Θέρος

Ο Ιούνιος ήταν o μήνας του θερισμού, μιας επίπονης γεωργικής εργασίας η οποία εξασφάλιζε το ψωμί της χρονιάς.  

Μια από τις δυσκολότερες γεωργικές εργασίες, το θέρος απαιτούσε σκύψιμο και κρατούσε ώρες καθώς η ημέρα τον Ιούνιο είναι μεγαλύτερη και η θερμοκρασία δυσκόλευε τις εργασίες. Γυναίκες και άντρες θέριζαν, φορώντας ελαφριά, ανοιχτόχρωμα ρούχα και μακρυμάνικα για να προφυλάσσονται από τα αγκάθια. Οι άντρες φορούσαν ψάθινα ή χάρτινα καπέλα και οι γυναίκες ολόλευκα βαμβακερά κεφαλομάντηλα, τις λεγόμενες βαμπακιέλες. Η εργασία γινόταν πιο διαχειρίσιμη με το σύστημα της δανεικαριάς, δηλαδή με τη συνεργασία πολλών ανθρώπων.  

Πριν αρχίσουν τη συγκομιδή, οι θεριστές έκαναν το σταυρό τους και έλεγαν ευχές για καλή σοδειά. Κατά τις εργασίες τους μιλούσαν μεταξύ τους και τραγουδούσαν- τα τραγούδια του θερισμού έδιναν ρυθμό και ομαδικότητα στην εργασία.  

Το κύριο εργαλείο ήταν το δρεπάνι, με βοηθητικά την παλαμαριά και τη δαχτυλή ή δαχτυλήθρα. Παλαμαριά ήταν ένα «ξύλινο γάντι» που προστάτευε από τα τρυπήματα των  αγκαθιών, από δαγκώματα φιδιών ή από χτυπήματα και κοψίματα με το κοφτερό δρεπάνι. Τη φορούσαν συνήθως στο αριστερό χέρι με το οποίο έπιαναν τα στάχυα για θερισμό. Η δαχτυλήθρα ήταν ξύλινο εργαλείο που εφαρμόζονταν στα δάχτυλα για προστασία.  

Χρησιμοποιούσαν το δρεπάνι για να κόψουν και να δέσουν τα στάχυα σε χεριές ή πιο πρόχειρα σε χερόβολα. Έπαιρναν δηλαδή τον «όργο», αδράχνοντνας με την αριστερή χούφτα όσα στάχυα μπορούσαν και με το δρεπάνι στο δεξί χέρι τα έκοβαν. Το δρεπάνι ήθελε προσοχή στη χρήση, απόσταση από τον προηγούμενο και επόμενο θεριστή και γνώσεις, όπως να θερίζεις προχωρώντας στην ανηφόρα όχι την κατηφόρα, να το κρατάς σε απόσταση από τα πόδια σου και να διαλέγεις καλά ακονισμένα, ελαφριά δρεπάνια.  

Τις αγκαλιές στάχυα τις έδεναν μία – μία για να γίνει το χειρόβολο (δεμάτι). Έξι δεμάτια, δηλαδή όσο είναι ένα φορτίο που μπορεί να μεταφέρει ένα ζώο, άφηνε ο κάθε θεριστής για να μαζευτούν έπειτα.  

Ο παραδοσιακός τρόπος θερισμού παρέμεινε μέχρι τη δεκαετία του 1960, όταν ξεκίνησαν να χρησιμοποιούνται θεριστικές και θεριζοαλωνιστικές μηχανές.  

Στην έκθεση θα βρείτε φωτογραφίες θεριστών και γεωργικών αντικειμένων, γνωμικά και ζωγραφικά και χαρακτικά έργα που απαθανατίζουν το θέρος και τους ανθρώπους του μόχθου.