Το Διδασκαλείο Κρήτης στο Ηράκλειο είχε στην κατοχή του πλήθος εποπτικών διδακτικών μέσων (εποπτικό υλικό και σχολικός εξοπλισμός) που χρησιμοποιούνταν κατά την εκπαιδευτική λειτουργία του. Τα μέσα αυτά αποτελούσαν ένα σημαντικό μέρος της κινητής περιουσίας του ιδρύματος, όπως προκύπτει και από την υπηρεσιακή αλληλογραφία του Διδασκαλείου. Το υλικό και ο εξοπλισμός αυτός διακρίνονται στις ακόλουθες κατηγορίες: α. Σχολικές εικόνες. β. Σχολικοί χάρτες. γ. Κεντήματα Διδασκαλείου. δ. Σχολικά έπιπλα. ε. Ποικίλα αντικείμενα συλλογών και σχολικού εξοπλισμού. στ. Φωτογραφίες μαθητών/ τριών και διδακτικού προσωπικού. στ. Εποπτικό υλικό μαθημάτων φυσικών επιστημών. ζ. Γραφική ύλη.
Το Διδασκαλείο Κρήτης στο Ηράκλειο διατηρούσε χαρτογραφική συλλογή με χάρτες διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων, οι οποίοι συνιστούσαν χρήσιμα διδακτικά βοηθήματα για τα ακόλουθα μαθήματα: Ιστορία, Θρησκευτικά, Φυσική, Φυσιογνωστικά, Φυσική Πειραματική, Φυσική Ιστορία, Κοσμογραφία, Γεωγραφία, Γεωπονικά, Γεωπονικά και Ζωοτεχνία, Ελληνικά (πρόκειται για τα μαθήματα σύμφωνα με τα Ωρολόγια Προγράμματα για τα Τριτάξια και Πεντατάξια Διδασκαλεία - 1914 και 1929 αντίστοιχα). Η χρήση των χαρτών εξυπηρετούσε την αρχή της εποπτείας και της αυτενέργειας, βασικές διδακτικές αρχές που αποτελούσαν αντικείμενο των παιδαγωγικών συνεδριάσεων του συλλόγου καθηγητών/τριών του Διδασκαλείου Κρήτης, ειδικότερα κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου.
Στα Διδασκαλεία τα γλωσσικά μαθήματα περιελάμβαναν μεταξύ άλλων τη διδασκαλία των μύθων. Το λογοτεχνικό αυτό είδος αξιοποιούσε την αλληγορική διήγηση με σκοπό την εξαγωγή ηθικών συμπερασμάτων. Η ηθικοπλαστική διάσταση του μύθου γινόταν πιο εύληπτη διαμέσου των εικόνων που έπλαθαν οι μαθητές/τριες με τη φαντασία τους. Προέκταση της αφήγησης του μύθου αποτελούσαν οι χάρτες παιδικής λογοτεχνίας, οι οποίοι μέσω των εικόνων τους δημιουργούσαν συμβολισμούς, ενίσχυαν την ικανότητα παρατήρησης και καθιστούσαν ευκολότερη την πρόσληψη του μύθου.
Ο χάρτης παιδικής λογοτεχνίας «Ο κόρακας και η αλεπού» απεικονίζει τον γνωστό μύθο του Αισώπου σε τέσσερις σκηνές. Στο μύθο αυτόν μία αλεπού προσπαθεί να ξεγελάσει ένα κοράκι με σκοπό να του πάρει ένα κομμάτι κρέας που κρατάει στο στόμα του. Η αλεπού χρησιμοποιεί ένα τέχνασμα: εγκωμιάζει τις ικανότητες του κόρακα, και ιδίως την φωνή του, προκειμένου να τον κάνει να αφήσει το κομμάτι του κρέατος και να το πάρει η ίδια. Όταν ο κόρακας έκραξε για να επιβεβαιώσει πόσο ωραία φωνή είχε, έπεσε από το στόμα του το κρέας και έτσι το πήρε η αλεπού.
(EL)
The Didaskaleion of Crete in Heraklion had in its possession a number of visual aiding teaching materials (visual material and school equipment) that were used during its educational function. These materials constituted an important part of the movable property of the institution, as it can be seen from the official correspondence of the Didaskaleion. This material and equipment are divided into the following categories: a. School pictures. b. School maps. c. Embroidery of the Didaskaleion. d. School furniture. e. Various items of collections and school equipment. f. Photographs of students and teaching staff. f. Aiding material for natural science courses. g. Stationery.
The Didaskaleion of Crete in Heraklion maintained a cartographic collection with maps of different subjects, which were useful teaching materials for the following courses: History, Religion, Physics, Natural Sciences, Experimental Physics, Natural History, Cosmography, Geography, Agriculture, Agriculture and Animal Art, Greek language (these are the courses according to the Timetable for the Three Grade Didaskaleion and the Five Grade Didaskaleion - 1914 and 1929 respectively). The use of maps served the principle of supervision and self-reliance, basic didactic principles that were the subject of the pedagogical meetings of the teachers' association of the Didaskaleion of Heraklion, especially during the interwar period.
In the Didaskaleia the language lessons included, among other things, the teaching of myths. This literary genre utilized the allegorical narrative in order to draw moral conclusions. The moralistic dimension of the myth became more understandable through the images created by the students with their imagination. Children's literature maps were an extension of the narrative of the myth, which through their images created symbolism, strengthened the ability to observe and made the perception of the myth easier.
The Crow and the Fox children's literature map depicts Aesop's famous fable in four scenes. In this fable, a fox tries to trick a crow in order to take a piece of meat from its mouth. The fox uses a trick: she praises the crow's skills, especially its voice, in order to make it leave the piece of meat and take it herself. When the crow crows to confirm what a nice voice it has, the meat drops off its mouth and so the fox grabs it.
(EN)
Le Didaskalio (École pour la formation des enseignants) deCrète à Héraklion disposait de plusieurs moyens et supports d’enseignement (matériel et équipement scolaires) qui étaient utilisés pour sa fonction éducative. Ces moyens et supports constituaient une partie importante des biens mobiliers de cette institution, ce qui ressort, entre autres, de l’étude de la correspondance officielle de Didaskalio. En ce qui concerne son matériel et son équipement, on distingue les catégories suivantes : a. Images scolaires, b. Cartes scolaires. c. Broderies de Didaskalio, d. Meubles scolaires, e. Divers objets des collections et de l’équipement scolaire, f. Photos des étudiant(e)s et du personnel enseignant, g. Outils d’enseignements pour les cours des sciences naturelles, h. Fournitures scolaires.
Le Didaskalio de Crète à Héraklion disposait d’une collection des cartes de différents champs disciplinaires, lesquelles constituaient des aides d’enseignement utiles pour les matières suivantes : Histoire, Cours de religion, Physique, Cours des Sciences de la nature et de la vie, Physique Expérimentale, Histoire Naturelle, Cosmographie, Géographie, Agronomie, Agronomie et Sciences animales, Langue grecque ; il s’agit des matières enseignées, d’après les programmes des cours des Didaskalio ayant un programme d’études d’une durée de trois années (1914) et des Didaskalio ayant un programme d’études d’une durée de cinq années (1929). L’usage des cartes permettait l’application des principes de l’enseignement à travers l’activité sensorielle et du principe d’autoréactivité de la part des élèves (activité autonome, prise d’initiative et auto-motivation), des principes didactiques importants qui constituaient des objets de discussion des conseils de l’association des enseignant(e)s de Didaskalio d’Héraklion, notamment pendant la période de l’Entre-deux-guerres.
Aux Didaskalio (Écoles pour la formation des enseignants), les cours de langue grecque contenaient, entre autres, l’enseignement des fables. Dans ce genre littéraire on utilise le récit allégorique dans le but d’en extraire une sentence morale. La dimension moralisatrice des fables était plus compréhensible à travers les images que créaient les étudiant(e)s avec leur imagination. Les cartes de littérature de jeunesse constituaient une prolongation de la récitation de la fable et à travers les images qu’elles contenaient, ces cartes créaient des symboles, renforçaient les capacités d’observation et rendaient plus facile la réception des fables par les étudiant(e)s.
La carte de littérature de jeunesse «Le Corbeau et le Renard» représente la célèbre fable d’Ésope à travers quatre scènes. Dans cette fable, un renard essaye de piéger un corbeau afin de récupérer le morceau de viande que le corbeau tient en son bec. Pour cela, le renard utilise une ruse : il fait l’éloge des capacités du renard, et surtout de sa voix, dans le but de l’amener à laisser tomber le morceau de la viande pour le récupérer. Le corbeau, pour confirmer qu’il avait une belle voix, a chanté, il a laissé tomber le morceau de la viande et ainsi le renard l’a récupéré.
(FR)
Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας Πανεπιστημίου Κρήτης (ΕΛΚΕ ΠΚ)
