Περιδιαβείτε σε φωτογραφίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μέσα από φωτογραφικά αρχεία θεσμικών και ιδιωτικών συλλογών.
Χρονικά, η αφήγηση αρχίζει με στιγμιότυπα από την αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων για την Αλβανία και την απόκρουση της ιταλικής εισβολής, που σήμανε την πρώτη νίκη των Συμμάχων κατά των δυνάμεων του Άξονα. Ακολουθεί η συνθηκολόγηση και η κατάληψη της Ελλάδας από τις γερμανικές δυνάμεις, την άνοιξη του 1941.
Ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ και η ελληνική κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον Τσουδερό, καταφεύγουν στην Αίγυπτο. Έλληνες αξιωματικοί και οπλίτες, μαθητές στρατιωτικών σχολών και πολίτες διαφεύγουν από την κατεχόμενη χώρα και συγκροτούν τον Ελληνικό Στρατό Μέσης Ανατολής. Παίρνουν μέρος στις δύο κορυφαίες συμμαχικές επιχειρήσεις, στο Ελ Αλαμέιν της Αιγύπτου το 1942 και στο Ρίμινι της Ιταλίας το 1944.
Η έκθεση μας πηγαίνει και στην κατοχική Ελλάδα, στις πόλεις και τα χωριά όπου λαμβάνει χώρα η Αντίσταση, ένα από τα πλέον μαχητικά αντιστασιακά κινήματα στην Ευρώπη. Διαδηλώσεις κι απεργίες, δίκτυα κατασκοπείας, ομάδες σαμποτάζ, αντάρτικα και μάχες στις πόλεις, παράνομος Τύπος, συνθήματα και προκηρύξεις, όπως αυτή της ΕΠΟΝ με το σύνθημα “πολεμάμε και τραγουδάμε”, είναι τα όπλα των ανταρτών, τους οποίους βλέπουμε να ποζάρουν με τα αμπέχωνα, νέοι και νέες, στα βουνά, στα χωριά και στις πόλεις.
Σε αντιπαράθεση, φωτογραφίες από τη ζωή του άμαχου πληθυσμού στις κατεχόμενες πόλεις φανερώνουν τη σχέση έντασης ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό, το ηρωικό και το αφανές, το μικρό και το μεγάλο. Παρατηρούμε ότι υπάρχουν λίγες, σχετικά, κατοχικές φωτογραφίες στις πόλεις. Από τη μια η απαγόρευση της φωτογράφισης σε δημόσιους χώρους την καθιστά εξαιρετικά ριψοκίνδυνη για τους φωτογράφους, οι οποίοι ανώνυμα και κρυφά βγάζουν και τηρούν αρχείο με φωτογραφικά τεκμήρια, από την άλλη υπάρχουν ελλείψεις σε φιλμ και τεχνικό υλικό. Η τεκμηρίωση των κατοχικών φωτογραφιών είναι εξαιρετικά δύσκολη λόγω έλλειψης πληροφορίας, ειδικά για τους φωτογράφους.
Ένα μεγάλο μέρος κατοχικής φωτογραφίας γίνεται από ανώνυμους δημιουργούς, άλλο από επαγγελματίες φωτογράφους, όπως ο Bολιώτης Νίκος Στουρνάρας, ο οποίος χαίρει της εκτίμησης των δυνάμεων κατοχής, αλλά κρυφά στέλνει στην Αντίσταση φιλμ και μηχανές. Επίσης έχουμε τους αντάρτες-φωτογράφους, τους ξένους φωτογράφους που κάνουν φωτορεπορτάζ και τους ερασιτέχνες, οι οποίοι καταγράφουν τη δική τους εμπειρία, είτε στο βουνό, είτε στις πόλεις.
Η εκκένωση της ελληνικής πρωτεύουσας από τα γερμανικά στρατεύματα έλαβε χώρα στις 12 Οκτωβρίου του 1944 που θεωρείται ως η επίσημη λήξη της κατοχικής περιόδου. Η συλλογική μνήμη, μέσω της φωτογραφίας ως αδιαφιλονίκητης μαρτυρίας της ατμόσφαιρας της Απελευθέρωσης, αποτυπώνεται στις εικόνες του κόσμου στους δρόμους της Αθήνας να πανηγυρίζει.
Η θεματική έκθεση περιλαμβάνει τεκμήρια από τους εξής φορείς:
