Toggle navigation
Αρχική σελίδα
Αναζήτηση τεκμηρίων
Πλοήγηση
Πρόσωπα
Τύποι τεκμηρίων
Θέματα
Ιστορικές περίοδοι
Τόποι
Χάρτης
Φορείς
Συλλογές
Θεματικές εκθέσεις
Προσωπογραφίες
Διαλειτουργικότητα
Σχετικά
Το
SearchCulture
.gr
Εκδόσεις - Δημοσιεύσεις
Ενημερωτικό Δελτίο
Οδηγίες για αναζήτηση & πλοήγηση
Σημασιολογικός εμπλουτισμός μεταδεδομένων
Για φορείς
Ένταξη συλλογών
Προδιαγραφές ένταξης
Εκδήλωση ενδιαφέροντος
Διάθεση περιεχομένου στη Europeana
Επικοινωνία
ΕΛ
•
EN
ΚΑΙ
'Η
ΌΧΙ
×
Πληκτρολογήστε λέξη ή φράση
Σε όλα τα πεδία
Τίτλος
×
+
ΚΑΙ
'Η
Τύπος τεκμηρίου
ΚΑΙ
'Η
Θέμα
ΚΑΙ
'Η
Πρόσωπο
ως δημιουργός
ως αναφορά
ΚΑΙ
'Η
Ιδιότητα προσώπου
ως δημιουργός
ως αναφορά
ΚΑΙ
'Η
Ιστορική περίοδος
Χρονολόγηση
αναζήτηση σε
αυστηρά χρονικά όρια
Χρονολογικό διάστημα
Iστορική περίοδος
Τόπος
ΚΑΙ
'Η
Φορέας / συλλογή
Άδεια χρήσης αρχείου
Σήμανση Κοινού Κτήματος
Ελεύθερο από Περιορισμούς Πνευματικής Ιδιοκτησίας
Αναφορά Δημιουργού
Αναφορά Δημιουργού-Παρόμοια Διανομή
Αναφορά Δημιουργού-Όχι Παράγωγα Έργα
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Παρόμοια Διανομή
Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα
Σε καθεστώς Πνευματικής Ιδιοκτησίας-Περιορισμένη Χρήση
Σε καθεστώς Πνευματικής Ιδιοκτησίας-Μόνο Εκπαιδευτική Χρήση
Δεν προστατεύεται από Πνευματική Ιδιοκτησία-Νομικοί περιορισμοί
Σε καθεστώς Πνευματικής Ιδιοκτησίας-Μόνο για Μη Εμπορική Χρήση
+
Περισσότερα κριτήρια αναζήτησης
Λιγότερα κριτήρια αναζήτησης
Αναζήτηση
Καθαρισμός
Βοήθεια
Φίλτρα αποτελεσμάτων
Φίλτρα αποτελεσμάτων
Καθαρισμός
Θέμα
Ευρώπη
(5)
Ελλάδα
(5)
Νησιά Αιγαίου Πελάγους
(5)
Χίος
(4)
Κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες
(1)
Ανθρώπινοι οικισμοί και χρήση γης
(1)
Ανθρώπινοι οικισμοί
(1)
Κοινωνίες
(1)
Στέγαση
(1)
Οικίες
(1)
Εθνοτικά ζητήματα
(1)
Εθνοτικές ομάδες
(1)
Πληροφορία και επικοινωνία
(1)
Βιομηχανία των πληροφοριών
(1)
Τύπος
(1)
Τοπικός τύπος
(1)
Τύπος εφημερίδων
(1)
Πολιτική, δίκαιο και οικονομία
(1)
Διεθνείς σχέσεις
(1)
Κρατική ασφάλεια
(1)
Πολιτισμός (κουλτούρα)
(195)
Εικαστικές τέχνες
(1)
Αρχιτεκτονική
(1)
Κτήρια
(1)
Ελεύθερος χρόνος
(3)
Ψυχαγωγικές δραστηριότητες
(3)
Πολιτιστικές εκδηλώσεις
(1)
Ψυχαγωγία
(2)
Ιστορία
(1)
Εθνική ιστορία
(1)
Ελληνική Ιστορία
(1)
Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία
(1)
Παραστατικές τέχνες
(3)
Μουσικά είδη
(2)
Παραδοσιακή μουσική
(2)
Μουσική
(3)
Μουσικά όργανα
(3)
Πολιτισμός (κουλτούρα)
(4)
Πολιτισμικές συνθήκες
(4)
Πολιτιστική ζωή
(4)
Καθημερινή ζωή
(3)
Πολιτιστική πολιτική και σχεδιασμός
(193)
Άυλη πολιτιστική κληρονομιά
(193)
Ήθη και παραδόσεις
(3)
Εορτές
(2)
Μόδα
(1)
Πανηγύρια
(2)
Λαϊκή παράδοση
(190)
Προφορική παράδοση
(190)
Τέχνη
(4)
Καλλιτέχνες
(3)
Καλλιτέχνες (εκτελεστές)
(3)
Μουσικοί
(3)
Τέχνες
(1)
Έργα τέχνης
(1)
Ανθρώπινη φιγούρα
(1)
Μέρη σώματος
(1)
Πρόσωπο
(1)
Πρόσωπο
(1)
Χώρες και ομαδοποίηση χωρών
(1)
Εθνοτικές και θρησκευτικές ομάδες
(1)
Τύπος τεκμηρίου
Άυλη πολιτιστική κληρονομιά
(190)
Λαϊκή Παράδοση
(19)
Παροιμία
(171)
Δισδιάστατα γραφικά
(4)
Εικόνες και διακόσμηση έκδοσης
(1)
Εικονογράφηση
(1)
Φωτογραφία
(3)
Κείμενο
(3)
Έγγραφο
(2)
Επιστολή
(1)
Περιοδική έκδοση
(1)
Φύλλο εφημερίδας
(1)
Χειρόγραφο
(2)
Τόπος
Ευρώπη
(197)
Europe
Βαλκανική χερσόνησος
(197)
Balkan Peninsula | Βαλκάνια
Ευρώπη
Ελλάδα
(197)
Greece | Ελλάς | Hellenic Republic
Μεσόγειος ▶ Ανατολική Μεσόγειος
Αιγαίο Πέλαγος
(197)
Aegean Sea
Ευρώπη ▶ Ελλάδα
Περιφέρεια Αττικής
(1)
Attica District | Attica
Ευρώπη ▶ Ελλάδα ▶ Περιφέρεια Αττικής
Νομαρχία Αθήνας
(1)
Nomarchía Athínas | Αθήνα | Νομαρχία Αθηνών
Ευρώπη ▶ Ελλάδα ▶ Περιφέρεια Αττικής ▶ Νομαρχία Αθήνας
Αθήνα
(1)
Athens
Ευρώπη ▶ Ελλάδα
Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου
(197)
District of North Aegean | North Aegean
Ευρώπη ▶ Ελλάδα ▶ Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου
Νομός Χίου
(197)
Chios | Χίος | Chios Prefecture
Ευρώπη ▶ Ελλάδα ▶ Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου ▶ Νομός Χίου
Νησί Χίος
(197)
Chios Island | Χίος | Chios | Νησί Χίος, Νομός Χίου | Νησί Χίος Χίου | Chios Island, Chios
Ευρώπη ▶ Ελλάδα ▶ Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου ▶ Νομός Χίου ▶ Νησί Χίος
Καρδάμυλα
(197)
Kardamyla | Καρδάμυλα Χίου | Kardamyla, Chios | Καρδάμυλα, Νομός Χίου
Στερεά Ελλάδα
(1)
Central Greece | Κεντρική Ελλάδα
Μεσόγειος
(197)
Mediterranean Sea
Πρόσωπο
δημιουργοί ή αναφερόμενοι
δημιουργοί
αναφερόμενοι
Βενιζέλος Ελευθέριος, 1864-1936
(1)
Χρονολόγηση
1950 - 1999
(7)
1900 - 1949
(90)
1850 - 1899
(1)
Ιστορική περίοδος
Νεότερη Ελλάδα
(98)
Βασιλεία Γεωργίου Α’
(2)
Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και Μικρασιατική Εκστρατεία
(3)
Μεσοπόλεμος
(10)
Εμφύλιος Πόλεμος
(76)
Μεταπολεμική Ελλάδα
(6)
Δικτατορία
(1)
Μεταπολίτευση
(1)
Φορέας / συλλογή
Ακαδημία Αθηνών
(190)
Αρχείο Παροιμιών και Λαϊκών Παραδόσεων του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών
(190)
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος»
(2)
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» - Ψηφιακό Αρχείο
(2)
Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ)- Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ)
(1)
Ψηφιοποιημένες Συλλογές του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (ΕΛΙΑ)
(1)
Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη
(1)
Travelogues
(1)
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
(3)
Συλλογή προβολής πολιτιστικών δεδομένων του Μουσικού Πολιτισμού του Βορείου Αιγαίου
(3)
Γλώσσα
Ελληνική γλώσσα
(193)
Europeana τύπος
Εικόνα
(5)
Κείμενο/PDF
(192)
Άδεια χρήσης αρχείου
CC BY 4.0
(1)
CC BY-NC 4.0
(3)
CC BY-NC-ND 4.0 GR
(190)
In Copyright (InC)
(3)
1 - 30 από 197 τεκμήρια
Χάρτης
Πλέγμα
Ταξινόμηση
Σχετικότητα με κριτήρια
Άυξουσα χρονολογία
Φθίνουσα χρονολογία
Επαθέν την Χιώτικη
Τύπος τεκμηρίου
Παροιμία
Δημιουργός
Άγνωστος συλλογέας
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Ασφάνταμα= φάντασμα
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Αξαποδίτης= εξαποδίτης (εξ από δω= διάβολος). Αντίθεος= διάβολος
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Καλομοίρες νηρηΐδες
Χρονολόγηση
1926
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Άμαντος, Κωνσταντίνος
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Γεραγίδα ή (Καρδ) και νεραγίδα. Νηρηϊς 2) η άσχημη γυναίκα. Καρδ= τα Καρδάμυλα
Χρονολόγηση
1926
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Άμαντος, Κωνσταντίνος
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Καντσικαντάρης=Καλικάντζαρος
Χρονολόγηση
1926
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Αγεραγίδες= Νεράϊδες (αγερικό)
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Γιαλούρες= Νεραΐδες
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Μαδιάς, Γεώργιος
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Γέμμενον νερόν. Ίσως εκ του γινομένου νερού, διότι κατά την παράδοσιν το έχουν γευθή από Γεραρίδες κ όστις το πίη βγάπτεται, αν δεν κάμης προηγουμένως τον σταυρόν του.
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Ήθε να βγη να σιργιανίση και πήρε δυο κάτεργκα και μερικούς αθρώπους κ ήρθεν στη Χίο και πήγεν στο Ναγόν κ ήραξεν και πήγε να στοχαστή τη φλέγαν του Ναγού, κι άμα είδε, ήλθεν όξω μεριά στο Μύλον και κουρασμένος ήππεσεν να συχάση λιγάι. Εκεί επαρρησιάστη μια γυναίκα και με κάθε τρόπον τον έκλεψεν από τους αθρώπους του, και τον επήγεν σε μιαν σπηλιάν και του δειξε εκεί πολλά γρόσα και τον επλάνεσε και του λέγει, «πάρε με, να τα πάρης εσύ όλλα τούτα». Τον Ρήγαν τον εκράτησε μέσα εις τη σπηλιά. Εγύρεψάν τον οι αθρώποι του και δεν τον ηύραν. Αφού δεν τον ηύραν εσήκωσαν τα κάτεργα και πήγαν στον πατέραν του. Ο πατέρας του τους επαίδεψε, γιατί δεν το φεραν το παιδίν του, και πολλούς εσκότωσεν. Ένας από όλλους του είπε «αφηννέ με, να πάγω οπίσω πας τον εύρω». Επήρε το έναν καράβιν, και ήρθεν πάλιν στον Ναγόν. Αφού ήρθεν τον ηύρε και λέγει, «βρε αδερφέ, είντα μας έκαμες; Εμάς μας είπεν ο αφέντης σου α δεν σε πάμεν εκεί θα μας χαλάση όλλους». Λέγει των «πήτε του ότι εγώ δεν έρκομαι, διότι εγώ ηύρα πιότερα γρόσσα, απ’ εκεί να που έχει ο αφέντης μου.» Έπιασεν εκεί και καμε αναστέματα. Πρώτα έδεσεν τον ποταμόν με βολίμια, με πέτρες τον εμάζωσε, κι απέ έβαλεν αθρώπους και έσκαψαν από πάνω αφ’ το βουνί να γεμώσουν να το κάμουν καμπάι. Ύστερι έκτισεν έναν παλάτι. Επήρεν έναν μέρος του νερού κ’ ήβγαλεν το όξω αφ΄τον τον Ναγόν και πήγεν το στην Βλυχάδαν. Στο Γιαλισκάρι πιο πέρα έκαμεν έναν Λουτρόν, το άλλο νερόν το πήρε ψηλά και το πήγε στον Παλάμωνα, κ’ έκαμεων γιοφυράι και πήγε καρσί στον Κόφιναν, εκεί που λέγομε σσήμερι η Παναγιά η Ευρετή, κ έκαμε κ εκεί παλάτι. Τώρα εκείνης δεν της ήρεσκεν να ναι σαν πρώτα όμορφη, μον ήλλασσε την μούρην της και εγίνετο σαν Γεραγίδα, έκαμνεν τα δότια της σαν τον δάκτυλάν μου το μάκρος και την μούρην της πότε μαύρην πότε άσπρην. Λέγεις της «μη μου τα κάμνης ευτά και θα σε παρατήσω». Μια κοπέλλα εκάθετο στο Περιβολάκι κ ευτή ήτο βασιλοπούλλα κ’ έφερεν την ο πατέρας της που ήτον άρρωστη να γιάνη στον Χιό. Ήκουσε πους ήρθεν ο Ρήγας κ’ ήθα να πη του πατέρα της να παν να δουν στον Ναγόν. Ο πατέρας της το ξευρε πως ήτον στον Ναγόν. Αμά ήρθε στον Σαρακηνόπετραν λέγει της «βρε παιδάι μο, είντα θα πάμεν στον Ναγόν; Κείνος κάθεται στην Βλυχάδαν.» Επήραν και πήγαν και ηύραν τον. Λέγει εκείνος, να κείνο πω γύρευγα το ηυρήκα. Με κάθε τρόπον της είπε κείνο που ήθε. Λέγει τον, «ήνμπα τύχη να μας πιάση κείνη;» Λέγει τον «εγώ θα την αποκοιμίσω να ρχωμαι να σ’ ευρίσκω». Εν ηξεύρω είντα λογής επρόδωκεν το μυστικόν και έμαθεν το κείνη. Λέγει τον, «βλέπω και φεύγεις απ’ εδώ και δεν μ’ ερωτάς» λέγει τον «ποιος σου το πε;» Λέγει τον «το παιδάι μας το πρώτον το πήρε χαμπέρι κ΄είπε μου το και θα πάθης.» Πιάσεν κείνη και έκαμεν ανήλιον, πήγεν λοιπόν κείνος εκεί ηυρήκε την την νύκτα, με τόσες πολλές κουβέντες εξημερώθηκε και είδεν τον ο ήλιος ‘ς ένα λάκκον, και άμα τον είδεν ο ήλιος έσκασε. Εκεί που λέγομεν τώρα του Βασιλέ ο Λάκκος. Σημ. Πάντες οι τόποι οι αναφερόμενοι εν τη παραδόσει ταύτη είναι αρχαιολογικοί, σώζοντες αρχαία λείψανα ναών, αρχαιότεροι πάντως του νομιζομένου υπό των χωρικών κτίστου αυτών. Ταύτα βεβαίως εδημιούργησαν τον μύθον του Ρήγα ως και της Γεραγίδας, (διότι ούτω καλούνται αι Νεράϊδες εν τη κωμοπόλει Καρδαμύλων, εν άλλοις δε χωρίοις άλλως). Η δόξα της μεταμορφώσεως της Γεραγίδας είναι κοινή εν Χίω ως και η τεκνοποίησις, ομοίως δε πιστεύεται ότι οι τοιούτο δαίμονες εν όλη τη νυκτί περιφερόμενοι επί της γης άμα ηλίω κατέρχονται εσπευσμένως υπό την γην. Η όλη υπόθεσις είναι παλαιά, ότε πράγματι η Σιλυμβρία είχε ρήγας και κάτεργα. Το γλωσσικόν ιδίωμα είναι το ιδιάζον εν τω δήμω τούτω. Η προσφορά του ν και ο νεωτερικός τύπος του άι αντί άκι παιδάι= παιδάκι. Επίσης δε και εν τισιν η διάσωσις των διπλών συμφώνων.
Χρονολόγηση
1916
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Άγνωστος συλλογέας
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Ο Διάκος Πολεμάρκος, την καταγωγήν Χαρτουλάρης, εκατοίκα στόν Κουλαλάν και η μάνδρα του σώζεται ακόμη στην Πηγάδα. Ήτο ανδρειωμένος. Είχε τρεις εξαδέρφες. Τότε οι Φράγκοι εκλέβγαν τους ανθρώπους. Τας τρεις εξαδέρφας που είχεν τας έστειλεν από τον Κεφαλάν να κόψουν σύκα αφ’ τα αμπέλιν του και τας είδαν οι Φράγκοι, επήγαν και τας επήραν. Αφτός επάντεξε λιγάι να ρθουν κι απέ δέν έρχονταν, επρόβαλε να δη για τας κοπέλλες και βλέπει και πήγαιναν τας τας Γούρνες, κάτω κατά τον Πέτικαν. Γυρίζει οπίσω που χε να κουρέψη τα πρόβατα και λέγει των «βγάλετέ τα όξω γιατί μας επήραν τας κοπέλλες» και κάμνει ίσια κάτω. Την ώραν που δωκε πέρα τον Πέτικαν, βρίσκει έναν πευκαρούδιν και το ξερρίζωσε και το παίρνει στα χέρια και τρέχει απ’ οπίσω των σταύρωμα και βγαίνει στον Πρίνον, και εναντίωσεν τας μέσα στην Πλακούσαν και για δ’ εκείνο λέγεται Πλακούσα. Παίρνει μιαν πέτραν εις την χέραν του μεγάλην και την επόλυκε ομπροσθά των. Γυρίσαν οπίσω να δουν από πού των ήρθεν η πέτρα. Είδαν αυτόν που στέκετο στον Πρίνον. Εβοβήθησαν και τρέχουν ομπροσθά και ξεκουντούσαν τας κοπέλλες να τρέχουν καλά. Έτρεξε και κείνος. Επρόκαμεν τας μέσ’ στα Λακκιά, και δεν τους εσκότωσε, μόνον τους αφήκε και επήγαν στο καΐκι, που το στην Βαθειά Ρύμνη. Εστάθη και ρώτησεν τους απέ που ήσαν, και λέγουν πως ήσαν Φράγκοι. Ευτοί που λαλούσαν τας τρεις κοπέλλες επήρα θάρρος που πολλύναν κι αντιστάθησάν του και έπιανεν ένα έναν και έρρηχνεν τον μέσ’ στο καΐκι, οι άλλοι καθώς τον είδαν, τον εκατάλαβαν πως ήτο ανδρειωμένος, εσαρπαίρναν το κάτεργον να φύγουν. Λέγει των κοπελλών. «Σταθήτε εδωνά κια δήτε τώρα είντα θα τους κάμω». Εμπαίνει μέσα στο γιαλόν και πήγε κοντά στο κάτεργον και πιάνει το από το μπαστούνι και βούλησέ το μαζί με τους αθρώπους. Και πήρε τας κοπέλλες και πήγε τας στου πάππου των στον Κουλαλάν και λέγει των «αφέρου μου βρε Μάρκο, εσύ σαι για να γίνης Πολεμάρκος». Εθύμωσαν λοιπόν οι Φράγκοι πως εχαλάστηκε το κάτεργο, και ήρθαν ύστερι τέσσερα, και ήρθαν οι Φράγκοι και κυνηγούσαν τους αθρώπους και επιάναν τους. Ήρθα πιο κοντά στο χωργιό, οι άθρωποι σαν τους είδαν, εκλειδώθησαν μεσ’ στο κάστρο, έστειλα δυό τρεις αθρώπους και λέγουν του πάππου του. «Είντα καμε ο Μάρκος, με το να πνίξη τους αθρώπους ήρθαν και πλοκάραν μας μεσ’ στο κάστρο». Λέγει του ο πάππος του. «Άδε Μάρκο μου, να τον κυνηγήσης.» Κείνοι το κατάλαβαν και χώνουνταν άμα ήθεν το καταλάβουν πως έφυγε, επήγαιναν πάλι στο κάστρο και επείραζάν τους. Λέγει ο πάππος του «άμε γιέ μου, να μπης στο κάστρο να τους φυλάγης». Εκείνος ήρθε και πήγε στον πύργον και κάθητο και φύλαγεν τους. Μιαν ημέραν ήλλαξε. Από πέρα από τον άγιον Νικόλαν εναντίασε τον πως ήτο Τσίτσος και του ρηξε και λάβωσε τον. Αφού εκατάλαβε πως ελαβώθηκε για να μη τον πιάσουν ζωντανόν (ο πύργος μεγάλος είχεν κλαβανήν εις ώραν ανάγκης, είχεν έναν μάρμαρον που το λέγαν φονιά) το βαλεν ομπρός στην κλαβανήν για να μη ανέβουν απάνω οι Φράγκοι και του πάρουν την κεφαλήν του. Οι Φράγκοι επολεμούσαν να να σηκώσουν το μάρμαρο να ανέβουν επάνω να πάρουν τον Διάκον Πολεμάρκον. Ευτός είντά καμε; Πιάνει και σηκώνει το μάρμαρον αφ’ την κλαβανήν και λέγει των, «είστε πολλοί;» λέγουν του «διακόσοι» κι αυτοί ήσαν είκοσι. Εγύρισε δίπλα το μάρμαρον και ρήχνει το κάτω, και σκοτώνει τους δώδεκα. Αφού είδαν οι άλλοι πως ελέθριασε τους πολλούς, έπιασαν οι άλλοι τους οκτώ, και σκότωσαν τους. Ο Διάκος Πολεμάρκος επέθανε! Αυτοί οι κακόμοιροι εφοβούντα και γυρεύαν πάλιν άλλον ανδρειωμένον να τον πάρουν να τους φυλάγη. Είχε μέσα στα Κοίλα άλλον ανδρειωμένον και λέγαν τον Κωσταντήν Αγγελικούσην επήγαν και περικαλέσαν τον. Λέγουν του «εν έρχαι Κωσταντή να φυλάγης το κάστρο, να μη μας πειράζουν οι Φράγκοι;» λέγει των, «βρε παιδιά εγώ φυλάγω το Δελφίνι, που εδεκεί ράσσουν τα κάτεργα μόνον εις τον Γιόσονα(=Ιάσονα) εν ο Πατσός ο Μαργωνάς, κι αμέτε πήτε του να ρτη». Επήγαν και είπαν του, και δεν ήρκετο. Τότες είχεν εδώ έναν φρένιμον άνθρωπον και λέγει των «ευτόν αν θα τον φέρετε, θα τον φέρετε με μαργιολάν». Λέγουν του «κ’ είντα λογής θα τον φέρωμεν; - Να γεμώστε μιαν κολοκύττα σσούμαν. Ευτός εν μελισσουργκάς κι α πάτε κει να του πήτε, «Πατσέ, να βαλλης θες το μέλι εσύ α βάλλομεν κ’ εμείς ην σσούμαν:» Λέγει των. «Ίσια ίσια βρε παιδιά που ήνοιξαν σσήμερι και τας μέλλισσες.» Κείνος ο φρένιμος ο Μιτσός ο Πονηρός των είχε μιαν παραγγελιά: άμα πως εβγάλη το μέλι και θέκη το χάμαι, να πήτε, βρε παιδιά ποιος εν άξιος να δέση τα χέρια του οπίσω κι να κύψη να φα μέλι; Να κάμετε εσείς πως δεν μπορείτε να φάτε μέλι με τα δεμένα χέρια και κείνος θα πη, φύγετε, βρε, απ ευτού να φάγω εγώ, και σεις την ώραν που τον δήτε να δέση τα χέργια να τρω, να σφικτήτε όλλοι και τον δέσετε αξάγκωνα και να τον πάτε στο χωργιό.» Εκάμαν το αυτό και επήγαν το. Κείνος έκαμε τρις τέσσιρις ημέρες στο κάστρο κι απέ εξέκοψε και φυγε να πα πάκι στον Γιόσοναν. Την ώραν που πρόβαλε στο Ταξιάρχην εφώναξε τ΄ αφέντη του «εγώ φυγα» Λέγει του ο αφέντης του «κρίμας εσέ που σ’ ενίκησαν έξι νομάτοι και δέσα σε και πήγα σε στο χωργιό.» Άμα ήκουσε τον λόγον έσκασε και επήγα κ’ είπα τ’ αφέντη του «ο Πατσός έσκασε». Επήγα και επήραν τον και θάψαν τον στο Σωτήραν απόξω και κει ευρίσκεται το μνήμαν του.
Χρονολόγηση
1916
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Μαδιάς, Γεώργιος
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Ο Κωσταντής ο Αγγελικούσης εφύλαγε το χωργιό του το Κοίλα κ’ έναντι και το Δερφίνι για κανένα κάτεργκο. Εφεύγαν οι άθρωποι απέ τα Κοίλα και πηγαίναν στο Δερφίνι να μαζώνουν τα σύκα των. Και ένας αράπης που κάτω στου Μώρον την σπηλιάν, που λέγομεν, κ’ εκατάβαινε ο Μώρος και τους επούλα στους Φράγκους. Επήγαν και καμαν παράπονα στον Κωσταντήν τον Αγγελικούσην τον ανδρειωμένον και λέγουν του, «βρε αδερφέ εσύ φυλάγεις τα Κοιλά κ’ εμείς καταββαίννομεν κάτω στο Δερφίνι να μαζώσωμε τα σύκα μας και μας πιάνει Μώρος και μας πουλά στους Φράγκους.» Πιάνει ευτός κ ήλλαξε την φορεσιάν του, για να μην τον εγνωρίση ο Μώρος και κατιβαίνει κάτω στο Δερφίνι, και ανιβαίνει σε μιαν συκιάν κ’ εμάζωνε σύκα. Ο Μώρος δεν τον εγνώρισε και πα από κάτω αφ’ την συκιάν και λέγει του, «είντα κάμνεις βρε επάνω;» Ο ανδρειωμένος του λέγει, «τρώγω σύκα». Ο Μώρος του αγρίεψε, κατιβαίνει κάτω ο ανδρειωμένος να πιάση τον Μώρον. Στο κατίβασμα του ανδρειωμένου, τον εγνώρισεν ο Μώρος. Επήγεν να κόψη, αλλά τον έπιασεν ο ανδρειωμένος και τον έδεσεν και λέγει του. «Να μου βρης τους συντρόφους, σου γιατί θα σε κάμω κομμάτια» και λέγει του ο Μώρος «άφηνέ με, μη με σκοτώσης και σε δυο ώρες θα άρτουν τα κάτεργκα». Εν πέρασα δυο ώρες και ήρταν τα κάτεργκα,και είχαν μέσα εκατόν είκοσι νομάτους. Για να μη φύγουν τα κάτεργκα, βάλλει τον Μώρον και φωνάζει των «ελάτε που σας έχω αθρώπους πιασμένους, να τους πάρετε και να ρτετε όλλοι γιατί είν’ πολλοί, να μη μου φύγουν.» Εσηκώθηκαν εκείνοι κ’ ήρταν όλλοι. Την ώραν που είδαν τον Μώρον με τον άνθρωπον μαζίν, εκόψαν να μπουν μέσ’ στα κάτεργκα γιατί εγνώρισαν πως ήτο ανδρειωμένος. Κείνος τον εκόλλησε από πίσω και δεν εμπόρεσαν να μπουν εις τας βάρκες κ’ επέσαν μέσα εις την Απόβαν κ’ επνίγησαν όλλοι. Επήρε κ’ εκείνος το Μώρον και δένει τον κ’ εκωλόσυρνε απ’ οπίσω του. Εφώναζεν ο αράπης, και λεγεν του εκείνος «ακολούθα και θα σε κάμω παρσάδες.» Εκεί επιάσε και κατάκοψεν και από τότες ελευθερώθησαν. Ο ανδρειωμένος όταν εγεννάτο τον διαλαλούσαν στο τρίστρατον μέσ’ στο χωργιό «ώστε να φα την μάνναν του, ας φα την κεφαλήν του.»
Χρονολόγηση
1916
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Μαδιάς, Γεώργιος
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Αμαζόνα= αντρογυναίκα
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Απο την παραμονή [των Χριστουγέννων] λένε ότι γυρίζουν οι Καλικάντζαροι, ανθρωπόμορφα τέρατα με κατσικίσια πόδια και όποιον βρούν στο δρόμο καθίζουν επάνω του και τον ρωτούν : Στούπος ή μόλυβδος. Άν θα πή στούπος φεύγουν , άν μόλυβδος, κάθονται επάνω του και βαραίνουν σαν μολύβι. Άν τα χάση, τον πέρνουν και τον γυρίζουν δώ και κεί και τον χορεύουν ως το πρωί. Μόλις ξημερώση τον αφήνουν. Φοβούνται το φώς και περοσσότερο τους αναμμένους δαυλούς, γιαυτό το βράδυ συνηθάν να γυρίζουν με αναμμένους δαυλούς.
Χρονολόγηση
1953
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Μανωλάκης, Παναγιώτης
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Θεωρείται ότι με τον αγιασμό των Θεοφανείων αγιάζονται τα νερά και φεύγουν και οι καλλικάντζαροι. Άλλοι πιστεύουν πως φεύγουν για το νησί Μυτιλήνη και πρίν πάνε πνίγονται μέσα στα χώματα βαθειά στη γή.
Χρονολόγηση
1953
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Μανωλάκης, Παναγιώτης
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Αγεραγίδες και Αγεράγιδα= στοιχειά των ερειπίων των αποκρίμνων μερών. Αλλαχού της Χίου Νεράιδες ίσως παρετυμολογήθη εκ του αγέρας, καθότι τα στοιχειά καλούνται και αγερικά.
Χρονολόγηση
1926
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Γοργόνα η ''είναι μια γοργόνα''= ωραία ως η Γοργώ!
Χρονολόγηση
1926
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Άμαντος, Κωνσταντίνος
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Γοργκόνα,η νερά θάλασσα τα ψάρια παιδιά της. Στοιχειό κατά το άνω ήμησιν γυνή και κατά το κάτω ιχθύς κατά τας αντιλήψεις των ναυτικών
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Γελλού= νεραΐδα
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Διάβοτσος, Διάβοντρος, Τζοροβαβούλης= Βεελζεβούλ. Εν Χαλκίω Ζοργοβαούλης. Πιτσόνης= ο Διάβολος.Ίσως εκ του Πίσσα, πισσόνης.
Τύπος τεκμηρίου
Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Αυτή γ ε μνιά μπομπή
Τύπος τεκμηρίου
Παροιμία
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Επήρε πρέφα (ή ταμπάκο, ή μυρωδγκιά)
Τύπος τεκμηρίου
Παροιμία
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Το σκύλο κάμε σύντεκνο και το ραβδί σου βάστα
Χρονολόγηση
1895
Τύπος τεκμηρίου
Παροιμία
Δημιουργός
Εαρινός, Γεώργιος
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Έφαγεν τήν πίτταν
Τύπος τεκμηρίου
Παροιμία
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Βάλε σκολαρίκια τα λόγια μου
Τύπος τεκμηρίου
Παροιμία
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Σειναμενη κουναμενη
Τύπος τεκμηρίου
Παροιμία
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Επέταξεν το πέταλλον
Τύπος τεκμηρίου
Παροιμία
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Θα σε παπαδίσω
Τύπος τεκμηρίου
Παροιμία
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Παίρνω (έναν) 'ς το ψιλόν
Τύπος τεκμηρίου
Παροιμία
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
Την έτρωγεν το σκουλήκιν
Τύπος τεκμηρίου
Παροιμία
Δημιουργός
Βίος, Στυλιανός Σχολάρχου
Τόπος
Καρδάμυλα
Φορέας
Ακαδημία Αθηνών
×
×