Στο Διδασκαλείο Κρήτης στο Ηράκλειο (1901-1933) η διοικητική λειτουργία και η αρχειοθέτηση υπηρεσιακών εγγράφων είχε ανατεθεί στο διδακτικό προσωπικό, καθώς δε λειτουργούσε Γραμματεία λόγω έλλειψης διοικητικού προσωπικού. Ένα μέρος των υπηρεσιακών εγγράφων αποτελούσαν τα «Λυτά Έγγραφα», τα οποία περιείχαν την αλληλογραφία του Διδασκαλείου με το Υπουργείο Παιδείας και λοιπούς υπηρεσιακούς φορείς. Τα «Λυτά Έγγραφα» που διασώθηκαν διακρίνονται σε τέσσερις ευρύτερες κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία περιέχει έγγραφα που θεωρούνταν προαπαιτούμενα για τη συμμετοχή των μαθητών/ τριών στις εισιτήριες εξετάσεις και πιο συγκεκριμένα: α. Δικαιολογητικά υποψήφιωνγια τις εισιτήριες εξετάσεις. β. Τίτλοι υποψήφιων για τις εισιτήριες εξετάσεις. γ. Αιτήσεις υποψήφιων σπουδαστών. δ. Πιστοποιητικά ηλικίας. ε. Πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων. στ. Ιατρικές βεβαιώσεις. ζ. Έγγραφα που αφορούν τη φοίτηση των σπουδαστών. Η δεύτερη κατηγορία περιέχει Ενδεικτικά αρρένων και θηλέων. Η τρίτη κατηγορία περιέχει έγγραφα που αφορούσαν την καθημερινή διοικητική λειτουργία του Διδασκαλείου και πιο συγκεκριμένα: α. Εγκύκλιοι. β. Αιτήσειςαπορριφθέντων για τις εισιτήριες εξετάσεις. γ. Τηλεγραφήματα. δ. Κτηριακά θέματα. ε. Έγγραφα διοικητικής λειτουργίας. στ. Έγγραφα για τη βιβλιοθήκη. ζ. Οικονομικά έγγραφα. η. Έγγραφα διδακτικού προσωπικού. Η τέταρτη κατηγορία περιέχει τις ακόλουθες υποκατηγορίες: α. Έγγραφα Προσαρτημένου Δημοτικού σχολείου. β. Έγγραφα Μονοτάξιου Διδασκαλείου Μετεκπαίδευσης Δασκάλων.
Στα «Κτηριακά θέματα» εντάσσονται επίσημα έγγραφα που λάμβανε το Διδασκαλείο Κρήτης από διάφορους δημόσιους φορείς ή θεσμικούς παράγοντες ή έστελνε το ίδιο το Διδασκαλείο σε αυτούς, προκειμένου να διευθετηθούν ζητήματα σχετικά με τα οικήματα που διέθετε το Διδασκαλείο και τα ενταγμένα σε αυτό Πρότυπα Δημοτικά σχολεία. Το Διδασκαλείο στεγάστηκε σε διάφορα οικήματα από την ίδρυσή του. Κατά την περίοδο που καλύπτουν τα τεκμήρια αυτής της κατηγορίας, το κτήριο του Διδασκαλείου βρισκόταν στην οδό Μονής Απεζανών. Πριν λειτουργήσει ως Διδασκαλείο, στον ίδιο χώρο είχε στεγαστεί από το 1796 χριστιανικό νοσοκομείο. Σήμερα, στον χώρο αυτό λειτουργεί το 8ο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου. Επιπρόσθετα σημειώνεται ότι, επειδή οι διαθέσιμοι χώροι του εν λόγω κτηρίου δεν επαρκούσαν για την πλήρη κάλυψη των διδακτικών αναγκών, επιλέχτηκε η λύση της μίσθωσης ενός επιπλέον ιδιωτικού οικήματος. Την περίοδο που καλύπτουν τα τεκμήρια αυτής της κατηγορίας το Πρότυπο δημοτικό σχολείο στεγαζόταν σε μισθωμένο ιδιωτικό οίκημα. Οι θεματικές κατηγορίες στις οποίες εντάσσεται το σύνολο των κτηριακών θεμάτων, που διερευνήθηκαν στο αρχείο, είναι οι ακόλουθες: Μισθώσεις οικημάτων, Επισκευή διδακτηρίου και Ανέγερση διδακτηρίου.
Στο αρχειακό υλικό του Διδασκαλείου έχει διασωθεί ένας τόμος Κτηριακών θεμάτων, που καλύπτει την περίοδο 1922-1933. Ειδικότερα:
Η κατηγορία «Μισθώσεις οικημάτων» καλύπτει την περίοδο 1922-1933 και περιλαμβάνει έγγραφα που αφορούν τις διαδικασίες για τη μίσθωση ιδιωτικών οικημάτων, προκειμένου να καλυφθούν πλήρως οι ανάγκες του Διδασκαλείου, αλλά και να στεγαστεί τα προσαρτημένα Πρότυπα Δημοτικά σχολεία. Αναλυτικότερα, η συγκεκριμένη κατηγορία περιέχει έγγραφα που σχετίζονται με την προκήρυξη της δημοπρασίας μίσθωσης οικημάτων, την τελική διακήρυξη έως και τη φάση της σύνταξης των συμβολαίων, έγγραφα που σχετίζονται με τη διαδικασία της καταγραφής των καταστάσεων πληρωμής ενοικίων, διάφορες νομοθετικές ρυθμίσεις σχετικά με αυτό, καθώς και τα αιτήματα της διεύθυνσης του Διδασκαλείου, προκειμένου να εγκριθεί η προκήρυξη μειοδοσίας για τη μίσθωση νέου οικήματος για τη στέγαση του Πρότυπου δημοτικού σχολείου.
Η κατηγορία «Επισκευή διδακτηρίου» καλύπτει την περίοδο 1925-1930 και περιλαμβάνει έγγραφα που σχετίζονται με τις διαδικασίες επισκευής του Διδακτηρίου του Διδασκαλείου, όταν υπέστη σοβαρές ζημίες μετά από σεισμό. Αναλυτικότερα, η συγκεκριμένη κατηγορία περιέχει έγγραφα που αφορούν: τις συστάσεις του Υπουργείου Παιδείας, προκειμένου τα στελέχη της εκπαίδευσης να μεριμνούν περισσότερο για τη συντήρηση των σχολικών χώρων, τη χρηματοδότηση που έλαβε το Διδασκαλείο για την επισκευή του κτηρίου, την απόφαση αξιοποίησης μηχανικού για την επιθεώρηση της κατάστασης του διδακτηρίου, καθώς και τη σχετική έκθεση του μηχανικού αυτού.
Η κατηγορία «Ανέγερση διδακτηρίου» καλύπτει την περίοδο 1932-1933 και περιλαμβάνει έγγραφα που σχετίζονται με τις διαδικασίες για την ανέγερση νέου διδακτηρίου το οποίο θα στέγαζε το Διδασκαλείο και το Πρότυπο δημοτικό σχολείο. Η συγκεκριμένη λύση επιλέχθηκε ώστε να αποφευχθούν οι μισθώσεις ιδιωτικών οικημάτων, αλλά και να μην επιβαρύνεται στο μέλλον το Διδασκαλείο με υψηλά κόστη συντήρησης και επισκευής. Για την ανέγερση του νέου διδακτηρίου υπήρξε ιδιωτική δωρεά προς το Διδασκαλείο και επίσης έγινε μία σειρά ενεργειών ώστε να βρεθεί χρηματοδότηση από τους αρμόδιους δημόσιους φορείς. Αναλυτικότερα, η συγκεκριμένη κατηγορία περιέχει έγγραφα που αφορούν: τη μειοδοσία για την ηλεκτρική εγκατάσταση, την ιδιωτική δωρεά που έλαβε χώρα και το αίτημα του Διδασκαλείου προς τη Γενική Διοίκηση Κρήτης για έγκριση σχετικής χρηματοδότησης.
(EL)
Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας Πανεπιστημίου Κρήτης (ΕΛΚΕ ΠΚ)
Πόλη / χωριό / οικισμός
