Σημασιολογικός εμπλουτισμός μεταδεδομένων και τα «ΕΚΤ πεδία»
Το ΕΚΤ εμπλουτίζει το περιεχόμενο που συσσωρεύεται στην διαδικτυακή πύλη του SearchCulture.gr με συνδέσμους σε καθιερωμένα λεξιλόγια και θησαυρούς όρων και το ομογενοποιεί, αναβαθμίζοντας, έτσι, τις υπηρεσίες αναζήτησης και πλοήγησης του SearchCulture.gr.
Αυτό επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση της Υποδομής Δημοσίευσης Λεξιλογίων, Θησαυρών όρων και Καταλόγων καθιερωμένων ονομάτων Semantics.gr που αναπτύσσει ΕΚΤ, το οποίο περιλαμβάνει ένα εργαλείο σημασιολογικού εμπλουτισμού μεταδεδομένων. Σημασιολογικός εμπλουτισμός, σε αυτή τη φάση, γίνεται για κάθε τεκμήριο ως προς τον τύπο του περιεχομένου, την ιστορική περίοδο στην οποία εντάσσεται, την θεματική κάλυψη, το φυσικό πρόσωπο που συσχετίζεται με αυτό, είτε ως δημιουργός είτε ως αναφορά, και τον τόπο.
Οι σημασιολογικοί εμπλουτισμοί, βελτιώνουν την ποιότητα και την εγκυρότητα των δεδομένων, προσθέτουν ένα επίπεδο πολυγλωσσικότητας, επιτρέπουν την ανάπτυξη προηγμένων δυνατοτήτων αναζήτησης και πλοήγησης στο περιεχόμενο και εξυπηρετούν την εικονική διασύνδεση του συνόλου του έργου των προσώπων και συναφών μεταξύ τους τεκμηρίων που βρίσκονται διάσπαρτα σε διαφορετικές συλλογές.
Η διαδικασία εμπλουτισμού δεν επηρεάζει την πρωτότυπη τεκμηρίωση, ενώ οι τιμές που προκύπτουν από τη διαδικασία διαχωρίζονται με διακριτό τρόπο στην διαδικτυακή πύλη του SearchCulture.gr. Οι πρωτότυπες τιμές είναι αναζητήσιμες (ευρετηριάζονται όπως όλα τα άλλα πεδία) και εξακολουθούν να εμφανίζονται στην καρτέλα τεκμηρίου.
Τα τεκμήρια εμπλουτίζονται με το πεδίο «EKT Τύπος» που περιλαμβάνει τις αναφορές στους όρους ενός δίγλωσσου ιεραρχικού λεξιλογίου τύπων που δημιουργησε το ΕΚΤ, το οποίο παραπέμπει στο Θησαυρό για τις Τέχνες και την Αρχιτεκτονική (Art & Architecture Thesaurus) - AAT του Ιδρύματος Getty και στον σημασιολογικό θησαυρό DBpedia της Wikipedia. Ο εμπλουτισμός βασίζεται στην πρωτότυπη τεκμηρίωση του πεδίου «τύπος» λαμβάνοντας υπόψη, σε πολλές περιπτώσεις, τα πεδία «θεματική κατηγορία» και «τίτλος». Έτσι, το περιεχόμενο του SearchCulture.gr ταξινομείται σε ένα συμπαγές και ισορροπημένο σύνολο τύπων αποκτώντας σημασιολογική συνοχή με θετικό αντίκτυπο στην ευρεσιμότητα, στην παρουσίαση και στην πολυγλωσσικότητά του.
Σημαντικός εμπλουτισμός του περιεχομένου ειναι και η ομογενοποιημένη χρονολόγηση και η ταξινόμηση σε ιστορικές περιόδους βάσει ενός πρότυπου δίγλωσσου ιεραρχικού λεξιλογίου ιστορικών περιόδων που ανέπτυξε το ΕΚΤ, το οποίο είναι διασυνδεδεμένο με τον θησαυρό DBpedia. Tα τεκμήρια εμπλουτίζονται με δύο χρονικά πεδία, «EKT Χρονολόγηση» και «EKT Ιστορική Περίοδος». Ο εμπλουτισμός βασίζεται στην πρωτότυπη τεκμηρίωση των πεδίων «χρονική κάλυψη», «ημερομηνία» ή «ημερομηνία δημιουργίας» και, σε ειδικές περιπτώσεις, συνυπολογίζοντας το πεδίo «τίτλος». Αρχικά ομογενοποιείται η χρονολόγηση των τεκμηρίων, και στη συνέχεια η κάθε εγγραφή εμπλουτίζεται με τους αντίστοιχους όρους από το λεξιλόγιο ιστορικών περιόδων. Τα τεκμήρια που εξ αρχής εντάσσονται σε ιστορικές περιόδους, αντιστοιχούνται με τις τιμές του λεξιλογίου του ΕΚΤ και εν συνεχεία εμπλουτίζονται με τα αντίστοιχα χρονολογικά διαστήματα. Έτσι, ο χρήστης μπορεί πλέον να αναζητήσει το περιεχόμενο αλλά και να φιλτράρει τα αποτελέσματα και με χρονικά κριτήρια (διαστήματα χρονολογιών και ιστορικές περιόδους) καθώς και να περιηγηθεί μέσω του διαδραστικού χρονολογίου.
Τα τεκμήρια εμπλουτίζονται με το πεδίο «EKT Θέμα» που περιλαμβάνει αναφορές σε όρους ενός δίγλωσσου ιεραρχικού λεξιλογίου θέματων που δημιουργησε το ΕΚΤ και που αποτελεί την ελληνική απόδοση όρων του Θησαυρού της UNESCO, αλλά και ενός δίγλωσσου λεξιλογίου θεμάτων που συμπληρώνει τον Θησαυρό της UNESCO με ειδικότερα θέματα. Μπορείτε να δείτε ως μία κοινή ιεραρχία τα δύο συμπληρωματικά λεξιλόγια εδώ. Ο εμπλουτισμός βασίζεται στην πρωτότυπη τεκμηρίωση του πεδίου «θέμα». Έτσι, ο χρήστης μπορεί πλέον να αναζητήσει το περιεχόμενο αλλά και να φιλτράρει τα αποτελέσματα αναζητήσεων επιλέγοντας από ένα ευρύ σύνολο θεματικών.
Τα τεκμήρια εμπλουτίζονται με δύο πεδία «EKT Δημιουργός» και «EKT Αναφερόμενο πρόσωπο» που περιλαμβάνουν αναφορές σε όρους ενός δίγλωσσου καταλόγου με Σημαντικά Πρόσωπα στην Ιστορία και Τέχνη που δημιουργησε το ΕΚΤ, αντλώντας πληροφορίες από διαδεδομένες διαδικτυακές πηγές, όπως τη συλλογή «Πανδέκτης: Θησαυρός Ελληνικής Ιστορίας & Πολιτισμού – Νεοελληνική Εικονιστική Προσωπογραφία» του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, τη Wikipedia, τη διεθνή βάση καθιερωμένων εγγραφών προσώπων Virtual International Authority Files (VIAF), την Εθνική Πινακοθήκη, τη Βιβλιονέτ κ.α. Ο εμπλουτισμός βασίζεται στην πρωτότυπη τεκμηρίωση των πεδίου «Δημιουργός», «Θέμα» και «Τίτλος» . Έτσι, ο χρήστης μπορεί πλέον να αναζητήσει το περιεχόμενο αλλά και να φιλτράρει τα αποτελέσματα αναζητήσεων επιλέγοντας από ένα ευρύ σύνολο φυσικών προσώπων.
Τα τεκμήρια εμπλουτίζονται με το πεδίο «EKT τόπος» που περιλαμβάνει αναφορές σε όρους ενός δίγλωσσου ιεραρχικού λεξιλογίου τοπωνυμιών που δημιουργησε το ΕΚΤ και που αποτελεί ένα υποσύνολο όρων από την γεωγραφική βάση δεδομένων Geonames, αλλά και ενός δεύτερου λεξιλογίου τοπωνυμιών που συμπληρώνει το πρώτο με ιστορικές ή ευρύτερες περιοχές (εκτός διοικητικής ιεραρχίας). Μπορείτε να δείτε ως μία κοινή ιεραρχία τα δύο συμπληρωματικά λεξιλόγια εδώ. Ο εμπλουτισμός βασίζεται στην πρωτότυπη τεκμηρίωση του πεδίου «γεωγραφική κάλυψη» και κατά περίπτωση των πεδίων «τίτλος» και «θέμα». Έτσι, ο χρήστης μπορεί πλέον να αναζητήσει τεκμήρια με βάση τις τοποθεσίες που σχετίζονται με αυτά ή να πλοηγηθεί στον χάρτη.
Στον παρακάτω πίνακα συνοψίζονται τα διαφορετικά είδη εμπλουτισμών, η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, τα λεξιλόγια που χρησιμοποιήθηκαν, τα αντίστοιχα «ΕΚΤ πεδία» και οι δυνατότητες αναζήτησης και πλοήγησης που αναπτύχθηκαν αξιοποιώντας τους
| Εμπλουτισμός σε | Μεθοδολογία / στόχος | Νέο πεδίο | Αποτέλεσμα |
|---|---|---|---|
| Τύποι τεκμηρίων | Αντιστοιχίσεις τιμών στο
Λεξιλόγιο Τύπων Πολιτιστικών Αντικειμένων Στόχος: ομογενοποίηση τιμών |
ΕΚΤ Τύπος | Πλοήγηση σε τύπους Νέφος ετικετών Φιλτράρισμα με τύπους Αναζήτηση με τύπους |
| Χρονική πληροφορία: χρονολογίες | Εξαγωγή και κανονικοποίηση χρονολογίας από χρονικά πεδία με χρήση κανόνων που βασίζονται σε κανονικές εκφράσεις Στόχος: ομογενοποίηση τιμών |
ΕΚΤ Χρονολόγηση |
Αναζήτηση με χρονικά διαστήματα Φιλτράρισμα ανά 50ετία Διαδραστικό χρονολόγιο |
| Χρονική πληροφορία: ιστορικές πεδίοδοι | Αντιστοιχίσεις τιμών στο
Στόχος: ομογενοποίηση τιμών / ταξινόμηση σε ιστορικές περιόδους |
ΕΚΤ Ιστορική Περίοδος |
Αναζήτηση με ιστορικές περιόδους Πλοήγηση ανά ιστορική περίοδο Φιλτράρισμα με ιστορικές περιόδους Διαδραστικό χρονολόγιο |
| Θέματα | Αντιστοιχίσεις τιμών σε δύο λεξιλόγια:
Στόχος: ομογενοποίηση τιμών |
ΕΚΤ Θέμα |
Πλοήγηση σε θέματα Νέφος ετικετών Φιλτράρισμα με θέματα Αναζήτηση με θέματα |
| Πρόσωπα | Αντιστοιχίσεις τιμών στο
Πρόσωπα της Ελληνικής Ιστορίας και Τέχνης Στόχος: αποσαφήνιση |
ΕΚΤ Δημιουργός ΕΚΤ Αναφερόμενο Πρόσωπο |
Πλοήγηση σε πρόσωπα Νέφος προσώπων Φιλτράρισμα με πρόσωπα Αναζήτηση με πρόσωπα Αναζήτηση με ιδιότητες |
| Τόποι | Αντιστοιχίσεις τιμών σε δύο λεξιλόγια:
Λεξιλόγιο τοπωνυμίων Geonames (έκδοση ΕΚΤ) Συμπληρωματικό λεξιλόγιο τοπωνυμίων Geonames (Έκδοση ΕΚΤ) Στόχος: αποσαφήνιση |
ΕΚΤ Θέμα |
Πλοήγηση σε τόπους Νέφος ετικετών Φιλτράρισμα με τόπους Αναζήτηση σε τόπους Πλοήγηση σε χάρτη Εμφάνιση αποτελεσμάτων σε χάρτη Εμφάνιση του τεκμηρίου σε χάρτη |
Το ΕΚΤ εξέδωσε πρόσφατα έναν οδηγό που απευθύνεται σε φορείς για την αξιοποίηση των παραπάνω λεξιλογίων στις υποδομές τους. Παρουσιάζονται όλα τα λεξιλόγια του SearchCulture.gr, τα διαθέσιμα ανοικτά APIs τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει μια τρίτη εφαρμογή για να τα προσπελάσει ή για να αναζητήσει όρους και κάποιες βασικές κατευθύνσεις για την διασύνδεσή τους με τα λογισμικά DSpace και Omeka-s.
Για την υποστήριξη της τεκμηρίωσης ή της καταλογογράφησης, την βελτίωση της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας και της ποιότητας τεκμηρίωσης των πρωτογενών συλλογών, την εξ’ αρχής παραγωγή εμπλουτισμένων μεταδεδομένων και την βελτίωση της εμπειρίας αναζήτησης και πλοήγησης στις υποδομές των φορέων
