SearchCulture.gr | Αναζητήστε τεκμήρια πολιτισμού, ιστορίας και τέχνης στο SearchCulture.gr

1 - 30 από 314 τεκμήρια

Χάρτης Πλέγμα

Ταξινόμηση

Η αλεπού όταν βλέπη τα κόκκινα χρώματα κατά την δύσιν του ηλίου ''κατουρά πάνω της''

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Δια τους υπνοβάτας λέγεται ότι όταν έβγουν έξω την νύκτα, ενώ εκοιμώντο, τους παίρνει “ο καλοστράτης” που είναι άνθρωπος – φάντασμα και τους οδηγεί σε απόμερα μέρη. Οι υπνοβάται αυτοί λέγονται “Αλαφροστοιχειώτες”. Δι' αυτό και αι μητέρες δεν αφίνουν τα παιδιά τους να βγουν έξω την νύκτα όταν εξυπνίσουν. Δεν υπάρχουν εξορκισμοί δι' αυτήν την περίπτωσιν.

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Πολλάκις, όταν κανείς βαροστομαχίση την νύκτα ή πλαγιάση ύπτιος (μπρούμυτα), λόγω κακής κυκλοφορίας του αίματος φαντάζεται ή ονειρεύεται ότι κάποιος κάθεται επάνω του και τον πιάνει από τον λαιμόν και ότι θέλει να τον πνίξη. Αυτόν ονομάζουν “Βραχνάν”. Πιστεύεται ότι αν καταφέρης να του αρπάσης το φέσι του, θα σε παρακαλή να του το δώσης, τάζοντας σου άφθονες λίρες.

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Πιστεύεται επίσης [εκτός των δαιμονικών όντων, Γιαλλού , Ανεράδες...]ότι κάθε σπίτι έχει <το ζόπιόν του> το οποίον είναι ύπουλας κακοποιός δύναμις μη προσωποποιημένη και μη εμφανιζομένη,βλάπτουσα όμως μικρούς τε και μεγάλους εις ώρας μοναξιάς.

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Η φαντασία του λαού απεικονίζει υπερφυσκιάς γυναίκας, αι οποίαι ως μόνον σκοπόν την έχουν να βλάπτουν τα βρέφη. Τοιαύται είναι: α) Η Γιαλλού β) Ανεράδες ή Αναράδες (Νεράϊδες). Περιφέρονται και αυταί κατά τας νύκτας, περιβεβλημέναι λευκήν εσθήτα. Συνηθέστεροι τόποι εμφανίσεώς των είναι οι ποταμοί και οι πηγαί η κόρη της Πηής» (πηγής).

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Α (αν) δένε μοιάζαμε εθ (δεν) θα συμπεθθεριάζαμε

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Όταν δεν μπάθης δε μαθάινεις

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ήκαμέ με η μάνα μου να 'μοιάσω του κυρού μου

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ηθελές τα κι' ηπαθές τα

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Βουβή, η = Εις την τοποθεσίαν ταύτην υπάρχει μέγας λίθος, ο οποίος στενεύει την διάβασιν προς το παλιό Πυλί, διότι όπισθεν αυτού υψούται ο λόφος “ψωριάρης” προς Δυσμάς, προς Ανατολάς δε βαθύς χείμαρρος. Λέγει η παράδοσις, οτι μέσα σ' αυτήν την μεγάλην πέτραν ευρίσκεται κόρη, η οποία γυρίζει το χειρόμυλο, γιατί της καταρήσθηκε η μάννα της. Περνώντας λοιπόν αναγκάστικώς πλησίον της πέτρας, λόγω της στένης διαβάσεως και έχοντας υπ' όψιν τον μύθον, ακουμπάς το αυτί σου στην πέτρα και τότε “βουϊζει” ίσως διότι σχηματίζεται ρεύμα αέρος επειδή υπάρχει η φάραγξ μεταξύ “ψωριάρη” και λόφου του κάστρου. Η λέξις λοιπόν “Βουβή” πιθανόν να γίνεται εκ τοθ βόη, ρήμα βουΐζω.

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Χαρακτηριστική σχετικώς (με το ό,τι έγραψαν οι μοίρες είναι αναπότρεπτον) είναι και η εξής ιστοριούλα. Ένας κουμπάρος ήκουσεν ντες μοίρες που εμοίρασαν το παιδί και είπαν ότι την ημέραν που θα κλείση τα 12 χρόνια θα πέση μέσα στο πηάδι να πνιή (πνιγή). Πήε (πήγε) στα ξένα ο κουμπάρος και σάμμα (όταν) εκόντεβγεν ο καιρός που θα έκλειεν ντο παιδί τα 12 χρίνια γύρισε γκαι πήε στο σπίτιν ντου κουμπάρου για να μη φίκη (αφίση) το παιδί να ππέση μέσα στο πηάδι να πνιή. Πέρασεν η μέρα ‘κείνη η υποψιασμένη και το παιδί εν ήπαθεν ντίποτι. Το βράδυ ο κουμπάρος, δηλ. ο νονός του παιδιού, λέει στους κουμπάρους του. Εμένα θα μου στρώσετε ‘πό πάντο ‘πό το στόμαν του πηαδιού να κοιμηθώ. Οι κουμπάροι δεν εθέλα, αλλά τι να κάμουν; Του έστρωσαν γκαι πλάγιασε πάνω ‘πο το πηάδι. Τη νύκτα το δάκκασε (δάγκωσε) σκρόφκιος και ήμπε μέσα στο σπίτι να βρη σωτηρία από τους πόνους. Κείνη την ώρα πήεν (πήγε) ντο παιδί στο πηάδιν γκαι χωρίς να το θέλη ήππεσε μέσα και πνίηκε.

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Η φαντασία του λαού απεικονίζει υπερφυσικάς γυναίκας, αι οποίαι ως μόνον σκοπόν των έχουν να βλάπτουν τα βρέφη. Τοιαύται είναι: α) Η Γιαλλού, β) Ανεράδες ή Αναράδες (Νεράϊδες) γ) Οι καλές γεναίκες ή Καλομοίρες. Αυταί είναι αι γυναίκες που απέθανον λεχώνες ή πριν σαραντώσουν.

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Εις την τοποθεσίαν «Παληό Πυλί» ημικατεστραμμένο κάστρο, που λέγεται «το κάστρο του Παληού Πυλίου» ή όπως λέγεται στο τραγούδι του «της Ωριάς το κάστρο». Είναι Βυζαντινής εποχής και κτισμένον επί υψηλού βράχου, αποτελούντος ούτω την Ακρόπολιν του τότε χωρίον Πυλίου, ερείπια του οποίου κείνται παρά τοις πρόποδάς της. Μεγάλη Πύλη, της οποίας την ευρύτητα καθορίζουν εις αμφοτέρας τας βάσεις της μάρμαρα λευκά, είναι η είσοδος εις το Κάστρο. Ευθύς αμέσως υπάρχει βάσις θολωτής στέγης, κτισμένης με κεράμους. Εδώ ήτο το «Σπίτι της Βασίλισσας». Έξω και άνω της Πύλης της εισόδου υπάρχουν δύο ευρύχωρα κοιλώματα κτισμένα με κεράμους. Εν τοιούτον μικρότερον υπάρχει και μόλις εισέλθη της την Είσοδον προς τα δεξιά. Ει τας επάλξεις φθάνεις αφού διέλθης δαιδαλώδεις ανηφορικαίς διαβάσεις, πλακόστρωμμένας ή λιθοστρώτοις και καταφύτοις από αρωματώδεις θάμνους και αγριολούλουδα. Εις το υψηλότερον τμήμα του κάστρου υπάρχει μία πολύ ευρύχωρος δεξαμενή και μεγάλαι, αλλά χαμηλαί αίθουσαι, προφανής χρησιμοποιύμεναν δια την αποθήκευσιν πολεμικού ή άλλου υλικού. Από τας επάλξεις του το κάστρο σε παρουσιάζει σε ονειρώδη φυσική ομορφιά, προσβλέπουν προς την καταπράσινη πεδιάδα και τη καταγάλανη θάλασσα, αλλά και σε ιλιγγιώδη αγριάδα, προσβλέπουν υπέρ την κεφαλήν σου τον βραχώδη όγκον του όρους «Δίκαιος» και υπό τους πόδας σου την άβυσσον, που ανοίγεται γύρω από όλο το συγκρότημα του υπερμεγέθους βράχου, ωσάν να είναι έτοιμος να κυλίση και να διασκορπισθή. Εις όλας τας πλευράς του το κάστρο είναι θεμελιωμένο επί αποκρήμνου βράχου και θαυμάζει κανείς πως κατώρθωσαν να το κτίσουν, αφού και μόνον να κύψη τις προς το μέγα βάθος καταλαμβάνεται από ίλιγγον. Δεν ήτο λοιπόν εύκολον να κυριευθή το κάστρο τούτο παρά μόνον, όπως λέγει και το τραγούδι του, με προδοσίαν: «Τούρκοι το πολεμούσαν χρόνους δώδεκα κι άλλους σαράντα πέντε οι Σαρακηνοί και πάλι δεν επάρτην από τον πόλεμο μόνο ‘πό την αγάπη και ‘πό τη μαργελιά».

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Το παιδί που γεννιέται με τρίχες στην ουρά ή στο σβέρκο λέγεται αντρειωμένο ή μάλλον θεωρείται αντρειωμένο χωρίς να γίνεται ουδεμία διαφήμησις. Δια τα σημειωμένα παιδιά, λέγεται ότι έγιναν «σημαδιακά γιατί εσπάρτησαν σε κακιάν ώραν».

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Χαρμύλι, το= Η πηγή αυτή έλαβε το όνομα εκ του τοπικού ήρωος Χαρμύλου, ζήσαντος περί τω 300 π.χ. άνωθεν του στομίου από του οποίου τρέχει τον νερό, υπάρχει επί τετραγώνου μαρμαρίνης, πλακός επιγραφή εις Τουρκικήν γλώσσαν.

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Οι κάτοικοι του χωρίου Πυλίου προέρχονται εκ του Παλιού Πυλιού, χωρίου κειμένου εις τους πρόποδας του όρους «Δίκαιος» το οποίον εγκατέλειψαν περί το 1800 μ.χ. επειδή η χολέρα είχε αποδεκατίσει τους περισσότερους, ως αναφέρει η παράδοσις.

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Διακόσια περίπου μέτρα Νοτιο-ανατολικά της πλατείας του χωριού είναι άλλη πηγή, η ονομαζομένη «Χαρμύλι» εκ του ονόματος του ήρωος Χαρμύλου, ακμάσαντος περί τω 400 περίπου προ Χριστού. Το Χαρμύλι ευρίσκεται ανάμεσα σε πυκνό δάσος οπωροφόρων δένδρων. Μέσα από τα έγκατά του ξεχύνει άφθονο το κρυστάλλινο νερό του, που ανασαίνει κάθε ανθρώπινη και φυτική ζωή μαζί και ζωϊκή.

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Φαίνεται όμως, ότι διεδραματίζοντο μεμονωμένα επεισόδια μεταξύ Χριστιανών και Τούρκων διότι μας διεσώθησαν εκ παραδόσεως διηγήσεις ως αι ακόλουθοι.: Ένας Τούρκος μπήκε μέσα σ’ ένα σπίτι, που υπήρχε μια κόρη μόνη της και ύφαινε. Ο άξεστος εκείνος τύραννος ήθελε να την ατιμάση δια της βίας. Η κόρη όπως ήτο μόνη ηννόησεν αμέσως, ότι μόνον θαύμα μπορούσε να την σώση. Δεν έχασεν όμως το θάρρος της και με νοήματα έδωσε στον Τούρκον να εννοήση ότι ο πόθος του θα επραγματοποείτο, εάν επερίμενε ολίγα λεπτά να τελειώση το ύφασμα που ύφαινε. Ούτος επείσθη και επερίμενε ικανοποιημένος. Εις το χρονικόν τούτο διάστημα η κόρη ρίπτουσα γλυκειές δήθεν ματιές εις τον καρτερούντα Τούρκον, ωμιλούσε ελληνικά λέγουσα τα εξής: Εγώ θα παντρευτώ, να γκαστρωθώ, να κάτσω να γεννήσω να φωνάξω. Βουθάτε μου γειτόνοι και πιάσαμμαι οι πόνοι. Τα τελευταία λόγια «βουθάτε μου γειτόνοι και πιάσαμμαι οι πόνοι.» τα έλεγε με ξεφωνητά και τα επανέλαβε δύο τρεις φορές. Εις το άκουσμα δε της φράσεως «βουθάτε μου γειτόνοι κλπ προσέτρεξαν οι γείτονες και μπήκαν στο σπίτι να δουν τι συνέβαινε. Η κόρη ανεθάρρησε και με δυο λόγια τους είπε τι συνέβαινε. Έπιασαν τότε τον κακούργον Τούρκον, τον εσκότωσαν και τον έριψαν μέσα σ’ ένα πηγάδι. Έτσι ηλευθερώθηκε η πτωχή ελληνοπούλα και ετιμωρήθηκεν ο απαίσιος τούρκος

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Οι Καμάρες= υπάρχει τοίχος παλαιός με καμάρες, χρησιμεύων δια την διέλευσιν του ύδατος του «Λινοπότη» που ως λέγει η παράδοσις, το νερό αυτό επήγαινε εις την πόλιν Κω.

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Λέξεις και φράσεις δια τον εκφοβισμόν των νηπίων. Εις την περίπτωσιν αυτήν αι μητέρες εν τη αμαθεία και αγνοία την, διαπράττουσι το μέγα λάθος να εκφοβίζουν τα τέκνα των από της βρεφικής ηλικίας, με τον σκοπόν ν’ αναγκάσωσιν αυτά να κοιμηθούν συντόμως ή να ησυχάσωσι. Προς τούτο κτυπούν διάφορα αντικείμενα δια να κάμουν ζωηρούς ήχους ή τους λέγουν φωνακτά λέξεις και φράσεις προς εκφοβισμόν ως αι κατωτέρω: Ο παμπούλας ή μπούλας: π.χ. σώπα κι έρχεται ο παμπούλας ή σώπα κι έρχεται ο παλιός (ή η παλιά) και (θ)α σε βάλη στο τσουβάλι. Επίσης: σώπα κι έρχεται η γιαλλού κι α σε πάρη. (Γιαλλού είναι στοιχειωμένη γυναίκα). Σώπα κι έρκεται ο Αράπης. Ο Αράπης περιγράφεται εις τα παιδιά ότι είναι μεγαλόσωμος άνθρωπος με ολόμαυρο πρόσωπο, που γυρίζει την νύκτα.

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Η φαντασία του λαού απεικονίζει, υπερφυσικάς γυναίκας, αι οποίαι ως μόνον σκοπόν των έχουν να βλάπτουν τα βρέφη. Τοιαύται είναι: α) Η Γιαλλού: Αυτή είναι υψηλή, εύρωστη, με μεγάλα άγρια μάτια, περιπλανωμένη κατά τας αγρίας νύκτας και κατά την διάρκειαν σφοδρών ανέμων και καταιγίδων.

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Κάθε μια Κονιαργιά το γιαούρτι ντης παινα

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Για μικρός – μικρός παντρέψου, για μικρός καλογερέψου

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Όποιος γυρεύγκει τα πολλά χάνει και τα λία

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Έχεις παρά έχεις χαρά, ένεχεις παρά όξω μασκαρά

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Όπου πονεί γαδουρινα γκανίζει

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Από σιγανόμ ποταμό μακρυά τα ρούχα σου

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Το περίπαισμα του κόσμου περιπαίζει

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Όποιον θωρεί ο παπάς θυμιάζει

Χρονολόγηση: 1958
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Ζάρακας, Νικόλαος Α.
Τόπος: Πυλίον
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Φίλτρα αποτελεσμάτων

Φίλτρα αποτελεσμάτων

Η αλεπού όταν βλέπη τα κόκκινα χρώματα κατά την δύσιν του ηλίου ''κατουρά πάνω της''

Α (αν) δένε μοιάζαμε εθ (δεν) θα συμπεθθεριάζαμε

Όταν δεν μπάθης δε μαθάινεις

Ήκαμέ με η μάνα μου να 'μοιάσω του κυρού μου

Ηθελές τα κι' ηπαθές τα

Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια

Κάθε μια Κονιαργιά το γιαούρτι ντης παινα

Για μικρός – μικρός παντρέψου, για μικρός καλογερέψου

Όποιος γυρεύγκει τα πολλά χάνει και τα λία

Έχεις παρά έχεις χαρά, ένεχεις παρά όξω μασκαρά

Όπου πονεί γαδουρινα γκανίζει

Από σιγανόμ ποταμό μακρυά τα ρούχα σου

Το περίπαισμα του κόσμου περιπαίζει

Όποιον θωρεί ο παπάς θυμιάζει