O λεγόμενος Μινωικός Ξενώνας (ή Καραβάν Σεράι) κατασκευάστηκε κατά τη νεοανακτορική περίοδο (π.1600 π.Χ.) στα νότια του ανακτόρου της Κνωσού και δίπλα στην κύρια οδική αρτηρία, που ένωνε την Κνωσό με τη νότια ενδοχώρα. Ονομάστηκε έτσι από τον Sir Arthur Evans, ο οποίος ερμήνευσε το συγκρότημα ως δημόσιο κτίσμα υποδοχής, ανάπαυλας, καθαρισμού και τροφοδοσίας των ανθρώπων και των ζώων που ταξίδευαν στην Κνωσό από τις νότιες περιοχές του νησιού. Η αρχική του μορφή και έκταση παραμένουν αδιευκρίνιστες. Φαίνεται ότι επρόκειτο για ένα διώροφο κτιριακό συγκρότημα, κατασκευασμένο σε διαφορετικά επίπεδα, με ανοιχτή πρόσβαση από τον νότο, χώρους ποικίλων λειτουργιών και ένα σύνθετο υδραυλικό σύστημα, με πολλαπλά κανάλια και αγωγούς για τη διοχέτευση τρεχούμενου νερού, την αποχέτευση των υδάτων, την απορροή των ομβρίων και τον καθαρισμό των εγκαταστάσεων. Στον όροφο, πολυτελή δωμάτια με χρωματισμένους τοίχους και ανοιχτές βεράντες πρόσφεραν άνετη θέα προς το ρέμα της Βλυχιάς και το ανάκτορο της Κνωσού. Στο ανατολικότερο τμήμα σώζονται λείψανα υπόγειων αποθηκών, όπου βρέθηκαν αγγεία και υπολείμματα σιτηρών. Το κεντρικό κτίσμα, που αναστηλώθηκε από τον Evans, είναι ιδιαίτερα επιμελημένο και εικάζεται ότι είχε δημόσια χρήση. Ένα βαθύ πρόπυλο με κεντρικό κίονα και τέσσερα σκαλοπάτια ανόδου οδηγούσε σε ένα ευρύχωρο ορθογώνιο δωμάτιο με εκλεπτυσμένη τοιχογράφηση, αντίγραφο της οποίας διατηρείται στο δυτικό τοίχο. Ζωγραφισμένες παραστάδες που επιστέφονται με επιστύλιο κοσμούσαν περιμετρικά τους τοίχους, ενώ στην ανώτερη ζώνη αναπτυσσόταν η γνωστή τοιχογραφία με τις πέρδικες και τους τσαλαπετεινούς σε ένα φυσικό βραχώδες τοπίο με πλούσια βλάστηση. Εκτός από την εντυπωσιακή λεπτομέρεια στην απόδοση των πουλιών, η τοιχογραφία αυτή (εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου) αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα της πλούσιας χρωματικής παλέτας, που οι Μινωίτες τεχνίτες χρησιμοποιούσαν για να αποδώσουν τον φυσικό κόσμο γύρω τους. Το δυτικότερο «Δωμάτιο του Λουτρού» περιέχει μια κτιστή, ρηχή αλλά άνετη δεξαμενή (ο Evans την θεώρησε ποδόλουτρο), η οποία συνδέεται με ένα σύστημα λίθινων και πήλινων αγωγών, που μετέφεραν τρεχούμενο νερό από τη Βλυχιά και διοχέτευαν το χρησιμοποιημένο εκτός κτηρίου. Στα δυτικά του, ένα ευρύχωρο δωμάτιο περιείχε υπολείμματα τουλάχιστον δυο πήλινων λουτήρων, αποχετευτικό σύστημα και ορθογώνια δεξαμενή, καθώς και ενδείξεις για το ζέσταμα του νερού. Στο δυτικότερο άκρο του συμπλέγματος βρίσκεται η λεγόμενη «Μινωική Κρήνη», ένα αυτόνομο κτίσμα με λαξευμένους δόμους και εσωτερική επένδυση από πλάκες γυψόλιθου. Κατασκευάστηκε πάνω από μια φυσική πηγή νερού, που ανάβλυζε μέσα από το δάπεδο της υπόγειας ορθογώνιας δεξαμενής, το οποίο επιστρωνόταν με βότσαλα. Εκτός από την πρακτική της χρήση, η κρήνη πιθανότατα συνδεόταν και με μεταφυσικές αντιλήψεις για τις εξαγνιστικές ιδιότητες του νερού. Μετά την τελική καταστροφή του ανακτόρου της Κνωσού (π.1380/1350 π.Χ.), η κρήνη –αν και η ίδια κατεστραμμένη– συνέχισε να δέχεται αφιερώματα και προσφορές από πιστούς, πιθανότατα ως ιερός χώρος ή ως περιοχή συνδεδεμένη με την προγονική λατρεία.
(EL)
The “Caravanserai” was constructed in the Neopalatial period (c. 1600 BC) south of the Palace of Knossos, next to the main road artery connecting Knossos to the southern interior of the island.
It was named the “Caravanserai” by Sir Arthur Evans, who interpreted the complex as a public reception building where people and pack animals travelling to Knossos from the south of the island could rest, wash and eat. Its original size and shape remain unclear. It appears to have been a two-storey building complex constructed on different levels, with open access from the south, multi-purpose rooms and a complex plumbing system with multiple channels and pipes for running water, wastewater and rainwater drainage, and for cleaning the facilities. On the upper floor, luxurious rooms with colourful walls and open verandas offered a clear view of the Vlychia stream and the Palace of Knossos.
In the east part of the complex are preserved the remains of underground storerooms, in which storage jars and remains of cereals were found. The central building, reconstructed by Evans, is particularly elaborate and is thought to have served a public function. A deep portico with a central pillar, accessed by four steps, led to a large rectangular chamber decorated with an elegant fresco, a copy of which has been placed on the west wall. Painted pilasters crowned with an epistyle adorned the surrounding walls, while along the upper zone ran the famous “Partridge Frieze”, with partridges and hoopoes in a natural rocky landscape with lush vegetation. Besides the impressively detailed depiction of the birds, this fresco (displayed in the Heraklion Archaeological Museum) is a beautiful example of the rich colour palette used by Minoan artists to render the natural world around them. To the west, the room of the “Stone Bath” contains a shallow but comfortable built basin (which Evans interpreted as a footbath), connected to a system of stone and terracotta conduits that brought running water from the Vlychia stream and carried the used water outside the building. A spacious room on the west contained the remains of at least two terracotta bathtubs, a drainage system and a rectangular cistern, as well as indications of water heating.
At the western end of the complex is the “Spring Chamber”, a free-standing building of ashlars faced on the inside with gypsum slabs. It was constructed over a natural spring which bubbled up through the pebble floor of the rectangular underground cistern. Apart from its practical use, the spring was probably also linked to metaphysical beliefs about the purifying properties of water. After the final destruction of the Palace of Knossos (c.1380/1350 BC), the spring, although destroyed, continued to receive votives and offerings from worshippers, probably as a sacred space or an area associated with the ancestral cult.
(EN)
Ινστιτούτο Πληροφορικής - Ίδρυμα Τεχνολογίας και 'Έρευνας
Αρχαιολογικός / προϊστορικός Χώρος
