Νησιωτικό τοπίο

“Τι νέοι που φτάσαμεν εδώ, στο έρμο νησί, στο χείλος του κόσμου, δώθε απ’τ’ όνειρο και κείθε απ’τη γη!” Κ. Καρυωτάκης- «Τι νέοι που φτάσαμεν εδώ» (1927)

Στο μυαλό των περισσότερων ανθρώπων το ελληνικό νησί είναι λουσμένο στο φως. Μια βραχώδης πλωτή επιφάνεια γης με κάθε λογής γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά και βλάστηση ποτισμένη στο αλάτι ή ορεινή και ανέγγιχτη από την θάλασσα που την περιβάλλει. Συγκεντρωμένα σε οικισμούς, χωριά και κώμες βρίσκονται τα σπίτια των ανθρώπων και οι δραστηριότητές τους. Έξω από αυτά, η αγροτική ζωή και η παρθένα φύση.

Ο συγγραφέας και μουσικός από τη Σκωτία Malachy Tallack περιγράφει γλαφυρά την αίσθηση που σου αφήνει η επαφή με το νησί: «τα νησιά δίνουν μια άμεση αίσθηση του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος εκεί έξω, περικυκλωμένος από νερό. Υπάρχει η μεταφορά του ανθρώπου ως νησί αλλά υπάρχει επίσης μια βαθιά γοητεία με το νησί ως ένας κόσμος από μόνο του. Τα νησιά είναι δελεαστικά επειδή μοιάζουν γνώριμα. Μπορούμε να τα διασχίσουμε. Κι όμως, την ίδια στιγμή είναι μυστηριώδη μέρη στα οποία ελκόμαστε ανεξήγητα.  Μυστήρια αλλά γνώριμα, αυτό είναι που κάνει τα νησιά τόσο συναρπαστικά.»

Τα νησιά του ελληνικού καλοκαιριού έχουν ταυτιστεί για τους περισσότερους με τον ήλιο, το κολύμπι σε γεμάτες ανθρώπους παραλίες, τους πολυσύχναστους δρόμους, το βραδινό φαγητό και ποτό. Υπάρχει ωστόσο και μια άλλη εκδοχή της ίδιας ιστορίας…η επιλογή μιας ήσυχης παραλίας, ο μοναχικός περίπατος σε ένα χωμάτινο μονοπάτι ανάμεσα σε δέντρα ή βάτα, το απλό φαγητό σε μια απομονωμένη ταβέρνα, ο μεσημεριανός ύπνος στη δροσιά ενός πλατάνου μακριά από τον κόσμο. Ο καθένας επιλέγει αυτό που του ταιριάζει και τον ηρεμεί.

Για τους ντόπιους η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Είτε ασχολούνται με τουριστικές δραστηριότητες είτε με αγροτικές εργασίες και εμπόριο, το νησί δεν είναι πάντα ένα φωτεινό γαλήνιο τοπίο. Ο χειμώνας είναι συχνά δριμύς και αρκετά μοναχικός όταν τα πλήθη των θερινών επισκεπτών γυρίσουν στις βάσεις τους. Οι ντόπιοι βλέπουν την πραγματικότητα χωρίς εξωραϊσμούς, το νησί δεν είναι μια εύκολή υπόθεση όταν το ζεις όλες τις εποχές.

Η ελληνική φυσική και αρχιτεκτονική ποικιλομορφία χαρίζει στα ελληνικά νησιά μια ξεχωριστή ταυτότητα που σου μένει στο μυαλό. Οι ελαιώνες της Λέσβου, τα βουνά της Κρήτης, η μικρή έρημος της Λήμνου, τα μαστιχόδεντρα της Χίου, τα φρύγανα της Σερίφου, τα σπιτάκια της Σύμης, τα διάφανα νερά των Παξών, οι θαλάσσιες σπηλιές της Αλοννήσου και τόσα άλλα ξεχωριστά τοπία από τα 85 κατοικημένα νησιά της Ελλάδας χαρίζουν στον επισκέπτη διαφορετικές εμπειρίες και συγκινήσεις. Κάθε νησί έχει κάτι ξεχωριστό, όσον αφορά τη μουσική, τις συνήθειες, τη ντόπια κουζίνα μέχρι τους αρχαιολογικούς προορισμούς και την αρχιτεκτονική παράδοση. 

Όσο κι αν τα νησιά έχουν λίγο ή πολύ αλλοτριωθεί από τον υπερτουρισμό των τελευταίων δεκαετιών διατηρούν πάντα την εικόνα των ησυχαστηρίων, του θαλάσσιου ταξιδιού που φέρνει τους ανθρώπους σε επαφή με το υγρό στοιχείο και κυρίως με το φως του ήλιου και την καλοκαιρινή ανεμελιά. Σε αυτή την Θεματική Έκθεση μεταφερόμαστε νοητά σε νησιωτικά τοπία με τη βοήθεια της ζωγραφικής και των σκίτσων.