την ανατομία του ανθρώπινου σώματος (το μυϊκό και φλεβικό σύστημα, τα οστά και τα όργανα).Σε ένθετο πλαίσιο παριστάνεται σε μικρότερο μέγεθος το ανθρώπινο σώμα με αναλυτική παρουσίαση των οργάνων της καρδιάς και του κυκλοφορικού συστήματος (αρτηρίες, φλέβες και λεμφικά αγγεία). Στον χάρτη υπάρχει ένα επεξηγηματικό σημείωμα ως προς την ανάγνωσή του.
(EL)
The Didaskaleion of Crete in Heraklion had in its possession a number of visual aiding teaching materials (visual material and school equipment) that were used during its educational function. These materials constituted an important part of the movable property of the institution, as it can be seen from the official correspondence of the Didaskaleion. This material and equipment are divided into the following categories: a. School pictures. b. School maps. c. Embroidery of the Didaskaleion. d. School furniture. e. Various items of collections and school equipment. f. Photographs of students and teaching staff. f. Aiding material for natural science courses. g. Stationery.
The Didaskaleion of Crete in Heraklion maintained a cartographic collection with maps of different subjects, which were useful teaching materials for the following courses: History, Religion, Physics, Natural Sciences, Experimental Physics, Natural History, Cosmography, Geography, Agriculture, Agriculture and Animal Art, Greek language (these are the courses according to the Timetable for the Three Grade Didaskaleion and the Five Grade Didaskaleion - 1914 and 1929 respectively). The use of maps served the principle of supervision and self-reliance, basic didactic principles that were the subject of the pedagogical meetings of the teachers' association of the Didaskaleion of Heraklion, especially during the interwar period.
The anatomical maps were used for the teaching of the Physiognostic lessons that were taught in the Didaskaleia. They aimed to cultivate the students' ability to observe and describe the beings and phenomena of nature. They were a useful aid, as they represented the human body, describing the organs and their functions, while maintaining high aesthetic standards. Along with the anatomical maps, there were also the manikin, which depicted the organs and organic systems of the human body (heart, brain, lungs, muscle and nerve complexes, etc.). They were used for direct observation on behalf of the students and constituted an equally important aiding visual instrument.
The map "Anatomical Map of the Physiological Human shape" of the publishing house "Const. D. Oikonomidou", depicts in natural dimension the anatomy of the human body (the muscular and venous system, the bones and the organs). In an inset frame, the human body is represented in a smaller size with a detailed presentation of the organs of the heart and the circulatory system (arteries, veins and lymphatic vessels). On the map there is an explanatory note on how to read it.
(EN)
Le Didaskalio (École pour la formation des enseignants) de Crète à Héraklion disposait de plusieurs moyens et supports d’enseignement (matériel et équipement scolaires) qui étaient utilisés pour sa fonction éducative. Ces moyens et supports constituaient une partie importante des biens mobiliers de cette institution, ce qui ressort, entre autres, de l’étude de la correspondance officielle de Didaskalio. En ce qui concerne son matériel et son équipement, on distingue les catégories suivantes : a. Images scolaires, b. Cartes scolaires. c. Broderies de Didaskalio, d. Meubles scolaires, e. Divers objets des collections et de l’équipement scolaire, f. Photos des étudiant(e)s et du personnel enseignant, g. Outils d’enseignements pour les cours des sciences naturelles, h. Fournitures scolaires.
Le Didaskalio de Crète à Héraklion disposait d’une collection des cartes de différents champs disciplinaires, lesquelles constituaient des aides d’enseignement utiles pour les matières suivantes : Histoire, Cours de religion, Physique, Cours des Sciences de la nature et de la vie, Physique Expérimentale, Histoire Naturelle, Cosmographie, Géographie, Agronomie, Agronomie et Sciences animales, Langue grecque ; il s’agit des matières enseignées, d’après les programmes des cours des Didaskalio ayant un programme d’études d’une durée de trois années (1914) et des Didaskalio ayant un programme d’études d’une durée de cinq années (1929). L’usage des cartes permettait l’application des principes de l’enseignement à travers l’activité sensorielle et du principe d’autoréactivité de la part des élèves (activité autonome, prise d’initiative et auto-motivation), des principes didactiques importants qui constituaient des objets de discussion des conseils de l’association des enseignant(e)s de Didaskalio d’Héraklion, notamment pendant la période de l’Entre-deux-guerres.
Les cartes d’anatomie servaient à l’enseignement des Cours des Sciences de la nature et de la vie qui étaient dispensés aux différents Didaskalio (Écoles pour la formation des enseignants). Ellesvisaientà aider les étudiant(e)s à développer leurs capacités d’observation et de description des êtres et des phénomènes de la nature. Il s’agissait d’une aide importante pour les cours, car elles représentaient le corps humain, décrivant les organes et leurs fonctions, tout en étant de qualité au niveau esthétique. Les cartes d’anatomie étaient utilisées en parallèle avec desmodèles en plastique qui représentaient des organes et les systèmes du corps humain (cœur, cerveau, poumons, systèmes musculaire et nerveux, etc.). Ces modèles faisaient aussi objet d’observation directe de la part des étudiant(e)s et constituaient un moyen et support d’enseignement aussi important que les cartes d’anatomie.
La «Carte d’anatomie du corps humain en taille réelle» des éditions «K. D. Oikonomidou», représente, en dimensions réelles, l’anatomie du corps humain (le système musculaire et veineux, les os et les organes). Elle contient aussi un encadré dans lequel on présente le corps humain en plus petite taille où l’on voit de manière détaillée les organes du corps et du système circulatoire (artères, veines et vaisseaux lymphatiques). Dans cette carte il y a également une notice explicative sur la manière de lire cette carte d’anatomie.
(FR)
Special Account for Research Funds of University of Crete (SARF UoC)
