Αντιδικτατορικός αγώνας

Η στρατιωτική δικτατορία που κυβέρνησε την Ελλάδα από το 1967 έως το 1974 αποτελεί μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. 

Ξεκίνησε τη 21η Απριλίου 1967, όταν μια ομάδα στρατιωτικών, γνωστή ως «Χούντα των Συνταγματαρχών», κατέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα, ισχυριζόμενη ότι αποσκοπούσε στην αποτροπή «κομμουνιστικού κινδύνου» και την επαναφορά της τάξης στη χώρα. Με επικεφαλής τους Γεώργιο Παπαδόπουλο, Στυλιανό Παττακό και Νικόλαο Μακαρέζο, η δικτατορία επιχείρησε να επιβάλει ένα αυταρχικό καθεστώς, καταστέλλοντας κάθε μορφή αντιπολίτευσης και περιστέλλοντας τις πολιτικές ελευθερίες.

Η άνοδος της χούντας συνδέθηκε με το έντονο πολιτικό κλίμα της εποχής, καθώς η Ελλάδα βρισκόταν σε μια εποχή κοινωνικής αναταραχής και πολιτικών εντάσεων. Η χούντα απέβαλε τα δημοκρατικά δικαιώματα, ανέστειλε τη λειτουργία του Συντάγματος και έθεσε την χώρα υπό στρατιωτική διοίκηση. Εγκαθίδρυσε ένα καθεστώς λογοκρισίας, παρακολουθήσεων και διώξεων, με στόχο την πλήρη υποταγή της κοινωνίας. Όποιος τολμούσε να αντισταθεί – πολιτικοί, δημοσιογράφοι, ακαδημαϊκοί και πολίτες – αντιμετώπιζε συλλήψεις, βασανιστήρια και εξορίες.

Η αντίσταση κατά της στρατιωτικής δικτατορίας εκδηλώθηκε με διάφορες μορφές και αποτέλεσε σημαντικό κομμάτι της ελληνικής ιστορίας, αν και οι συνθήκες ήταν εξαιρετικά καταπιεστικές. Το καθεστώς, από την αρχή, επιχείρησε να ελέγξει την κοινωνία μέσω εκτεταμένων διώξεων, λογοκρισίας, φυλακίσεων και βασανιστηρίων, όμως η αντίσταση αναπτύχθηκε τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και από την ελληνική διασπορά στο εξωτερικό.

Παρ' όλα αυτά, ορισμένες ομάδες πολιτών, όπως φοιτητές, εργάτες και διανοούμενοι, βρήκαν τρόπο να αντιδράσουν. Σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι παράνομες πολιτικές οργανώσεις, όπως το Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο (ΠΑΜ) και η Δημοκρατική Άμυνα, που έδρασαν κρυφά και συχνά χρησιμοποίησαν τα μέσα ενημέρωσης για τη διάδοση πληροφοριών και την ενίσχυση του αντιδικτατορικού πνεύματος. 

Η συμμετοχή της νεολαίας υπήρξε καθοριστική, καθώς τα πανεπιστήμια έγιναν εστίες αντίστασης, ιδιαίτερα με τη φοιτητική εξέγερση του Νομικού Τμήματος στην Αθήνα και, αργότερα, με την ιστορική κατάληψη του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973.

Η εξέγερση του Πολυτεχνείου αποτέλεσε κορυφαίο σημείο της αντίστασης, με τους φοιτητές να υψώνουν το σύνθημα «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία» και να απαιτούν την αποχώρηση των στρατιωτικών από την εξουσία. Η κατάληψη κατέληξε σε βίαιη καταστολή από το στρατό, με τραγικές συνέπειες, όμως ενέπνευσε ένα κύμα συμπαράστασης και αντιπαράθεσης προς τη χούντα.

Στο εξωτερικό, η ελληνική διασπορά, ιδιαίτερα σε πόλεις όπως το Παρίσι, η Ρώμη και η Νέα Υόρκη, οργάνωσε διαδηλώσεις και ενημερωτικές καμπάνιες για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα, προσελκύοντας διεθνή υποστήριξη. Παράλληλα, καλλιτέχνες και διανοούμενοι όπως ο Μίκης Θεοδωράκης και η Μελίνα Μερκούρη έγιναν φωνές του αντιδικτατορικού αγώνα στο εξωτερικό, ασκώντας πίεση στα ξένα κράτη να σταματήσουν τη στήριξή τους στη χούντα.

Η πίεση, εσωτερική και εξωτερική, κλόνισε το καθεστώς και συνέβαλε στη διάδοση της αντίστασης που, σε συνδυασμό με την αποτυχία της χούντας στην Κύπρο, οδήγησε τελικά στην πτώση του καθεστώτος και την αποκατάσταση της δημοκρατίας.

Στη Θεματική Έκθεση θα βρείτε χιλιάδες τεκμήρια από τον Αντιδικτατορικό Αγώνα, όπως περιοδικά και τύπο από την Ελλάδα και το εξωτερικό, πολιτικές αφίσες, κείμενα όπως αναφορές, επιστολές, αναλύσεις και εκθέσεις, φωτογραφίες -κυρίως από εκδηλώσεις συμπαράστασης στην Ελλάδα στο εξωτερικό, και πρωτογενείς πηγές που τεκμηριώνουν όλο το φάσμα δραστηριοτήτων συμπαράστασης, αλληλεγγύης και προβολής του Αγώνα κατά της δικτατορίας.