Μινιάλτ καλούσιν οι αλβανόγλωσσοι τον ανεμοστρόβιλον σημαίνει δε κατά γράμμα: δύο άνδρες και μία μέλισσα ή δύο γυναίκες και ένας άνδρας. Ιδού τη είκρουσι περί αυτού. «Μια φορά εσηκώθηκε ένας ανεμοστρόβιλος (με μνιάλτ= με μέλι) και επήρε έναν άνθρωπον και τον επήγε σε ένα έρημο και εκεί του δώσανε ένα τούμπανο και το εκτυπούσε και ένας απ’ αυτοί εβάραε το ζουρλά και εχόρευαν. Τον εκρατούσανε εκεί και δεν τον αφήσανε να φύγουν. Επειτα είδε ένα όνειρο να πάρη ένα από κείνους τα χελώνια και να κάνη έτσι από δω που τα χέρια (ο διηγούμενος δεικνύει δια των χειρών του με το αίμα και να μαγαριστή. Και έπειτα αυτοί δεν τον θέλανε και τον αφήσανε.» «Μια φορά ήσανε άνθρωποι ‘ς το Σούλι και ερχότανε ένας στρόβιλος μοντεχίς και όλοι έλεγαν «με το μέλι» και αυτός (ο Παναγιώτης Κουφός) με το σκατό» και έπειτα του καρφώσανε ένα εδώ (ο διηγούμενος δεικνύει τα ώτα του) και έγινε κουφός.» Σημ. Ο Ν. Γ. Πολίτης ομιλών περί τον ανεμοστρόβιλον παρατηρεί ότι «κατά τας δοξασίας των Βοημών εν τω ανεμοστροβίλω υπάρχει ο διάβολος ή μια μάγισσα» όπερ εννοούσαν οι ημέτεροι λέγοντες ότι μνιάλτ σημαίνει δύο άνδρας και μίαν μέλισσαν, ήτις βεβαίως είναι η μάγισσα. Έχει δε το τοιούτον σχέσιν με την μετάβασιν της βασιλίσσης την μαγισσών Μηδείας, από Κορίνθου εις Αθήνας δια του αέρος επί εναερίου άρματος. Και οτέρωθι πάλιν ο κ. Πολίτης λέγει: «εν Αθήναις και μάλιστα πλησίον του λόφου των Νυμφών, διερχομένου ανεμοστροβίλου αι γραίαι κύπτουσι χαμαί την κεφαλήν αυτών επιφωνούσαι «μέλι και γάλα ‘ς το δρόμο σας». Τούτου ένεκα και τα εξωτικά πολλάκις εν Μακεδονία κατ’ ευφηνία δε κατ’ αυτόν εκφωνούσιν εις την διάβασιν ανεμοστροβίλου: «μέλι και γάλα ‘ς του βασιλέα την τάβλα, ‘ς την ψυχήν του βασιλέως Αλεξάνδρου κακό να μη μου κάμετε» κτλ. Το μέλι δε τούτο και το γάλα το εν τω οπώδη εκφωνούμενον ο κ. Πολίτης παρατηρεί ότι παρέμεινεν εκ της συνηθείας του προσφέρειν εις τα Νύμφας εν εποχή παλαιότερα μέλι και γάλα, όπως οι αρχαίοι Έλληνες προσέφερον τω Τυφώνι άρνα μέλαινα προς αποτροπήν των καταιγίδων. Το έθιμον δε τούτο, ως παρατηρεί ο ίδιος, επικρατεί έτι και νυν εν Κορινθία και άλλαις Γερμανικαίς χώραις, εν αη προς εξιλασμόν του ανεμοστροβίλου θέτουσι προ των θυρών επί πινάκειον γάλα και άλλα τινά εδέσματα. Εν Κρήτη είδον εγώ πολλάκις τοιαύτας προσφοράς τεθειμένας ουχί δι’ ανεμοστροβίλους, αλλ’ επί των τάφων νεκρών, οίτινες ναέστησαν βίαιον θάνατον, εν αι ψυχαίως και των αβάπτιστων θνησκόντων βρεφών πιστεύεται εν Κρήτη ότι δεν απέρχονται ολοτελώς του τόπου ένθα να έστησαν τον βίαιον θάνατον, αλλ’ εμφανίζονται πολλάκις και μάλιστα κατά την επέτειον της τραγικής σκηνής εις τους διαβάτας εις ους προξενούσι μέγαν τρόμον. Αναμιμνησκόμενοι δε ότι και επί του τάφου του βιαίως θανόντος Αγαμέμνονος εν Μυκήναις προσέφερεν η Ηλέκτρα κατά διαταγήν της Κλυταιμνήστρας κτερίσματα εκ μέλιτος και γάλακτος (Σοφοκλ. Ηλέκτρ. 894 Ευριπ. Ηλ. 513) άτινα είδε και ο Ορέστης προσελθέν και αφήσας επ’ αυτού πλόκαμον της ξανθής του κόμης και παραβάλοντες ταύτα με τας προσφοράς των Γερμανών εις τους ανεμοστροβίλους σχηματίζομεν το συμπέρασμα ότι εξ αρχαιοτάτων χρόνων επιστεύετο ότι αι ψυχαί του οπωςδήποτε βίαιον υποστάντων θάνατον ανήρχοντο εις τον αέρα και εκείθεν κατήρχοντο προς βλάβην των επιζώντων, οίτινες δια τούτο προσπαθούν να τους εξιλεώνουν με καταλλήλους προσφοράς. Και αι μεν προσφοραί αύται εξέλιπον συν το χρόνω κι πολλών μερών, παρέμεινον όμως ίχνη αυτών εν ταις επωδαίς: «μέλι και γάλα ‘ς το δρόμο σας» κτλ. Εις τινάς επαρχίας της Κρήτης, ένθα κ φόνοι και λοιποί βίαιοι θάνατοι είναι σπάνιοι, οι άνθρωποι γνωρίζουσι καλώς το μέρος που έλαβε ποτέ χώραν τοιούτος θάνατος και μετά τρόμου και φρίκης διέρχονται πλησίον αυτού μάλιστα εν καιρώ νυκτός. Πιστεύουσι δε ότι κατά το μεσονύκτιον ή μεσημέριον εξ άπαντος θα ίδη ή θα ακούση τι ο διαβαίνων εκείθεν. Παρατηρώ δε ότι το εν τω ανωτέρω διηγημάτιω αναφερόμενον ότι προς αποτροπήν βλάβης εκ του ανεμοστροβίλου δέον να μολυνθή τις με αίμα χελώνης, σχετίζεται με την δεισιδαιμονίαν καθ’ ην οι σολωμονικοί εν Κρήτη γράφουσιν εις τινας ασθενείας (τας προερχομένας εξ αερικών) τας δια φυλακτήριον του ασθενούς επωδάς την με αίμα χελώνης. Προς τούτοις ότι τα Μελτέμια ή Μελιτέμια (του ησύχως κατά το θέρος πνέοντες βόρειοι άνεμοι) αν και σχετίζονται πως με το μαρούτ των Ινδιών (δηλ. τον λόφον Μουρτεύγι) εν τούτοις δύνανται κάλλιστα να θεωρηθούν ως εκ του μέλι (μέλι και γάλα) της προηγουμένης επωδής καταγόμενα.
Το τεκμήριο παρέχεται από τον φορέα :
Ακαδημία Αθηνών
Αποθετήριο :
Αρχείο Παροιμιών και Λαϊκών Παραδόσεων του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών
Οικισμός
