Ο Γρηγόριος Βλαστός (1907-1991) απέκτησε μεγάλη επιρροή στην Βορειοαμερικανική φιλοσοφική σκηνή επειδή ήταν αυτός που εισήγαγε στην μελέτη της Αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας την μεθοδολογία της αναλυτικής σχολής. Ωστόσο, οι απαρχές του ως στοχαστή ήταν εντελώς διαφορετικές. Στο τελευταίο βιβλίο που έγραψε, με θέμα τον Σωκράτη, ο Βλαστός ομιλεί περί «λαϊκιστικής σύλληψης της φιλοσοφίας» στον ιστορικό Σωκράτη. Η έννοια «λαϊκισμός» προέρχεται από τις πολιτικές επιστήμες, ενώ το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι πολύ δύσκολο να ορισθεί με ξεκάθαρο τρόπο, έξω από τις συγκεκριμένες κάθε φορά ιστορικές εμφανίσεις του· ο Βλαστός, όμως, είχε προσωπική εμπειρία του λαϊκισμού. Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, από Έλληνα πατέρα και Έλληνο-σκωτσέζα μητέρα, φοίτησε στο Ροβέρτειο (Αμερικανικό) Κολλέγιο της πόλης και υπήρξε, σύμφωνα με τα λεγόμενα του μαθητή του Αλ. Νεχαμά, «ένα περίεργο μείγμα Έλληνα και πρεσβυτεριανού». Ανώτερες σπουδές πραγματοποίησε στη Θεολογική Σχολή του Σικάγο, όπου και συνέγραψε διπλωματική εργασία με θέμα τις περί θρησκείας αντιλήψεις του George Santayana, ενώ εκπόνησε και διδακτορική διατριβή στο Χάρβαρντ, υπό την επίβλεψη του A.N. Whitehead, με θέμα «ο Θεός ως μεταφυσική έννοια». Για λίγο καιρό εργάσθηκε ως πάστορας στην Μοντάνα, όπου και αντιμετώπισε τις δυσκολίες της ενστάλαξης του Ευαγγελίου στις ψυχές του απλού λαού. Καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Queen΄s του Οντάριο, ανέπτυξε πολιτική δράση στις τάξεις του καναδικού λαϊκισμού που εμπνεόταν από το παράδειγμα του χριστιανικού κοινοτισμού, ενώ άσκησε σκληρή πολεμική κατά του ανερχόμενου τότε (δεκαετία του 1930) φασισμού και ναζισμού, δημοσιεύοντας κείμενα και βιβλία με τις ιδέες του. Αργότερα, ωστόσο, η ζωή και η πνευματική του στάση παρουσίασαν μία σημαντική στροφή, από την πολιτική δράση στην θεωρία, από την Βίβλο στην Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία. Στην στροφή αυτή, εκφράζεται μία ρήξη με το παρελθόν αλλά και μια διάθεση συνέχειας μέσα από μια αναστοχαστική στάση περί της κοινωνικής αποστολής του σύγχρονου φιλοσόφου-παιδαγωγού. Τέλος, η εν λόγω στροφή του Βλαστού υποδηλώνει την δοκιμασία μιας βαθιάς ηθικής κρίσης, απέναντι μάλιστα στο καταστροφικό γεγονός τού Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ακαδημία Αθηνών
