δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
χρησιμοποιήστε το αρχείο ή την εικόνα προεπισκόπησης σύμφωνα με την άδεια χρήσης : CC BY-NC-SA 4.0 Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή
Die Begriffe Praxis und Poiesis bei Aristoteles. Zum Verständnis von Geistiger und Körperlicher Arbeit in der Antiken Philosophie
Στο παρόν άρθρο εξετάζεται η σημασία της ανθρώπινης δραστηριότητας σε σχέση προς την κοινωνική φιλοσοφία του Αριστοτέλους, όπως αυτή αναπτύχθηκε στα ηθικά του κείμενα (Πολιτικά και Ηθικά Νικομάχεια). Κατά την αρχαιότητα, όταν η πόλις-κράτος ήταν συγχρόνως και μια κοινωνία η οποία στήριζε το θεσμό της δουλείας, ο θαυμασμός της «ηθικής» πνευματικής δραστηριότητας (πράξις) αποτελούσε συγχρόνως και αποστροφή προς την «ανήθικη» φυσική δραστηριότητα (ποίησις). Η επικριτική στρατηγική της αριστοτελικής θεωρίας για την έννοια της ανθρώπινης δράσης βασίζεται στη θεωρία της πόλης, η οποία υπερασπίζεται τη θέση της άρχουσας τάξης όπως και τους θεσμοθετημένους νόμους που προωθούν τη νομιμοποίηση μιας κοινωνίας, η οποία στηρίζεται στην κοινωνική ανισότητα. Μέρος της υπερασπιστικής στρατηγικής των κληρονομικών δικαιω¬μάτων της άρχουσας τάξης δεν είναι μόνο ο εξοβελισμός της φυσικής δρα¬στηριότητας από τις πιο εκλεπτυσμένες πρακτικές δραστηριότητες αλλά και ο περιορισμός της αποκλειστικώς στα αγαθά που παράγονται και κατα¬σκευάζονται από τη γή. Τα αγαθά, τα οποία ο άνθρωπος «υπό την κατώ¬τερη ιδιότητά του» -ως φορέας της ποίησης- παράγει με την χειρωνακτική εργασία του, καθίστανται, στο φώς των συνθηκών παραγωγής του χρόνου, πολιτιστικό υλικό του φορέα της πράξης. Όπως στην ποίηση, όπου τα αγαθά θεωρούνται προϊόν της παραγωγικής διαδικασίας, η οικονομική και πολιτική πρακτική του πολίτη εμφανίζεται να είναι ο μόνος τρόπος δράσης για τη δημιουργία πολιτιστικών αξιών στην πόλη. Ο δούλος, όπως και η ποιητική του δραστηριότητα, δεν θεωρούνται ως βάση και προϋπόθεση πολιτισμού. Αντιθέτως, αυτός και η δράση του θεωρούνται μέρος της αδάμαστης φύσης, η οποία χρειάζεται να εξημερωθει από την οικονομική και πολιτική δράση, δηλαδή να μετατραπεί σε νομίσματα και πολιτεία. Συνεπώς, η κοινωνική φιλοσοφία είναι μια ηθική που βασίζεται στην ατομική ιδιοκτησία της πόλης • μια θεωρία «ηθικής» συμπεριφοράς για ευημερούντες πολίτες, των οποίων η δράση και οι στόχοι έχουν έναν σκοπό: το προσωπικό τους όφελος και την εκμετάλλευση των άλλων. Όμως η κοινωνική φιλοσοφία δεν περιορίζεται στη θεωρία, αλλά προσπαθεί να στηριχθεί στην ιδεολογική βάση της τέχνης. Έτσι, η τέχνη, υπό την έννοια της αισθητικής δημιουργίας, καταλαμβάνει εξέχουσα θέση, η οποία αρχικά κατανοείται ως μίμηση μιας πρωτότυπης δημιουργίας, και ιδιαίτερα στην περίπτωση της τραγωδίας.
*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των φορέων περιεχομένου.
Ακαδημία Αθηνών
