Η πολιτεία του Αγίου Όρους, στον τρίτο και ανατολικότερο βραχίονα της Χερσονήσου της Χαλκιδικής, τον Άθω, αποτελεί μια μοναδική μοναστική κοινότητα, με αδιάλειπτη λειτουργία από τους βυζαντινούς χρόνους έως τις μέρες μας.
Στις πολυάριθμες βιβλιοθήκες, τα εικονοφυλάκια, τα σκευοφυλάκια και τα αρχεία των ιστορικών μοναστηριών και των εξαρτημάτων τους θησαυρίζονται μοναδικά μνημεία τέχνης, μεγάλης ιστορικής, πνευματικής και καλλιτεχνικής σπουδαιότητας.
Ο πνευματικός και καλλιτεχνικός πλούτος, τα απόρθητα κτίσματα των μονών και η ομορφιά του αθωνικού τοπίου άσκησε ιδιαίτερη γοητεία σε έλληνες και ξένους καλλιτέχνες, ήδη από τον 19ο αιώνα. Κατά τον 20ο αιώνα, δημιουργοί όπως ο Λυκούργος Κογεβίνας, ο Σπύρος Παπαλουκάς ,ο Δημήτρης Γιολδάσης και ο Γεώργιος Μόσχος επισκέπτονται την αγιορειτική πολιτεία και αποτυπώνουν στα έργα τους τα μοναστήρια, τις σκήτες, τα καθολικά των μονών, τον μοναχικό βίο κ.α. Οι πρώτες φωτογραφίες του Αγίου Όρους χρονολογούνται στα μέσα του 19ου αιώνα ενώ σχετική εικονογράφηση κοσμεί περιηγητικές εκδόσεις.
Στην παρούσα θεματική έκθεση παρουσιάζονται φωτογραφίες, απεικονίσεις των μονών του Αγίου Όρους (ζωγραφικά έργα, χαρακτικά, χάρτινες εικόνες), αρχειακά έγγραφα, χειρόγραφοι κώδικες, εκδόσεις, κειμήλια των μονών και των εξαρτημάτων τους και άλλα τεκμήρια που συνδέονται με το σπουδαίο μοναστικό κέντρο, που, από το 1988, εντάσσεται στον διεθνή κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Η θεματική έκθεση περιλαμβάνει τεκμήρια από τους εξής φορείς:
