Construction

Κατασκευή (EL)

Construction (EN)

Ioganson, Karel (1890-1929) (EL)

Ioganson, Karel (1890-1929) (EN)

Το ερώτημα εάν η ταχύτητα που ξεπερνά την ακτίνα του φωτός είναι η κίνηση πίσω στο χρόνο είχε συνεπάρει τους Ρώσους πρωτοπόρους δημιουργούς. Από τη μια ήταν η θεωρία για την απελευθέρωση της ενέργειας, από την άλλη η νέα πραγματικότητα των δυνατοτήτων που προσφέρει η ηλεκτρική ενέργεια. Η ενεργειακή πολιτική της Ρωσίας ξεκίνησε πολύ νωρίς. Το 1883, κατασκευάστηκε στην Αγία Πετρούπολη ο πρώτος ηλεκτρικός σταθμός χαμηλής στάθμης. Το 1920, ο Λένιν ξεκίνησε με απόλυτη προτεραιότητα το σχέδιο εξηλεκτρισμού της Ρωσίας, που έμεινε γνωστό με τη συγκεκομμένη ονομασία ΓΚΟΕΛΡΟ. Τα επιστημονικά επιτεύγματα και οι τεχνολογικές προσδοκίες από τη μελέτη της ενεργητικής επηρέασαν και τους καλλιτέχνες της ρωσικής πρωτοπορίας. Ο παλιός συμφοιτητής του Ντρέβιν και συγκάτοικός του τα πρώτα χρόνια της Μόσχας, ο Κάρλ Ιόγκανσον αναζητά εντελώς διαφορετικές κονστρουκτιβιστικές προσεγγίσεις για την τέχνη του. Είναι, εξάλλου, γλύπτης και ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την ρόλο της κατασκευής και την σύνθεση της αρχιτεκτονικής και της τεχνολογίας με τη γλυπτική. Στη Δεύτερη Ανοιξιάτικη Έκθεση της Ένωσης Νέων Καλλιτεχνών το 1921 ο Ιόγκανσον πρωτοπαρουσιάζει τα πρώτα γλυπτά του. Πρόκειται για μια σειρά λεπτών κατασκευών από μέταλλο, ξύλο και σύρμα που πατούν σε τριγωνικές βάσεις και ισορροπούν χάρη στη μαθηματικά μελετημένη από τον καλλιτέχνη σχέση μεταξύ έντασης και σταθερότητας. Στις κατασκευές αυτές, οι οποίες πρωτοδημιουργήθηκαν στο Ινστιτούτο Καλλιτεχνικής Παιδείας (ΙΝΧΟΥΚ) της Μόσχας το 1921 όταν ζητήθηκε από τους καλλιτέχνες να διευκρινίσουν τη διαφορά ανάμεσα στις έννοιες «σύνθεση» και «κατασκευή», η παραμικρή μετατόπιση οδηγεί σε διαφοροποίηση της ισομερούς κατανομής έντασης με αποτέλεσμα την κατάρρευση της κατασκευής. Τόσο ο Ρώσος γλύπτης Βιατσεσλάβ Κολεϊτσούκ, ο οποίος έφτιαξε κάποιες ανακατασκευές του Ιόγκανσον, όσο και η ιστορικός τέχνης Μαρία Γκοφ από το Πανεπιστήμιο Στάνφορτ που μελέτησε το έργο του Ιόγκανσον, υποστηρίζουν ότι ο καλλιτέχνης ήταν αυτός που πρώτος ανακάλυψε τη θεωρία της σταθερότητας μέσω έντασης, αυτό που στα αγγλικά ονομάζεται tensegrity ή tensial integrity και αναπτύσσεται από τον αμερικανό γλύπτη B. Fuller μόλις στη δεκαετία του 1950. Ορισμένες από τις κατασκευές ταξίδεψαν στο Βερολίνο στην Πρώτη Έκθεση Ρώσων Καλλιτεχνών που διοργανώθηκε εκεί το 1922. Ο Μοχόλι – Ναντζ εντυπωσιάστηκε ιδιαίτερα από τα έργα του Ιόγκανσον και ένα από αυτά το δημοσίευσε για την εικονογράφηση του κειμένου του με τίτλο «Από το Υλικό στην Αρχιτεκτονική» το 1929, χρονιά που έφυγε πρόωρα από τη ζωή ο καλλιτέχνης. Πρέπει να επισημανθεί πως τα ελάχιστα σωζόμενα έργα του Κάρλ Ιόγκανσον και ο πρόωρος θάνατός του δυσκολεύει την ολοκληρωμένη τεκμηρίωση του έργου αυτού του εξαιρετικά ενδιαφέροντα αυτού καλλιτέχνη με αποτέλεσμα τα τέσσερα σχέδια που σώζονται σήμερα στη συλλογή Κωστάκη στο ΚΜΣΤ να είναι ιδιαίτερα πολύτιμα. Πρόκειται για δυο μελέτες κατασκευών, η μία απεικονίζει ένα ηλεκτρικό κύκλωμα και για ένα ζευγάρι σχεδίων που μελετούν τη σχέση σύνθεσης και κατασκευής.

Το 1922, ο Κάρελ Ιόγκανσον στο πλαίσιο των κατασκευαστικών ασκήσεων του ΙΝΧΟΥΚ απεικόνισε ένα ηλεκτρικό κύκλωμα θέλοντας να δείξει ότι στην καθαρή γεωμετρία αυτού του σχήματος διαβάζεται μια από τις σημαντικότερες εφευρέσεις της ανθρωπότητας. (EL)

Κολάζ (EL)

Σχέδιο (EL)

Ζωγραφικό σχέδιο (EL)

Χαρτί (EL)

Μολύβι (EL)

1922

Ρωσική πρωτοπορία (EL)

Σχέδια και τυπώματα (EL)

Κονστρουκτιβισμός (EL)

Metropolitan Organisation of Museums of Visual Arts of Thessaloniki – MOMus

Digital Collections of the Metropolitan Organisation of Museums of Visual Arts of Thessaloniki - MOMus

Museum of Modern Art-Costakis Collection

Image

Κολάζ (EL)

Σχέδιο (EL)

Russian

http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/