SearchCulture.gr | Filoti (Europe ▶ Greece ▶ District of South Aegean ▶ Nomós Kykládon ▶ Naxos Island )

1 - 30 from 197 items

Map Grid

Sort by

Αμφορίσκος (ΜΝ 457).

Item type: Archaeological object, Vase
Creator: Άγνωστος δημιουργός
Place: Filoti
Institution: The Archaeological Society at Athens

Αμφορίσκος (ΜΝ 457).

Item type: Archaeological object, Vase
Creator: Άγνωστος δημιουργός
Place: Filoti
Institution: The Archaeological Society at Athens

Αμφορίσκος (ΜΝ 457). Λεπτομέρεια: παράσταση πτηνού στη ζώνη της κοιλιάς του αγγείου, δίπλα στη λαβή.

Item type: Archaeological object, Vase
Creator: Άγνωστος δημιουργός
Place: Filoti
Institution: The Archaeological Society at Athens

Αμφορίσκος (ΜΝ 457).

Item type: Archaeological object, Vase
Creator: Άγνωστος δημιουργός
Place: Filoti
Institution: The Archaeological Society at Athens

Αμφορίσκος (ΜΝ 457).

Item type: Archaeological object, Vase
Creator: Άγνωστος δημιουργός
Place: Filoti
Institution: The Archaeological Society at Athens

Ο Άγιος Λουκάς έχει κάμει 72 εικόνες, τριάντα έξε με τη Παναγία με το Χριστό και 36 σκέτη η Παναγία. Όdεν ήκαμε τσι εικόνες εκάλεσε τη Παναγία που είχε μικρό το Χριστό τότες να δή τα έργα dου αν τ'ς αρέσανε. Τότες εσηκωθήκανε οι εικόνες και τ'ς έκαμε σκήμα (σχήμα, υπόκλίσιν) κ' η Παναγία την είπενε : “Η χάρι εντουνού που σηκώνω κ' η εδική μου να 'ναι μαζί σας. Εν όσω υπάρχει ο κόσμος να ενεργούτε και να θαματουργήτε όπου βρεθήτε κι όπου σταθήτε” Αυτές οι εικόνες σκορπισμένες σ' όλο το gόσμο. Και οι Τούρκοι τσι πιστεύουνε και τσι προσκυνούνε

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Άλλως πως: Θα πάρω μια ψάθα για το γέρο γιατί είναι πια γέρος και σιχαμένος να τόνε βάλωμενε ‘ς το υπόγειο να κοιμάται γιατί δε κάνει πια για σαλόνια. Λέει (το παιδί) δε παίρνομενε δυο και όταν γίνης εσύ γέρος να σε βάλωμενε κ’ εσένα μέσ’ ΄ς το υπόγειο; Πήγαινε παιδί μου. Του λέει πια τότες, να πάρης κρεβάτι για το γέρο. Λέει κ’ εγώ θα σου πάρω τα ίδια.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Εδιατάξενε μια φορά ο βασιλιάς κ’ εκόψανε όλοι τσι γέροντες. Ένα παλληκάρι αγαπούσενε τόσο πολύ το πατέρα dου και τον εφύλαξενε και τον εταοπότιζενε εκεί που τον είχενε. Μια φορά το παλληκάρι επήενε στο πατέρα dου στενοχωρημένο. Είdα χεις παιδί μου; Είdα να χω πατέρα. Τυχαίνει ν’αγαπούμενε τόσα παιδιά μια νέα βασιλιοπούλα κι ο βασιλιάς δεν δίνει σε καένα εμπιστοσύνη κ’ είπενε ν’ ανέβωμενε απάνω στο Ζάκι όποιος πρωτοδή τον ήλιο εκείνος θα ‘ν ο γαμbρός που θα κάψω. Λέει παιδί μου μη πικραίνεσαι. Θ’ ανέβετε το πρωϊ στο Ζα. Όλος ο κόζμος θα τηρά την Ανατολή κ’ εσύ θα τηράς τη Δύσι. Όdεν ήθελε bροβάλει ο ήλιος στην Ανατολή όλοι φωνάζανε μονομιάς νάτονε! Ο ήλιος την ώρα που θα πρωτοβγή χτυπά στη Δύσι κ’ εσύ θα φωνάξης πρώτος χωρίς να σε δη κανείς. Επήε κ’ ετήραζε τη Δύσι χωρίς να τόνε πάρη καένας χαbάρι. Εκεί που τήραζενε φωνάζει πρώτο το παιδί να τόνε! Λέει ο σκοπός, πιάστε τονε. Γέρον έχεις του λέει ο σκοπός. Φέρνουνε το παλληκάρι στο βασιλιά, Βρέ, του λέει γέρον έχεις. Τον έχω, λέει, βασιλιά μου γιατί τον αγαπώ πολύ. Θα πας γρήγορα να μου τόνε φέρης εδώ, του λέει ο βασιλιάς. Στο τέλος του άφησενε μέσα στο παλάτι το γέρο ο βασιλιάς για σύμβουλο. Γι’ αυτό dα λέει: γέρον έχεις; Κι αν δεν έχης γέρον αγόρασε. «Εταοπότιζενε»= Τον ετάϊζε και τον επότιζε, τον διέτρεφε. «Ζα»= Όρος ή τη περιοχή Φιλωτίου Νάξου, το υψηλότερο των Ζακλάδων (ύψος 1003μ.)

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Ένας γονιός είχεν ένα γιο κ’ ήτανε δεκαοχτώ χρονώ. Ο πάππος του εζούσε κ’ ήταν ενενήντα χρονώ και λέει ο μπαμπάς του παιδιού: θα πας ‘ς τ’ αμπέλι, γιατί εγώ θ πάω ‘ς το παζάρι που ‘χω δουλειά και θα ‘ρθω εκεί να σ’ εύρω. Λέει τι θα κάμης εκεί πατέρα; Λέει, θα πάρω μια ψάθα να τη βάλω του πατέρα μου να κοιμάται. Και απαντά το παιδί και του λέει: πατέρα αντί μια ψάθα να πάρης δυο. Και δε φθάνει μια; Λέει, όχι θα πάρης δυο γιατί την άλλη θα τη φυλάξω για σένα. Κι αντίς ο πατέρας να πάρη ψάθα πήγε ‘ς τον παπλωματά κ’ επήρε παπλώματα και στρώματα για το γέρο.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Μια φορά ο Χριστός ήκανε περιοδεία με τσι μαθητές κ’ επορπάτειενε. Επήεν κ ηύρηκεν ένα νέο κ’ εκοίτουdαν’ από κάτω σε μια ελιά. Του ζητήσανε να τώνε δώση νερό κ’ εκείνος των ήδεξενε με το ποδάρι dου το πηγάδι. Γιέ το, λέει, και πααίνετε να πιήτε. Υστερνά εφύγανε κ’ επεράσαν gαπόσο δρόμο και βρίσκουνε μια gοπέλλα στη στράτα κ’ ήβγανενε νερό σ’ ένα πηγάδι και τσ’ εγυρέψανε νερό. Με όλη την ευχαρίστησι των ήβγαλενε με το αρκάτσι. Κάθα ένας που ‘πινενε όσο του περίσσευγενε το ‘χυνεν η κοπέλλα. Ήπιαν και οι δώδεκα. Υστερνά είπεν ο Χριστός, άμα – ν – εφύανε’ς τσι μαθητές ότι αυτή τη gοπέλλα θα πάρη εκείνος ‘πο κοίτουdανε χάμαι και μας ήδειχτε το νερό με το ποδάρι dου. Κ’ είπαν οι μαθητές στο Χριστό ότι είν’ αμαρτία να πάρη τέθοιο dεbέλη. Ο Χριστός των είπενε, επειδή είν’ αυτή καλή, θα πάρη αυτό το σκάρτο να ζήσουνε.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Ο Χριστός είχενε μια φορά λέπρα κ’ επήγενε σ’ ένα σπίτι και τον εδέχτησανε αλλά τον ελυπήθησαν και του λένε: τι αρρώστεια είν’ αυτή που την έχεις: δεν έχει γιατρικό να γιατρευτής: Έχει, λέει, αλλά είναι πολύ βαρύ, είναι πολύ σοβαρό. Πέρ μας το, κ’ εμείς θα το ‘βρωμενε. Άμα, μάςε πήρ, λέει, θα το κάμωμενε. Αυτό είναι, να ‘χη ένα αdρόϋνο και να ‘χουν ένα παιδί ν’ ανάψουν το φούρνο και να το ρίξουνε μέσα για να γιατρευτώ. Γι’ αυτό λέει, πικραίνεσαι; Πιάνουν κι ευτοί το παιδί και το ρίχνουνε μέσα. Την άλλη μέρα βρίσκουν το παιδί μέσ’ στο φούρνο σε μια μαλαματένια πολυθρόνα κ’ εκράταν το Ευαγγέλιο κι εδιάβαζενε. [Πέρ μας το= Πές (ειπέ) μας το]

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Οι Εβραίοι όdεν εσταυρώσαν το Χριστό ‘σφάξανε ένα πετεινό και τον ετρώανε κ’ εδιασκεδάζανε. Έτσι κνουδίζουdαν ο πετεινός κ’ είπανε οι Εβραίοι: αν ανεστηθή ευτός ο πετεινός, θ’ ανεστηθή και ο Χριστός. Τότε ο πετεινός εσηκώθη – ν – απάνω κ’ ήκραξενε τρεις φορές και των επαράτησενε και μια κουτσουλιά κ’ ήφυενε. Επόμεινέ dω κ’ εκεινώ η κακή χάρι. [κνουδίζουdαν= ετσικνουδίζετο, εψήνετο]

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Ευτός ξέρει ότι σέρνει ο πλατύς ποταμός του Χαρκιού

Date: 1959
Item type: Proverb
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Ευτός ξέρει ότι σέρνει ο πλατύς ποταμός

Date: 1959
Item type: Proverb
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Ήτανε μια ζαβή μέσ’ στο χωριό μας, αγαθός άθρωπος, κ’ επήαινε να βόσκη το ζώ τζη κ’ ήτανε ένα dρυδάκι (δρύς) εκεί κι απάνω στο dρύ ακάθουdανε ένα καλογεράκι. Ευτή εφοβηθήκανε και τση λέει : Μη φοβάσαι εγω είμ’ ο Άη Ρωμανός και να πής στο Χουζούρο – Κωσταdή ότι εβαρέθηκα να κάθωμαι εδώ πάνω, μόνον να μου κάμουνε εκκλησία. Εν έκαμαν τίποτα. Ύστερα ήστειλενε ο αδερφός μου λεφτά από τη Ρωσία, ‘ιατί τον είχενε παρακαλέσει τον Άη Ρωμανό να τονε βοηθήση να πιάση λεφτά και να του χτίση την εκκλησία. Εκεί που ανοίξανε τα θεμέλια ευρήκανε τα λειψανά dου. Το σώμα dου ήτανε ολόσωμα, εθάρρειες πως δεν ασάλεψενε καθόλου. Όλα τα κόκκαλα ήτανε ταιριασμένα. Όλα τα τροπάρια που λένε τση Παναγίας εβγαίνανε από το στόμα dου γραμμένα. Είναι τώρα εκεί εικόνα που βγαίνει μια κορδέλλα από το στόμα dου και τα γράφει απάνω.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Ο Άγιος Σπυρίδωνας είναι ολοζώντανος. Κατελεί σαράντα ζευγάρια παπούτσα το χρόνο να τρέχη κ' είναι και σιδερένια. (Κατελεί = Καταστρέφει)

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Ο Άγιος Σπυρίδωνας είναι ολοζώντανος. Ένας λοιπόν ηχτίζενε ένα τράφο και πάει ο Άγιος Σπυρίδωνας και τον εκατέβασενε. Ευτός ξανανέβηκενε. Ξανανεβαίνει και τονέ ξανακατεβάζει κ' ήμεινε ξερός και τόνε εφέρανε σηκωτό 'ς το χωριό. Δεν απόμεινενε όμως. (Δεν απόμεινενε = Δεν απέθανε).

Date: 1960
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Η Αγία Μαρίνα έγινενε απάνω εκεί στο τρίστατο, γιατί εκεί εβγαίνανε οι καλές τσουράδες και εχορεύγανε και επειράζανε το gοσμό. Έγινενε η εκκλησία, ιά να κάνουνε το σταύρο dώνε οι άθρωποι και να φύγουνε οι θεοκατάρατοι, ιατί ο σταυρός είναι λόχη πυρωμένη και τόνε χτύπα και σχίζ' ή 'ης και τόνε βάνει.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Τον Τίμιο σταυρό (εκκλ.) τον έκαμε ο πάππος ο Αdωνάκης. Εκεί δε μπορούσε να περάσ' άθρωπος μέρα μεσήμερι, γιατί είναι τρίστατο κ' εβλέπανε τσί θεοκατάρατοι. 'Ι' αυτό ήκτισενε την εκκλησία, 'ια να κάνη κανείς το σταύρο dού να περνά και μα μη δή τίποτα και να πάθη.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Η Γλυκοφιούσα είναι κάμωμα του αγίου Λουκά. Μέχρι τώρα εθαματούργανε και θαματουργά. Το καdήλι τζη όμως δε πρέπει να ρβύση ποτέ. Άμα ρβύση πετούνε δυό τρείς φωθιές και ανάβει μοναχό dου. Του Αγίου Λουκά εικόνες είναι τρείς απάνω στη Νάξο. Αυτή δα η Γλυκοφιούσα, η Κιουρά Αϊά που 'ναι στον Τριάγκαθα κ' η Αρκοκοιλιώτισσα που 'ναι στ' Αργοκοίλι. ( Γλυκοφιούσα = εικών υπάρχουσα εν Φιλωτίω εν τη οικία Γεωρ. Παγίδα, Τριάγκαθα = Τοπονύμιων εν της Ανατολικής Νάξου άλλης Μουτσούνα, Αρκοκοιλιώτισσα = Τοπονύμιον εν τη βορεία Νάξω).

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Μου διηγήθησαν οτι μια φορά ένας μυλωνάς επήγαινε να δέση το μύλο, να τόνε πιάση που εγύριζενε (ο ανεμόμυλος)Εκείνη τη στιγμή δεν επρόσεξενε και τονε παίρνει ο μύλος και τόνε πετά από κάτω που είναι ύψος πολλά μέτρα. Την ώρα όμως που τον επέταξενε βλέπει μια μαυροφόρα και τση πιάνει το φουστάνι κι όσον επάαινενε εσκίζουdανε κ' έπεσενε μαλακά και δεν έπαθε τίποτα. Ήτανε η Παναγία.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Ήτανε μια ζαβή μέσ' το χωριό μας, αγαθός άθρωπος, κ' επήαινε να βόσκη το ζώ τζη κ' ήτανε ένα dρυδάκι (-δρύς) εκεί κι απάνω στο dρύ ακαθούdανε ένα καλογεράκι. Ευτή εφοβήθηκενε και τση λέει : Μη φοβάσαι έγω είμ' ο Άη Ρωμανός και να πής στο Χουζούρο Κωσταdή οτι εβαρέθηκα να κάθωμαι εδώ απάνω, μόνου να μου κάμουνε εκκλησία. Εν εκάμαν τίποτα. Ύστερα ήστειλενε ο αδερφός μου λεφτά από τη Ρωσία, ‘ιατί τον είχενε παρακαλέσει τον Άη Ρωμανό να τονε βοηθήση να πιάση λεφτά και να του χτίση την εκκλησία. Εκεί που ανοίξανε τα θεμέλια ευρήκανε τα λειψανά dου. Το σώμα dου ήτανε ολόσωμα, εθάρρειες πως δεν ασάλεψενε καθόλου. Όλα τα κόκκαλα ήτανε ταιριασμένα. Όλα τα τροπάρια που λένε τση Παναγίας εβγαίνανε από το στόμα dου γραμμένα. Είναι τώρα εκεί εικόνα που βγαίνει μια κορδέλλα από το στόμα dου και τα γράφει απάνω.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Την εικόνα τη πρωτόθρονο που είναι ολόκληρη σημένια την πήρανε μια φορά οι Ρούμπελοι (με τσι Φουστανέλες) και την πήανε να τη λυώσουνε και να την κάμουνε βόλια. Μόλις ανάψανε τη φωθιά τσ' ήπιασε ζάλη κ' εχτύπουν ο ένας τον άλλον και δεν μπορούσαν να τση κάμουνε τίποτα. Ύστερα επήανε οι Χαρκίτες και τη βρήκανε και τη φέρανε πάλι και τη βάλανε μέσα στην εκκλησία.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Μια φορά όλα τα ζώα τ'ανεβάσαν' απάνω σ'ένα πύργο κ'εβάλανε τα παιδιά dωνε από κάτω και μόνο η γαδάρα επήε gάτω(= έπεσε κάτω) για το παιδί τζη. Και πραγματικώς η γαδάρα το παιδί τζη τ'αγαπά καλύτερα απ'όλα τα άλλα ζώα.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Του γαδάρου λέει είπαν πως 'ψόφησαν όλες οι γαδάρες κ'ήσχισενε να gανίζη.Κανένας πια του 'πε,σώπα,λέει καμένε,μα 'πόνεινενε μια για σένα.Κι άρχεψενε να κάνη α,α,α.Απο τότες ο γάδαρος άμα gανίζη στην αρχή κάνει gα,gα,gα,ύστερα όμως α,α,α,απ'τη χαρά doy.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Οι χρουσοφλίδες πλακώσανε να κάψουνε την Παναγία κ'επρολάβαν' οι βαρθακοί κ'έσβησαν τη φωθιά κ'εσώθηκεν' η Παναγία και των ευκήστηκενε να 'ναι μέσ'στο νερό και ποτές να μη πνίουdαινε. Δίχωρ το νερό αυτόρ δε ζή. (χρυσοφλίδες=σαύραι, βαρθάκοι=βάτραχοι, πνίουdαινε=πνίγονται)

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Όdεν εχάριζεν ο θεός στα ζωντανά πόσο καιρό να σηκώνη το παιδί του καθένα ήρθεν’ η σειρά του σκατσόχοιρα και τον ερώτησενε.Εσύ πόσο καιρόν θες να σηκώνης το παιδί σου δώδεκα χρονάκια ή δώδεκα μηνάρες.Λέει δώδεκα μηνάρες.Εθάρρεις πως οι μηνάρες είναι πιο πολλοί. Ήρθενε κ’η σειρά τση ‘υναίκας και τσ’είπεν ο θεός πως μια φορά να ‘χη το χρόνο τον άdρα τζη και τση κακοφάνηκενε και το κατάλαβενε ο θεός πως τση ‘κακοφάνηκενε και τση καταρηστήκενε πως πάαινε κι ά’βαρεθή η θάασσα τα κύματα να βαρυέσαι και συ τον άdρα σου. (εχάριζεν=Όταν ώριζε,έδινεν ως χαρίσματα, σκατσόχοιρα ή κατσόχοιρα)[Εν.τη Παλαιά Διαθήκη(Γένεσις) κατηράσθη ο θεός της γυναικός….’’προς τον άνδρα σου η αποστροφή σου και αυτός σε κυριεύσει’’ ;

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Υπάρχει ένα μικρό πουλί εδώ που το λένε μεθύστρα.Κι αυτό γιατί η φωνή του 'μοιάζει σαν να λέει : ποιός,ποιός,ποιός πουλεί καλό κρασί ; ποιός,ποιός ποιός πουλεί καλό κρασί ;

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Επήεν ένας ποdικός απάνω στη Αγία τράπεζα κ'επολέμανε να ανοίξη το δισκοπότηρο,να το ξεσκεπάση. Εκεί επήεν ένας γάτης και τον ήρπαξενε και γι'αυτό ο γάτης είναι ευλοημένος ενώ ο πodικός καταραμένος.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Οι μελιdάκοι λέει μέχρι που 'τανε μελεdάκοι ήτανε καλά. Ύστερα όμως εζήτησαν του θεού να τώνε δώση φτερά και καταστραφήκανε.

Date: 1959
Item type: Folk Legend
Creator: Ήμελλος, Στέφανος Δ.
Place: Filoti
Institution: Academy of Athens

Filoti

Discover 197 items related to this place

Filters

Filters

Αμφορίσκος (ΜΝ 457).

Αμφορίσκος (ΜΝ 457).

Αμφορίσκος (ΜΝ 457). Λεπτομέρεια: παράσταση πτηνού στη ζώνη της κοιλιάς του αγγείου, δίπλα στη λαβή.

Αμφορίσκος (ΜΝ 457).

Αμφορίσκος (ΜΝ 457).

Ευτός ξέρει ότι σέρνει ο πλατύς ποταμός του Χαρκιού

Ευτός ξέρει ότι σέρνει ο πλατύς ποταμός

Ο Άγιος Σπυρίδωνας είναι ολοζώντανος. Κατελεί σαράντα ζευγάρια παπούτσα το χρόνο να τρέχη κ' είναι και σιδερένια. (Κατελεί = Καταστρέφει)

Οι μελιdάκοι λέει μέχρι που 'τανε μελεdάκοι ήτανε καλά. Ύστερα όμως εζήτησαν του θεού να τώνε δώση φτερά και καταστραφήκανε.