Στην ιστορία του βιβλίου παρατηρούμε ότι κάθε τυπογράφος αφήνει τη σφραγίδα του χρησιμοποιώντας ποικίλες τεχνικές για τον εμπλουτισμό και την ανάδειξη των κειμένων. Μεταξύ αυτών και η διακόσμηση των εκδόσεων με διάφορα στοιχεία: πρωτογράμματα, επίτιτλα, παρασελίδιες συνθέσεις, χαρακτικά, τυπογραφικά σήματα κ.ά.
Πρωτόγραμμα ή αρχίγραμμα ονομάζεται το πρώτο γράμμα ενός κειμένου, το οποίο είναι μεγαλύτερο από τα υπόλοιπα και μπορεί να είναι καλλιγραφικό και πλούσια διακοσμημένο.
Η τακτική της έμφασης του πρώτου γράμματος σε ένα κείμενο ξεκίνησε από την αρχαιότητα αλλά κατά τον Μεσαίωνα αναδείχθηκε σε μορφή τέχνης. Πρωτογράμματα εμφανίστηκαν στα χειρόγραφα κείμενα και ο ρόλος τους αρχικά ήταν πρακτικός, σαν σημεία στίξης, βοηθώντας τον αναγνώστη να βρει κάτι στο κείμενο ή να δώσει περισσότερη βαρύτητα σε κάποιο σημείο. Στη συνέχεια όμως εξελίχθηκαν σε περίτεχνες μικρογραφίες και εικονογραφήσεις καλλιεργώντας τη σχέση μεταξύ κειμένου και εικόνας. Τα εικονογραφημένα χειρόγραφα σταδιακά μετατρέπονται σε έργα τέχνης.
Με την ανάπτυξη της τυπογραφίας η κωδικογραφική αυτή παράδοση πέρασε και στο έντυπο βιβλίο. Αρχικά, τα πρωτογράμματα δεν ήταν τυπωμένα αλλά στη θέση τους υπήρχε κενό, το οποίο στη συνέχεια έπρεπε να συμπληρωθεί από τους μικρογράφους.
Στην Έκθεση θα βρείτε από πρωτογράμματα ουμανιστών του 15ου αιώνα από την Ωνάσειο Βιβλιοθήκη, έως έργα του Γιάννη Μόραλη του 1944 για την εικονογράφηση του βιβλίου"Μαθήματα τέχνης των Ενγκρ, Ροντέν, Μπουρντέλ" του Φωκίωνα Ρωκ, από τη συλλογή του Ε.Λ.Ι.Α.
Η θεματική έκθεση περιλαμβάνει τεκμήρια από τους εξής φορείς:
