SearchCulture.gr | Αναζητήστε τεκμήρια πολιτισμού, ιστορίας και τέχνης στο SearchCulture.gr

1 - 30 από 42 τεκμήρια

Χάρτης Πλέγμα

Ταξινόμηση

IThrAeg E413: Επιτύμβιο της Αρτεμίστης, θυγατρός του Θράσωνος

Χρονολόγηση: 400 - 351 π.Χ.
Ιστορική περίοδος: Ύστερη Κλασική περίοδος
Τύπος τεκμηρίου: Αρχαιολογικό αντικείμενο, Επιγραφή
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών (ΙΙΕ/ΕΙΕ)

IThrAeg E432: Λατινικό επιτύμβιο της Ιουλίας Λογγίνης

Χρονολόγηση: 201 - 300
Ιστορική περίοδος: Ρωμαϊκή περίοδος
Τύπος τεκμηρίου: Αρχαιολογικό αντικείμενο, Επιγραφή
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών (ΙΙΕ/ΕΙΕ)

IThrAeg E417: Επιτύμβιο της Σχινείσης, θυγατρός του Δρόσωνος

Χρονολόγηση: 400 - 351 π.Χ.
Ιστορική περίοδος: Ύστερη Κλασική περίοδος
Τύπος τεκμηρίου: Αρχαιολογικό αντικείμενο, Επιγραφή
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών (ΙΙΕ/ΕΙΕ)

IThrAeg E415: Επιτύμβιο (;) του Ορφέως, γιου του Κιληβύζου

Χρονολόγηση: 400 - 351 π.Χ.
Ιστορική περίοδος: Ύστερη Κλασική περίοδος
Τύπος τεκμηρίου: Αρχαιολογικό αντικείμενο, Επιγραφή
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών (ΙΙΕ/ΕΙΕ)

Μια φορά ένας άγιος, γύρευαν τα παιδιά τ’ ψωμί κι αυτός πήρε μια βοϊνιά, την παράχωσε μέσ’΄στη στάχτ’ κι άμα την άνοιξε, βρήκε μια πίττα. Από τότε την πίττα τ’ άη Βασιλειού την παραχώννε στη στάχτ. Έναγ καιρό έτσ’ ήταν

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Στης Πανούκλας τον καιρό, είχαμε με τον πατέρα μου ακουστά, είχανε αφήσ' το χωριό και πήγανε στα βουνά. Έχ' εκατόν ενενήντα χρόνια. Επειδής ήταν τα κατώγια ανοιχτά, δυο μεθυστακάδες πήγαιναν, έπιναν μεθούσαν. Μον δυο πόμνανε. Με τον κροκόδειλο έβγαινε η πανούκλα.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Η Χουλέρα ήταν γριά γυναίκα και πήγαινε σε μια πολιτεία. Τη ρώτσαν οι φύλακες. - Τι σαι σύ; - Εγώ είμαι μια γριά γυναίκα – Τι πα να κάν'ς; - Θα πα να πάρω 10%. Την άφσαν πέρασε. Κείν' πέθαναν παραπάν'. Άμα γύρσε, τη ρωτάν: - Γιατί πήρες παραπάν'; - Καίν' πέθαναν με το φόβο τς, είπε.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια φορά ένας πήγε στη bάνα νύχτα, να ταίς τα βόδια τα στο dάμ’ και βρήκε ένα Σκαλλιτσάγκαρο κι αυτός τον έπιαναν σε κείνο το σκαλιτσάγκαρο, τον επήγε μέσα στο σπίτ’, τον έδωκε ένα κόσκινο, να μετράη ως το πρωί τις τρύπες. Αυτός μετρούσε κι έλεγε : -Ώ, γαμώ, το χασα! Ώ, γαμώ, τόχασα! Αυτό ως το πρωί-ύστερα, άμα ξημέρωσε τόνε γνώρισε. –Ήταν από κεί, πατριώτς. Αλλά ήθελαν να πούν εκείνα τα χρόνια, όποιος γεννιότανε μέσ’ στα δωδεκάμερα, γέντανε σκαλτσάγκαρος. Εκείνα τα χρόνια αυτοί οι σκαλτσάγκαροι άμα εύρισκαν κανένα, τόνε φορτώναν στο νώμο και τον έdρεχαν στα νερά, εδώ κι’εκεί, στη θάλασσα, πηγάδια. Άνε λαλούσαν οι πετεινοί, τον άφηνε όπου βρισκούνταν κι έφευγαν αυτοί. (dάμ=αχούρι)

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ο πρωτομάστορης είχε στείλει το gάλφα του να πάρη ένα σταφύλι, για να ζουλήξουνε, να λειτουργήσουνε dην εκκλησιά, αλλά η ρόγα να μην είναι κομμέν' απ' το σταφύλ'. Το λοιπόν πήρε το σταφύλ'. Έρχοντας στο δρόμο τον αντάμωσεν μια γυναίκα έγγυα. Του ζήτηξε μια ρόγα και της έδωσε. Άμα πήε στο μάστορη του είπεν : - Έτσι κι έτσι. Μια γυναίκα με αντάμωσε και μου ζήτηξς μια ρόγα, και τη λυπήθηκα και την έδωσα. Το λοιπόν πήγαν και βρήκαν dη γυναίκα και ο μάστορης dην έσφαξε. Και ύστερα την έσκισαν και βρήκαν dη ρόγα στου παιδιού dο στόμα. Κι έμεινεν η εκκλησία έπειτα έτσ'. Δε gαλοτελείωσε και δε λειτουργήθκε και μέχρι σήμερα λένε “Άη Γιάννης αλειτούργητος (πήα γώ μέσα). Οι Χαρές είναι όλες λόϋρα τυπωμένες στον ασβεστ'. Και στου Κλεάνθη του Κομνηνού η εκκλησία, το ομοίο ήταν κτισμένη.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Εγώ τον έχω ακουστό. Κει στο άγιο Στέφανο, στο Κουμούλι, ήτον Άγιος Στέφανος, και από τρικυμίες το λοιπόν εβύθισε η εκκλησία, σεισμούς. Στην άκρα πο dο μύλο, αψηλά, είχε μια τρύπα και το είχανε οι Τούρκοι οχύρωμα, χτιμένο λοϋρα με ντουβάρια, δυό καμάρες σαν αυτήνα.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Τον καιρό που ήρτε στη Μεσεβρία, ήρτε πεταχτή και την ηύρανε πάμ' σ' ένα σαρκίμ δέντρο και την επαίρνανε οι πάπαδες, οι ψαλτάδες και την επήγαινάνε μέσα στην εκκλησία και το πρωί την ευρίσκανε πάλε στο ίδιο μέρος πάμ' στο δέντρο. Κι έπειτα ναγκάσκανε κι έκαμαν ένα παρακλήσ' και την εβάλανε μέσα. Κι όταν αρχίσανε τη bαναΐα να τη χτίζουνε την bήγανε στον Αηγιώργη. Εκ καιρόν πομέσα, άμμο και νερό και είδωλα, πρόσωπα, τζετζερόπλα, κουταλιά μικρά που έτρωγαν κείν' οι δώλολατρ'. Είναι πέ το νέρο χτίσμεν'.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια φορά στη Μεσεμβρία ήταν φεγγάρι, αλάλητο τ’ αρνίθι κι μερικές μαζεύτηκαν να πάνε στ’ αμπέλια. Πήγανε ως τα πηγάδια – έτυχεν ένας γάμος νεραγδικός, έτυχε αυτές οι γυναίκες να περνούν. – Σταθήτε, λενε, τώρα, αφού ετυχέτε στο γάμο μας, να σας φιλέψουμε κι όλα. Αυτεί τις έβαλαν φαγιά με γαϊδαροκούρελα να φάνε, μα εκείνες βουβές δεν εφαγάνε. – Τώρα, λέει, ενδεκούλα δωδεκούλα, όλες θα σας επεράσουνε. Άλλες τραβούσαν τα γαϊδούρια, άλλες τα καλάθια και τις περάσανε ενδεκούλα δωδεκούλα και τις πήγανε ως το γεφύρι – Τις λένε: - Απέ που θα περάσετε; Απέ dη θάλασσα, ή απέ το γεφύρι; Τράβξανε απέ το γεφύρι, πέρασαν, βγήκανε παν στου Καρατσαλή το μπαχτσέ, με φόβο και τρόμο. Τότεσι λάλησε το πρώτο αρνίθι και τότες μιλίσανε και πήγανε στο αμπέλι τους και ανάψανε τη φωτιά και είδανε, πετσέτες χαθήκανε, πηρούνια, καλάθια και είπανε: - Κόμ’ μια φορά να ξέρ΄με να ξημερών’ η μέρα και να βγαίν’ με στο δρόμο. Όταν είναι Σαββατιανός άνθρωπος τον φαντάζ’ παγαίν’ βλέπει ο ήσκιος dου.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Πήγαν νεράϊδες μια φορά και πήραν το καΐκι και πήγανε στην δάφην’ να φορτώσνε δάφνες. Έκοψαν τη δάφνη. Φώναξε πρώτο ορνίθι – λένε, δε φοβούμαστε. Στο δεύτερο είπαν: - Τώρα να φύγμε. Αυτός πιάνει κόφτει κομμάτι πο το φουστάνι μπάλωμα, το έκλεψε. Η νεράϊδα πηγαίνει έρχεται, ζητάει το μπάλωμα. Αυτός τη λέει, να την πάρη γυναίκα. Την πήρε. Έκαμε παιδιά. Είχε πολλά μπερεκέτια. Στα υστερνά λέει: Τόσα χρόνια εζησάμε μαζί. Δώσε με το μπάλωμα, να μην έχω το φουστάνι μου έτσι. Πως αρπάζει το μπάλωμα, μέσα στο πηγάδι έπεσε, χάθηκε, και τα παιδιά έμειναν στον πατέρα. Το παρέστηναν γριές γυναίκες.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια φορά ήταν της νουνάς μου κόρ’ αρραβωνιασμένη και θανά παν σε γάμο. Και έτυχε κείνη λαφροστοιχειώτισσα και κακοπάθισε. Έμορφη πολύ ήτανε και τα μαλλιά της μακριά και φαίνεται θα την έπιασε ο ήσκιος της και τελείωσε σε 24 ώρες. Όποιος ήταν Σεββατιανός, εκείνος φάνταζε, φαίντας γυναίκες, σκύλοι.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ο Αλή Πασάς ήθελα να πάρη τη Φροσύνη κι έρρηξε δέκα καντάρια ζάχαρη στη λίμνη να την γλυκάνη να παραδοθή. Αλλά κείνη δεν παραδόθηκε κι έβαλαν μια πέτρα στο λαιμό της κι έπεσε στη λίμνη κι επνίγηκε -. Η κυρά Βασιλική ήταν αδρεφή της και παραδόθηκε κείνη για να γλυτώση τη Φροσύνη

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Έπεσε πολύ κόκκαλο κει πέρα και τη λένε Κοκκαλού. Έναν καιρό ο Νικηφόρος ο βασιλές, έγω τ’άκουσω έτσ’. Από ο Ραβδά δω μεριά προς την Αγχίαλο, απέ ένα μέρος πάει ο δρόμος στην Αγχίαλο, απέ άλλο μέρος στη Μεσημβρία. Έγινε πόλεμος τότε ο Νικηφόρος με τον Κρούμ’. Κατόπ’ ύστερα ανάλαβε ο πρίγκηπας κι’ έβγαλαν έξω από τα σύνορα τους Βούλγαρους

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Και του Κρίτζαλη dο gαιρό ήρθαν οι Τούρκ’ να πάρουν dη Μεσεμβρία. Ήρθε το στρατό και κατέβαινε πε κει απ’ τα’ ακρωτήρια, πε του Ραβδά το δρόμο. Και κει στου Χατζηπανιώτ’ τ’ αμπέλ’ είχε μια εκκλησία, Αηγιάννης ωνομαζούνταν. Και πώς ήρθαν ως κει πέρα, κόπηαν τα ήπατά τα και τα ήρθε κρυότητα κι είπαν: - Ας σταθούμε δω πέρα, και το πρωί να ιδούμε τι θα γέν’. Το πρωί σηκώθκαν ο κόσμος κλείσκαν μες στα σπίτια. Οι Τούρκ’ έβγαζαν τα σπαθιά τς και γυμνάζοντας πως θα σφάξν τον κόσμο, κι’ ήβλεπαν τα σπαθιά πως λαμποκοπούσαν. Και προσκάλεσαν όλες τις τσορμπατζήδες της Μεσεμβρίας έξω, και τις εδώκανε τρεις μέρες διορία για να παραδοθούνε, για να πάνε να τις σφάξουνε. Και πήγε ο Ταχίρ Πασάς με δυο νομάτ’ μέσα μαζί με τις τζορμπατζήδες και πήγανε στα σπίτια τα καλύτερα και εγράψανε τις γυναίκες τις έμορφες, τα κορίτσια τα καλύτερα, να τα πάρ’νε να φύγ’νε, τα δε άλλα να τα σκοτώσ’νε. Και έκλαιγαν ο κόσμος και θρηνούdας πως θα τις τουρκέψουνε πως θα τις σκοτώσουνε. Και εδώκανε διορία πως «αύριο η ζωή σας σηκώνεται. Και πήγανε στο Ζώτογλου το Τζορμπατζή (θείο των Ζωμιάδων) και του είπανε «ό,τι ώρα έρτουμε και χτυπήσουμε στη bopla, να είσαι έτοιμος. Και σηκωθκανε ο κόσμος κρυφά dη νύχτα και πήγανε στην Παναγία και παρακαλούσανε dη Μεγαριώτισσα να τις γλυτώσ’ απέ το gιντυνο. Και τα μεσάνυχτα τρελλάθηκε του Ταχίρ πασά το άλογο και σκότωσε πενήντα ανθρώπ’ και σκώθηκαν τη νύχτα και πήαν και βροντούσαν στου Ζώτογλου τη bόρτα, και κείνες χίρσανε(1) να κλαίνε, νομίσανε πως πάνε να τις σκοτώσ’νε. Και κειν’ φώναζαν από κάτ’: Αμάν τσορμπατζή. Ελάτε να γλυτώσμε του Ζαχίρ πασά τ’ άλογο, να γλυτώσμε τη ζωή σας. Και σηκώνεται ο Ζώτογλου και πάει και σκών’ τις τσορμπατζήδες όλ’ του χωριού και πάνε και παίρν’νε το Δεσπότ’ και τις παπάδες και πάνε μες στην Εκκλησία και κάν’νε δέηση. Και οι μισοί γυρνούσαν τ’ άλογο γύρω στην Εκκλησία τρεις φορές και το δεν’ν στο κρικέλ’ της Παναγίας και ησύχαζ’ τ’ άλογο και ως το πρωί έφυγαν και δεν έμεινε ένας, και γλύτωσεν ο κόσμος. (1) χίρσανε=αρχίσανε.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ένα αψηλό μέρος δίπλα στο Νταουτζή. Κει πιάσκε αιχμάλωτος ο Νικηφόρος, και ο Τσάρ-Κρούμ πήρε την κεφαλή του, την έκαμε χρυσή με μάλαμα και έπινε και έλεγε: Νας ντράβι βοϊνίτσι, ντα πίεμ σας Νικηφόρο dαgλαβά. (=Εις υγείαν, στρατό, να πιούμε από του Νικηφόρου το κεφαλ’)

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Εκείνος όπου πάει και παραχών’ τα χρήματα ‘ς τη γής μέσα σε μνιά πέτρα ποκάτ, μαζί με τα χρήματα βάν’ ένα σκοινί και το νοματίζ’, όταν πάν να βγάλουν ’ εκίνα τα χρήματα, το σκοινί να γένεται φίδ’. Ένα ξύλο βάν’ , μια πέτρα βάν’ , και νοματίζ’, να γέν’ Αράπ’ς θα γέν’ Αράπ’ς , να γέν’ φίδ’, θα γέν’ φίδ’…. Αρκούδα, σκυλί, ότ’ το νοματίσ’, εκείνο το στοιχειό θα γέν’ να σε φοβερίξ’ να φύγ’ς και να μνήσκουν τα χρήματα. Εκείνα τα χρήματα στοιχειώνουνται τότες και δε bορεί κανείς τότες για να τα βγάν’. Κι’ ο νοικοκύρης ο ίδιος, που παραχών’ τα χρήματα για να θελήσ’ να τα βγάλ’, για να θελήσ’ να χτυπήσ’ dη πρώτ’ κασμαδιά και σε κείνον παρουσιάζεται το θεριό αυτό. Μα εκείνος ξέρ’ ότ’ είναι σκοινί και το ωνόμασε να γέν’ Αράπ’ς και λέει <σκοινί ήσουν και σκοινί να γένς>. Τότες το στοιχειό χάνεται κ’αυτός βγάν’τα χρήματα και βρίσκ’ το σκοινί απάν’ ‘ς τα χρήματα. Και άλλος ακόμα για να ξέρη ότι είναι σκοινί και να το πή έτσ’ χάνεται το στοιχειό και γένεται σκοινί και βγάν’αυτός τα χρήματα. Όταν αυτά τα χρήματα να υποθέσουμε, δε βγούνε και τα χη το στοιχειό και τα φυλάη την ημέρα, που είναι παραχωμένα, εκείν’ την ημέρα ς’ το χρόνο, την ίδια ώρα το στοιχειό τα βγάν’ και τα κοσκινίζ’. Αλλά δε φαίνονται τα λεφτά που κοσκινίζ’ φαίνεται μια φωτιά μεγάλ’ πως καίνε ξύλα ‘ς τα βουνά. Όταν τύχ’ κανείς και ιδή τη φωτιά και ξέρ’ ότ’ άλλα βράδυα δεν έγλεπε φώς κειπέρα, καταλαβαίν’ ότ’ είναι στοιχειωμένα γρόσια εκείν’ η φωτιά. Λοιπόν τότε γράφτ’ την ημερομηνία που την είδε τη φωτιά εκείνη και παίρν’ ένα κόσκινο και στάχτ’ και πηγαίν’ από βραδύς και κοσκινίζ’ dη στάχτ’ ‘ς το μέρος που είδε dη φωτιά. Το πρωί παγαίν’ και βρίσκ’ πάν’ ΄ς τη στάχτ’ πέντε’ έξη κομμάτια, γιατί dη νύχτα θα πάη το στοιχειό να τα κοσκινίσ’, κείνο το βράδ’ πάλε, ‘ς το χρόνο και θ’αφήσ’ πέντ’ έξη κομμάτια, ότι παράς είναι, ναπολεόνια είναι, μετζήτια είναι, ότι μονέδα είναι αφήν’… και ξεύρς τι λεφτά είναι. Όταν είναι τότες κανείς όπου δε φοβάται, τα βγάζ και τα παίρν’, διότι το σκοινί, αν γέν’ Αράπ’ς, πάντα είναι σκοινί δε bειράζ’ τον άνθρωπο, παρά εμείς έχουμε το αίσθημα να φοβούματσε και να φεύγουμε. Εκείνος όπου δε φοβηθή τα βγάν’, πρέπ’ όμως να μη μιλήσ’. Άμα μιλήσ’ ανοίγ’ η γής και με κουδούνισμα πάν κάτ κι΄ούτε ο δράκος θα τα ορίζ’ κι ούτε κανείς μα κι’αυτος κάτι θα πάθ’ αδύνατο! Ή θα τρελλαθή ή κουφός θα γίν, ένα κακό θα πάθ’. Και όταν τα πάρ’, πρέπ’ να πάη σαράντα βήματα,χωρίς να γυρίση πίσου για να ιδή διότι το στοιχειό πηγαίνει κατόπι και όταν γυρίση και το ιδή κακοπαθαίν’, αρρωστάει ο άνθρωπος. Όταν πάη σαράντα βήματα δεν έχ’ φόβο και να μιλήσ’ και πίσου να κυτάξ’ το στοιχειό χάνεται και να γυρίσ’ να ιδή δε γλέπ’ τίποτα. Όταν ύστερα πάη τα χρήματα ‘ς το σπίτι, πρέπει σαράντα μέρες να τα θυμνιάζ’ με λιβάν’, διότι άμα δε dα θυμνιάσ’ σαράντα μέρες, θα ονειρεύεται ‘ς τον ύπνο το στοιχειό αυτό. Έτσι απομακρύνεται το στοιχειό, και μνήσκ’ ο άνθρωπος. Έχω γω χρήματα, τα έχω παραχωμένα και είναι χρόνια πολλά εκείνα από τα χρόνια τα πολλά στοιχειώνονται. Το στοιχειό τότες φανερώνεται ς’ έναν άνθρωπο ‘ς τον ύπνο του και του λέει ότι, έχω ‘ς το τάδε μέρος, ‘ς το δέντρο κοντά τόσα χρήματα λοιπόν του λέει,ένα παιδί να κόψ’ς ή ένα παπούτσ’ να με φέρ’ς και να βγάλ’ς τα χρήματα. Φοραίς γυρεύει παπούτσ’ για ρούχο από τον τάδε άνθρωπο και κείνος ο άνθρωπος,οποιανού παπούτσ’ παρουσιάσ’, πεθαίν’. Επειδή φοβούνται που θα πεθάν’, γι’ αυτό δε πηγαίνουνε. Άμα πάη παπούτσ’ από ζωντανό όμως, όχ’ από πεθαμένο ο άνθρωπος θα πεθάν’ κι’ αυτός θα βγάλ’ τα χρήματα,ως που τα τα βγάλ’, πρέπ’ να μη μιλήσ’, όσ’ άνθρωπ’ είναι, ένας δυό, πρέπ’ να μη μιλήσνε…. ( Εγώ είμαι γέννημα ‘ς τη Βίζα, αλλά από τον πόλεμο της Ρουσίας βγήκα ‘ς την Ανατολική Ρωμυλία. Εφτά χρόνια έκαμα ‘ς την Αχελ’ω (=Αγχίαλον) και είκοσι έξη ‘ς το Ναίμονα έχω και πέντε χρόνια ‘ς την Αθήνα, είμαι εξήντα πέντε χρονώ. Δι όσα θα μας είπη ο κυρ Ευγένης λέγει ότι <τα λέν και ‘ς το Ναίμονα (χωρίον παρά την Μεσημβρίαν) και ‘ς τη Βίζα.> Εννοείται ότι δια γλωσσικάς μελέτας δεν είναι καλός οδηγός.)

Χρονολόγηση: 1914
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Έναν καιρό αυτός ο Ακαντρέας ήταν σαρακοστή- Οι φουρνάρδες θέλσαν να μουρντραρέψουν τον κόσμο, πήραν έσφαξαν, το αίμα και ζυμώσανε το ψωμί. Κι αυτός ακαντρέας είδε που το έκαμαν και διάταξε τον κόσμο να βράσουν στάρ' να φάνε τρείς μέρες, να μη bάρνε ψωμί πο το φούρνο, να τ'αφήκνε να βρωμήσ' το ψωμί. Έτρωγαν ποτακείνο το στάρ. Βρώμσαν τα ψωμιά, τα πήρε κείνος φουρνάρς, τα πήγε στη θάλασσα και τάρηξε. Και θέλουν να πούνε πως τα ψάρια έφαγαν πο τ'ακείνο το ψωμί κι έχουν γαίμα. Και Σαρακοστή που δεν τρώμε ψάρια είναι πο τακείνο, που έχουν γαίμα.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Έναν γκαιρό ήταν ένας βασιλές κι είχε μια κόρη κι ήdαν άρρωστ’ η κόρ’ dου. Όπου πήγε, δε μπορούσε να γιάν’ και dην έβαλε σ’ ένα καράβ’ και dην έβγαλε στη θάλασσα για ν’ αλλάξ’ dον αέρα τα. Αυτή η Μεσεβρία είχε μια πέτρα μεγάλ’. Λόγυρα λόγυρα ήταν θάλασσα και μια πέτρα ήτανε μέσ’ στη μέσ’ dη θάλασσα. Κι’ άμα βγήκε του βασιλέ η κόρη στη bέτρα εκείνη έγιανε. Ύστερις πήγε στο bατέρα τς: - Θέλω να με κάνης ένα παλάτι στη bέτρα κείνη πόγιανα. Πήγε κι ο βασιλές κι’ η κόρη του κι’ έχτισεν εκεί μια εκκλησία αηηστράτηγος που είναι σήμερα – Ζή, σώζεται. Ύστερις έγινεν η Μεσεμβρία. Γύρω γύρω ήταν όλο «καλές» και πόρτες είχε σιδερένιες, δεν είχε και πουλί να περάσ’ μέσα. Κουβαλούσαν τ΄αυγά με τα καράβια κι’ έφτιαναν κουρασάνι κι’ όλο πλάκα κόκκινη, πλατειά, πόσ’ χιλιάδες χρόν’. Κι’ όσα βασιλόπαιδα δεν ήταν σόϊ, τ’ άκαμναν εξορία, εκεί πήγαιναν κι’ έχτιζαν πο μια εκκλησία – Σαράντα εκκλησιές ήdας μόνε μέσα στη Μεσεμβρία και έξω εκκλησίες πολλές. Κι’ αυτή η βασίλισσα που έχτισε dη Μεσέμβρια είναι στην εκκλησία κείνη θαμμένη, με dη χρυσή dη ρόκα κει μέσα. Dην έλεγαν «γηωργιά η βασίλισσα». Βυζαντινό. Η πολιτεία κείνη δεν ήταν να πατηθή με κανένα τρόπο, γιατί λόγερα λόγερα ήταν καλέδες. Ήταν τρύπες στις πόρτες κι’ είχε κανόνια πο μέσα. Δεξιά πηγαίνωντας ήταν παλάτ, όλο πελεκητή πέτρα μελανιά, και κει νάdαν η βασίλισσα πάν’.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Γεννιτσαρέοι (Κιρτζαλίδες) ήρθαν στο χωριό μας δω και 160 χρόνια, την ημέρα τ’ Αηλιά. Οι χωργιανοί ήταν στην εκκλησία τα’ Αηλιά που ήταν έξω από το χωργιό κι’ επειδή δεν βρήκαν κόσμο μέσα στο χωργιό, έβαλαν φωτιά να κάψουν το χωργιό. Το χωργιό μας ήταν στενόμακρο, γιατί τα σπίτια ήταν ανάμεσα στο ποτάμι και στο μπαΐρι ως τρία χιλιόμετρα. Κάθε σπίτι έβλεπε προς την Ανατολή και κάθε σπίτι είχε τ’ αλώνι πίσω. Τότες ήταν οι Θημωνιές στ’ αλώνια και καθώς έδωκαν φωτγιά, κάηκαν όλα. Μονάχα τρία σπίτια που είχαν τ’ αλώνια μπροστά δεν κάηκαν και σώζονται ακόμα. Το Μπατσικάδικο, το Κυργιακάδικο και το Γκουdινάδικο. Και άμα ξανάχτισαν το χωριό, έβαλαν τ’ αλώνια μπροστά και έτσι είναι ως τώρα. Άμα κάηκε το χωριό, έφυγαν οι άνθρωποι στην Αδριανού και όταν ησύχασεν ο καιρός, ήρθαν πίσω, και από το φόβο τους στην άκρα του χωριού υπήρχε ένα μέρος κατάλληλο, απ’ το ένα μέρος ήταν ποτάμ’ , απ’ το άλλο βαθύ ρέμα κι’ απ’ το άλλο που δεν είχε ρέμα και ποτάμ’ έκαμαν καλέ με χαντάκι, με χώμα και άφησαν και δυο πόρτες. Σε κάθε πόρτα είχαν και μια κούκλα και είχαν φύλακα παντοτεινά, που φύλαγε από τση γεννιτσάρδες. Μέσα στο φραγμένο μέρος, αυτό που ήταν καμμιά εκατοστή στρέμματα, κάθε οικογένεια είχε πο μια καλύβα – Διήρκησε καμπόσα χρόνια αυτό το χωριό και ύστερα, άμα ηύραν κομμάτ’ ησυχία, ξαναέχτισαν το χωριό με τ΄ αλώνια μπροστά. Σ’ αυτό το χωριό παντρεύτηκεν ο προπαππός μου, σ’ αυτές τις καλύβες έκανε τη χαρά τ. Σήμερα τα θεμέλια των πύργων σώζονται.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ενας Ραβδιώτης διηγείτο ότι κάποτε τα σκυλιά έβγαλαν έναν λαγό. Τον κυνήγησαν και τον πήγαν προς το σπίτ' ο Λαγός πήδηξε στο ξεστώχ' όπου η γυναίκα καλάμιζε και χώθηκε μέσα στο σπίτ. Ρωκώθηκε μέσα στα ρούχα. Τον έπιασαν, τον έφαγαν. Τον άλλον χρόνο πέθανε το παιδί τ. Κάποιος άλλος επρόσθεσε : Διάβολος

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Στη Μεσέβρια πήγε ένας δικός μας (την ημέρα τ’ Άη Συμιού) και τον εγύρεψε: - Να με κόψς ένα λουρί. Κι αυτός του έκοψε. Κι ήταν η γυναίκα τ’ έγηνα και έγινε το παιδί τ’ ύστερα κομμένος ο στόμας τ’ και βύζανε κι έτρεχε το γάλα και πέθανε. Δε μπορούσε να βυζάξ’.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Η νουνά μου ήταν έγκυα. Τ’ άη Συμιού πήρε να τηγανίσ’ αυγά και πήγε μια άλλ’ και της είπε: - Γιατί μαρ’ τηγανίζ’ς αυγά σήμερα, αφού είσαι έγκυα; Κι αυτή έπιασε τα μάτια της. Κι ύστερα, άμα γεννήθηκε το παιδί, ήταν τα μάτια κλειστά. Λίγο έβλεπε μόν’ πο μπροστά – Όπ’ πιάσ’ς γένται το σημάδ – Άμα το νοματίσ’ς θα γέν’ ένα σημείωμα κει. Επειδή της είπε εκείνη, γιατί το κάνεις αυτό, γι’ αυτό έγινε το σημάδι.)

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια γυναίκα έγκυα πήγαινε στο νερό, και την αντάμωσ’ μια άλλ’ πάλε και την λέει. – Γιατί μωρ’ πας στο νερό σήμερα (ήταν τ’ άη Συμιού) είσαι κι έγκυα; Γένκε το παιδί κι έπαιζαν τα ματάκια τ’ όπως τρέχ’ το νερό. Σάλευαν δώθε κείθε.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια γυναίκα ζούσε στη bόλη. Πάdρεψε κι έκανε ένα παιδί και το κλέφτουνε οι Γιοβράγοι. Άμα τόκλεψαν οι Γιοβράγοι πιάστηκαν, και dην έδωκαν πολύ χρήμα, γιατί το παιδί το σκότωσαν. Πήραν τα αίμα dου και τα είχε αυτή ύστερα και ζούσε

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ζορμπή. Εικόνα της Παναγίας, Ζωοδόχου Πηγής. Δώρο απο τον τσάρ-Κρούμ. Ένας Βούργαρος την έβγαλε και την πήγαν στο Μουσείο στη Σόφια. Το σώμα του δεν έλειωσε.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ζωή χαρισάμενη

Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Μέγας, Γ. Α.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Πέτρα με γιαπί, σκύλο με μαντρί

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Μέγας, Γ.
Τόπος: Μεσημβρία
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Φίλτρα αποτελεσμάτων

Φίλτρα αποτελεσμάτων

IThrAeg E413: Επιτύμβιο της Αρτεμίστης, θυγατρός του Θράσωνος

IThrAeg E432: Λατινικό επιτύμβιο της Ιουλίας Λογγίνης

IThrAeg E417: Επιτύμβιο της Σχινείσης, θυγατρός του Δρόσωνος

IThrAeg E415: Επιτύμβιο (;) του Ορφέως, γιου του Κιληβύζου

Ζορμπή. Εικόνα της Παναγίας, Ζωοδόχου Πηγής. Δώρο απο τον τσάρ-Κρούμ. Ένας Βούργαρος την έβγαλε και την πήγαν στο Μουσείο στη Σόφια. Το σώμα του δεν έλειωσε.

Ζωή χαρισάμενη

Πέτρα με γιαπί, σκύλο με μαντρί