«Στη ζωγραφική και στη γλυπτική» ανέφερε ο Ιόγκανσον κατά τη μελέτη των σχεδίων, «δεν υπάρχει κατασκευή, υπάρχει μόνο ψευδοκατασκευή. Αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι όλα τα σχέδια που εκτίθενται δεν είναι ούτε κατασκευές, ούτε συνθέσεις, αλλά μόνο πίνακες. Όλες οι δομήσεις ακόμα και οι πλέον ογκώδεις, δομούνται βάσει του σταυρού. Εκείνο που έδωσα δεν είναι μια αυθύπαρκτη κατασκευή, αλλά μια απεικόνιση του θεμελίου βάσει τη οποίου αυτή δομείται, δηλαδή του σταυρού».
Ο παλιός συμφοιτητής του Ντρέβιν και συγκάτοικός του τα πρώτα χρόνια της Μόσχας, ο Κάρλ Ιόγκανσον αναζητά εντελώς διαφορετικές κονστρουκτιβιστικές προσεγγίσεις για την τέχνη του. Είναι, εξάλλου, γλύπτης και ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την ρόλο της κατασκευής και την σύνθεση της αρχιτεκτονικής και της τεχνολογίας με τη γλυπτική. Στη Δεύτερη Ανοιξιάτικη Έκθεση της Ένωσης Νέων Καλλιτεχνών το 1921 ο Ιόγκανσον πρωτοπαρουσιάζει τα πρώτα γλυπτά του. Πρόκειται για μια σειρά λεπτών κατασκευών από μέταλλο, ξύλο και σύρμα που πατούν σε τριγωνικές βάσεις και ισορροπούν χάρη στη μαθηματικά μελετημένη από τον καλλιτέχνη σχέση μεταξύ έντασης και σταθερότητας. Στις κατασκευές αυτές, οι οποίες πρωτοδημιουργήθηκαν στο Ινστιτούτο Καλλιτεχνικής Παιδείας (ΙΝΧΟΥΚ) της Μόσχας το 1921 όταν ζητήθηκε από τους καλλιτέχνες να διευκρινίσουν τη διαφορά ανάμεσα στις έννοιες «σύνθεση» και «κατασκευή», η παραμικρή μετατόπιση οδηγεί σε διαφοροποίηση της ισομερούς κατανομής έντασης με αποτέλεσμα την κατάρρευση της κατασκευής. Τόσο ο Ρώσος γλύπτης Βιατσεσλάβ Κολεϊτσούκ, ο οποίος έφτιαξε κάποιες ανακατασκευές του Ιόγκανσον, όσο και η ιστορικός τέχνης Μαρία Γκοφ από το Πανεπιστήμιο Στάνφορτ που μελέτησε το έργο του Ιόγκανσον, υποστηρίζουν ότι ο καλλιτέχνης ήταν αυτός που πρώτος ανακάλυψε τη θεωρία της σταθερότητας μέσω έντασης, αυτό που στα αγγλικά ονομάζεται tensegrity ή tensial integrity και αναπτύσσεται από τον αμερικανό γλύπτη B. Fuller μόλις στη δεκαετία του 1950. Ορισμένες από τις κατασκευές ταξίδεψαν στο Βερολίνο στην Πρώτη Έκθεση Ρώσων Καλλιτεχνών που διοργανώθηκε εκεί το 1922. Ο Μοχόλι – Ναντζ εντυπωσιάστηκε ιδιαίτερα από τα έργα του Ιόγκανσον και ένα από αυτά το δημοσίευσε για την εικονογράφηση του κειμένου του με τίτλο «Από το Υλικό στην Αρχιτεκτονική» το 1929, χρονιά που έφυγε πρόωρα από τη ζωή ο καλλιτέχνης. Πρέπει να επισημανθεί πως τα ελάχιστα σωζόμενα έργα του Κάρλ Ιόγκανσον και ο πρόωρος θάνατός του δυσκολεύει την ολοκληρωμένη τεκμηρίωση του έργου αυτού του εξαιρετικά ενδιαφέροντα αυτού καλλιτέχνη με αποτέλεσμα τα τέσσερα σχέδια που σώζονται σήμερα στη συλλογή Κωστάκη στο ΚΜΣΤ να είναι ιδιαίτερα πολύτιμα. Πρόκειται για δυο μελέτες κατασκευών, η μία απεικονίζει ένα ηλεκτρικό κύκλωμα και για ένα ζευγάρι σχεδίων που μελετούν τη σχέση σύνθεσης και κατασκευής.
Ένα από τα κέντρα διαμόρφωσης της αντίληψης του κονστρουκτιβισμού και της παραγωγικής τέχνης ήταν το Ινστιτούτο Καλλιτεχνικής Παιδείας (1920-1924). Το 1921 ήταν μια χρονιά ορόσημο στην ιστορία του ΙΝΧΟΥΚ από την άποψη της μεγάλης μεταστροφής που πραγματοποιήθηκε με το σύνθημα «από την απεικόνιση στην κατασκευή». Ο Κάρελ Ιόγκανσον δημιούργησε δύο οριακά σχηματοποιημένα σχέδια, τα οποία εκτέλεσε με χρωματιστά μολύβια, το ένα από τα δύο είναι η εν λόγω Κατασκευή.
(EL)
Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης - MOMus
