Όπως αναφέρει η Λουκία Δρούλια στον συλλογικό τόμο Το ταξίδι: από τους αρχαίους έως τους νεότερους χρόνους (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα 2003) «Βιοτικές, πνευματικές και ψυχικές ανάγκες, ακόμα ψυχαγωγικές επιδιώξεις, θα παρακινήσουν τα άτομα ανά τους αιώνες να αναζητήσουν «αλλού» την εκπλήρωση των αιτημάτων τους, την ικανοποίηση των επιθυμιών τους».
Η έννοια των διακοπών είναι μια σχετική καινούρια επινόηση που έχει αναπτυχθεί αρκετά τους τελευταίους δύο αιώνες. Στο Λεξικό της Κοινής Ελληνικής ως διακοπή ορίζεται (πληθ.) β. περίοδος κατά την οποία μεγάλος αριθμός ατόμων μετακινείται από τον τόπο της μόνιμης κατοικίας του, για να ξεκουραστεί και για να ψυχαγωγηθεί. Σε όλες τις περιόδους, σημαντικός παράγοντας υπήρξε η εξέλιξη των μεταφορικών μέσων.
Στην αρχαιότητα το εμπόριο ήταν η αιτία για τολμήσουν οι άνθρωποι τα πρώτα ταξίδια διά ξηράς ή διά θαλάσσης. Ακολούθησαν οι πολεμικές διενέξεις, θρησκευτικές τελετές, πολιτισμικές εμπειρίες, τα θεραπευτικά ταξίδια, η έννοια της εξερεύνησης και της περιήγησης. Οι ταξιδιώτες της εποχής προέρχονταν κυρίως από τις υψηλότερες κοινωνικές τάξεις.
Εξοχικές κατοικίες καταγράφονται ήδη στη μινωική εποχή, ενώ στον Όμηρο συναντάμε ταξιδιώτες και την έννοια της φιλοξενίας (όπως στην περίπτωση του Άξυλου, ο οποίος ήταν κοσμαγάπητος λόγω των φιλόξενων αισθημάτων του). Κατά την ελληνιστική περίοδο κυρίως, διαμορφώθηκε μια ιδιαίτερη κατηγορία συγγραφέων, που ονομάστηκαν περιηγητές.
Τη ρωμαϊκή εποχή διαμορφώνεται η έννοια των καλοκαιρινών διακοπών με τα μέλη της αριστοκρατίας να χτίζουν εξοχικές κατοικίες σε διάφορους παραθεριστικούς τόπους. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στην εδραίωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας που συνετέλεσε στη βελτίωση των οδικών αρτηριών και στην ασφάλεια των μετακινήσεων.
Κατά τη διάρκεια των αρχών του Μεσαίωνα στην Ευρώπη περιορίζονται οι εμπορικές δραστηριότητες και τα ταξίδια. Οι περισσότερες μετακινήσεις αφορούν τόπους λατρείας και αποκτούν ιδιαίτερη δυναμική με την εμφάνιση του χριστιανισμού, ενώ πολλαπλασιάζονται σημαντικά με την επικράτησή του. Το σημαντικότερο προσκύνημα των χριστιανών ήταν αυτό στους Αγίους Τόπους, ενώ και ο Βουδισμός και το Ισλάμ έχουν ισχυρές παραδόσεις προσκυνήματος. Στα τέλη του Μεσαίωνα παρουσιάζεται πάλι ανάπτυξη και η εμφάνιση ξενοδοχειακών καταλυμάτων.
Από την Αναγέννηση το σκηνικό αλλάζει, με την εκδήλωση του ουμανισμού και τη συνεπακόλουθη διεύρυνση των ενδιαφερόντων των ταξιδιωτών. Οι επισκέψεις σε τόπους λατρείας και ιαματικές πηγές εξακολουθούν να επικρατούν αλλά καθιερώθηκαν και τα εκπαιδευτικά ταξίδια με τους γόνους των αριστοκρατικών οικογενειών να ενθαρρύνονται να ταξιδέψουν στην Ευρώπη.
Από τον 17ο αιώνα καθιερώνεται ο θεσμός του Grand Tour (Μεγάλη Περιοδεία), δηλαδή πολύμηνα ή και πολυετή ταξίδια στην Ευρώπη με τη μορφή μαθητείας για τους προνομιούχους και εύπορους νέους, οι οποίοι αναζητούσαν πολιτιστικές και καλλιτεχνικές εμπειρίες.
Το ταξίδι συνέχισε να παραμένει προνόμιο της υψηλής τάξης μέχρι τον 19ο αιώνα και την εμφάνιση δύο σημαντικών τεχνολογικών εξελίξεων που πρόσφεραν πια και στα αστικά στρώματα τη δυνατότητα των διακοπών: τα ατμόπλοια και τα τρένα.
Σημαντικό ρόλο στον εκδημοκρατισμό του τουρισμού έπαιξε και η ίδρυση του πρώτου ταξιδιωτικού πρακτορείου το 1841, από τον Τόμας Κουκ, ο οποίος διοργάνωνε ταξίδια σε μορφή πακέτου. Προωθείται πλέον ο μαζικός τουρισμός που έχει ως στόχο όχι τη θρησκευτική, θεραπευτική ή εκπαιδευτική αξία αλλά καθαρά την απόλαυση, την τέρψη.
Αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος είχε περιορίσει τα ταξίδια αναψυχής, ο τουρισμός στην Ελλάδα αναπτύσσεται και προωθείται με ταχείς ρυθμούς. Είναι η εποχή που πλέον ο καλοκαιρινός παραθερισμός γίνεται θεσμός και τα λαϊκά στρώματα εξορμούν στις παραλίες. Ιδίως οι διακοπές του Αυγούστου αποκτούν περισσότερη βαρύτητα με πολλές επιχειρήσεις να αποφασίζουν να αναστείλουν τότε τη λειτουργία τους.
Στην Έκθεση συγκεντρώνουμε τεκμήρια που απεικονίζουν στιγμές από καλοκαιρινές διακοπές. Η πλειονότητα αποτελείται από φωτογραφικό υλικό αλλά περιλαμβάνονται επιπλέον ζωγραφικά έργα και σχέδια με εικονογραφήσεις λουόμενων.
Μάθετε περισσότερα :
Η θεματική έκθεση περιλαμβάνει τεκμήρια από τους εξής φορείς:
