ΛΥΤΡΑΣ Νικηφόρος (1832-1927) “Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη”

ΛΥΤΡΑΣ Νικηφόρος (1832-1927) “Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη” (EL)

ΛΥΤΡΑΣ Νικηφόρος (1832-1927) (EL)

«Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη» είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα της ελληνικής ζωγραφικής του 19ου αιώνα, αφού όχι μόνο σηματοδοτεί την εξέλιξη της πορείας του καλλιτέχνη, αλλά και τη μετάβαση κατά την απόδοση του ιστορικού θέματος, από τη ρομαντική τάση που κυριαρχούσε στη Σχολή του Piloty, σε μια περισσότερο νατουραλιστική, όπου το ηθογραφικό στοιχείο κατέχει τον κυρίαρχο ρόλο. Στην ανθρωποκεντρική ζωγραφική του Λύτρα, όπως αυτή εξελίχθηκε μετά την επιστροφή του από το Μόναχο στην Αθήνα το 1865, δεν είναι αυτό καθεαυτό το ιστορικό γεγονός που ενδιαφέρει τον καλλιτέχνη, όσο η προβολή της ηρωικής πράξης που συντελέστηκε από ανθρώπους γενναίους, άξιους προς μίμηση. Η φλεγόμενη ναυαρχίδα, ωθείται στο βάθος του πίνακα και αποτελεί το σκηνικό μιας ανθρώπινης δράσης η οποία προβάλλεται σε κοντινό στον θεατή πλάνο. Έτσι σε αντίθεση με την ασαφή διαπραγμάτευση του βάθους, όπου η ναυαρχίδα χάνεται μισοκρυμμένη από τους καπνούς, η ρεαλιστική απόδοση των Ψαριανών με τον Κανάρη στη βάρκα προσδίδει στο γεγονός άμεσο χαρακτήρα, αφού η αλήθεια είναι αυτό που ενδιαφέρει τον καλλιτέχνη. Βασισμένος ο Λύτρας στις διηγήσεις του Κανάρη, ο οποίος συχνά τον επισκεπτόταν στο εργαστήριό του ενώ φιλοτεχνούσε το έργο, προσπαθεί να αποδώσει την υπεράνθρωπη προσπάθεια των αγωνιστών, όπως τη διέσωζε η μνήμη του πυρπολητή –παράδειγμα για τις επόμενες γενιές- εξυπηρετώντας με τον τρόπο αυτό τον παιδευτικό χαρακτήρα της ηθογραφίας. Με κάθε λεπτομέρεια αποδίδει την ένταση των μυών στα χέρια των κωπηλατών, τις χαρακτηριστικές ενδυμασίες με τις βράκες, τα ζωνάρια, τα μαντήλια. Έτσι ο διηγηματικός χαρακτήρας κερδίζει συνεχώς έδαφος και με μια απλή σχεδόν μονοχρωματική κλίμακα η οποία κινείται στα γαιώδη θερμά χρώματα, το έργο αποκτά έναν ήπιο και οικείο χαρακτήρα, χωρίς βέβαια να χάνεται το επικό μεγαλείο του. Το έργο πρέπει να φιλοτεχνήθηκε το 1873 ή λίγο νωρίτερα, αφού αυτή τη χρονιά παρουσιάστηκε στη Διεθνή Έκθεση της Βιέννης. Παρουσιάσθηκε επίσης στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού το 1878 και στην Έκθεση υπέρ του Ερυθρού Σταυρού, στη οικία Μελά στην Αθήνα το 1881. (EL)

Λάδι σε μουσαμά (EL)

19ος Αιώνας (EL)

Ηθογραφική Ζωγραφική (EL)

Ίδρυμα Ευαγγέλου Αβέρωφ-Τοσίτσα

Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ

Εικόνα

http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/