δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης : CC BY 4.0 Αναφορά Δημιουργού
Οκτάντας της εταιρίας Κάμερον στο Νταντί (Cameron, Dundee)
Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη
Από την αρχαιότητα οι θαλασσοπόροι προσδιόριζαν τη θέση του πλοίου τους στην ανοικτή θάλασσα με τη μέτρηση των γωνιών που σχημάτιζαν τα ουράνια σώματα με τον ορίζοντα. Τα πρώτα όργανα που χρησιμοποιήθηκαν για τη μέτρηση αυτών των γωνιών ήταν οι αστρολάβοι. Στις περισσότερες περιπτώσεις με τον αστρολάβο, ήταν απαραίτητη η σκόπευση ταυτόχρονα και του αστέρα και του ορίζοντα, από το κατάστρωμα του πλοίου, οδηγώντας έτσι συχνά σε ανακριβείς υπολογισμούς. Η συσκευή που αντικατέστησε τους αστρολάβους ήταν ο οκτάντας, που εφευρέθηκε το 1731 από τον Βρετανό αστρονόμο και μαθηματικό Τζον Χάντλεϊ (1682–1744). Ο οκτάντας αποτελείται από ένα σταθερό τόξο 45 μοιρών δηλαδή ένα όγδοο της περιφέρειας του κύκλου, το οποίο είναι βαθμονομημένο ανά δέκατο της μοίρας, από έναν περιστρεφόμενο βραχίονα και από ένα σύστημα κατόπτρων. Ο κινητός βραχίονας φέρει ένα από τα κάτοπτρα και μπορεί να περιστρέφεται ως προς το σταθερό βαθμονομημένο τόξο, δίνοντας ένα είδωλο του ουράνιου σώματος, η γωνία του οποίου μετράται όταν το είδωλο αυτό συμπέσει με τη γραμμή του ορίζοντα. Όταν μετράται η γωνία του ήλιου με τον ορίζοντα, δηλαδή το ύψος του, κατά τη «μεσημβρινή διάβαση» δηλαδή όταν ο ήλιος βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο της τροχιάς του, η γωνία αυτή διορθωμένη με απλούς πίνακες ανάλογα με την εποχή του έτους, δίνει το γεωγραφικό πλάτος του παρατηρητή, η οποία παρατηρείται απευθείας στον προσδιορισμό του γεωγραφικού πλάτους. Αυτή η γωνία χρησιμεύει στον προσδιορισμό του γεωγραφικού πλάτους. Για την εύρεση του γεωγραφικού μήκους χρειάζεται ακριβής χρόνος και πολύπλοκοι υπολογισμοί με χρήση πινάκων. Για προστασία των οφθαλμών του παρατηρητή από το έντονο φως του ήλιου, οι οκτάντες και οι εξάντες έχουν και μετακινούμενα φίλτρα για ελάττωση της λαμπρότητας του φωτός. Ο συγκεκριμένος οκτάντας προέρχεται από το εργαστήριο του Κάμερον (Cameron) στο Νταντί. Ο Κάμερον ήταν γνωστός για τον ρόλο του στην κατασκευή θαλάσσιων οργάνων, ιδιαίτερα οκταντών. Πιο συγκεκριμένα, η οικογένεια Κάμερον και η εταιρεία τους ήταν αξιοσημείωτες για την παραγωγή υψηλής ποιότητας octants και άλλων οργάνων πλοήγησης κατά τον 19ο αιώνα. Τα προϊόντα τους χρησιμοποιήθηκαν από ναυτικούς και ναυτικούς, συμβάλλοντας σε ασφαλέστερα θαλάσσια ταξίδια. Τα όργανα που παράγονταν από την Cameron και παρόμοιους κατασκευαστές εκτιμώνται συχνά από τους συλλέκτες και τους ιστορικούς σήμερα, καθώς αντιπροσωπεύουν σημαντικές προόδους στην τεχνολογία πλοήγησης κατά την εποχή τους.
*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των φορέων περιεχομένου.
.png){kind=logo}
Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη
