SearchCulture.gr | Δαμασκηνιά (Ευρώπη ▶ Ελλάδα ▶ Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας ▶ Νομός Κοζάνης )

1 - 30 από 254 τεκμήρια

Χάρτης Πλέγμα

Ταξινόμηση

Πιστεύεται πως κάθε θαμμένος θησαυρός φυλάγεται και από ‘’ ένα καζάν’ φίδια’’. Αν τυχόν κάποιος βρή θαμμένο θησαυρό και δεν είναι της τύχης του, μετατρέπεται σε κάρβουνα.

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Δυτικά της Δαμασκηνέας και βόρεια των Οντρίων υπάρχει σήμερα μια πέτρα που μοιάζει μ' άνθρωπο (κοπέλλα) απολιθωμένο. Ο λαός έπλεξε γύρω απ' αυτό το ομοίωμα τον ακόλουθο μύθο. Στα τραγικά και σκοτεινά χρόνια της Τουρκικής σκλαβιάς, υπήρχε μια πολύ όμορφη κοπέλλα την οποία οι Αρβανίτες την κυνήγησαν μ' ανήθικους σκοπούς. Η κοπέλλα για να αποφύγη τον εξευτελισμό κατέφυγε σε σπηλιές και βράχους να κρυφτή. Αλλά και εκεί οι Αρβανίτες τη βρήκαν. Διέξοδος για την κοπέλλα δεν υπήρχε. Ανέβηκε ψηλά στο βράχο κι εκεί προσευχήθηκε και παρεκάλεσε το Θεό να τη σώση. Ο Θεός άκουσε τη δίκαια προσευχή της και την έσωσε. Την απολίθωσε. Από τότε πήρε και η γύρω περιοχή το όνομα κοπέλλα.

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Στα σύνορα της Δαμασκηνές και του χωριού Λικνάδων υπάρχει μια τοποθεσία που οι κάτοικοι των δύο χωρών την έχουν δώσει κοινή ονομασία “σεμπεθεριακό”. Λένε πως στη τοποθεσία αυτή σταμάτησε, τα παλιά εκείνα χρόνια του μύθου και του θρύλου, κάποια γαμήλια πομπή (συμπεθεριακό) να κόψη και να φάνε την τούρτα που πήραν από το σπίτι της νύφης. Ενώ γίνονατι το κόψιμο του γαμήλιου αυτού κέκας πούμε – έστησαν το χορό με τα βροντερά λαλούμενα. Κατά τη διάρκεια δε του χορού ο μπράτιμος πείραξε μ' ανήθικους σκοπούς τη νύφη. Τη νύφη της κακοφάνηκε αυτή η αδιάντροπη και ανήθικη πράξι τυ μπρατίμου και από τα βάθη της ψυχής της καταράστηκε : “Πέτρες να γίνουν όλοι”. Κι αλήθεια ο Θεός άκουσε τη δίκαια κατάρα της νύφης και απολίθωσε το συμπεθεριακό. Οι πέτρες που βρίσκονταν στη σειρά πρίν λίγα χρόνια, μαρτυρούσαν την αλήθεια του μύθου.

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Παραδέχονται την ύπαρξιν ίσκιων που το βράδυ ισκιώνουν τους ανθρώπους που βγαίνουν ξώρας έξω ή που κάμουν το νερό τους σε δέντρα ή αστράχες ή που βγαίνουν έξω λουσμένοι.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μπακάλης, Ιωάννης
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Επίσης κι ο ήσκιος είναι διαβολική δύναμι που κατατυραννεί τους ανθρώπους κατά τη νύχτα την ώρα που κοιμούνται. Αισθάνονται να τους “πλακώνει” μεγάλο βάρος που για να απαλλαγούν από αυτό λένε τρεις φορές το “Πάτερ ημών...”. Ο ήσκιος ιδιαίτερα προσβάλλει τις λεχώνες, τις έγκυες γι' αυτό πριν κοιμηθούν φροντίζουν να θυμιατίσουν τις γωνίες του δωματίου και κάτω από τα κρεββάτια. Επίσης δεν καθρεφτίζονται τη νύχτα.

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Δεν τον παραδέχονται.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μπακάλης, Ιωάννης
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Με λένε Ρίζο κι όπως θέλω το γυρίζω

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ο πάθος, μαθός

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Καλικαντζάρους δέχονται και τους ονομάζουν ''Καρκάντζαλοι'' τους φαντάζονται δε ως πνεύματα κακά προσωποποιημένα εις απαίθια και φρικαστικής μορφής πρόσωπα. Κατέρχονται απο το τζάκι και μόλις φωνάξει ο πετεινός την νύχτα χάνονατι. Εμφανίζονται εις την γήν μέχρι των φώτων ότε εξαφανίζονται δια του αγιασμού των υδάτων.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μπακάλης, Ιωάννης
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Νεράϊδες και άλλα υπερφυσικά όντα δεν παραδέχονται και ούτε διηγούνται.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μπακάλης, Ιωάννης
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Το βράδυ της Τρίτης ημέρας έρχονται οι 3 μοίρες για να “μοιρώσουν” το παιδί. Οι μοίρες ή τύχε κανονίζουν γενικά τη ζωή του βρέφους πόσο θα ζήση και πώς κ.λ.π. Η κάθε μία λέγει τη γνώμη της, αλλά η τρίτη μοίρα κόβει “τα παζάρια” δηλαδή ισχύει περισσότερο η γνώμη της. Για να καλοπιάσουν τις μοίρες βάζουν στην κούνια του βρέφους χρυσαφικά, λίρες, φλουριά, βιβλία, ψαλίδια κ.λ.π.

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Πιστεύεται πως βρικολακιάζουν όσοι ήταν αμαρτωλοί, όσοι είναι καταραμένοι, όσοι δρασκελίστηκαν από γάτα ή σκύλο, και όσων οι πληγές-που τυχόν είχαν – δεν ‘’ζεματίστηκαν’’ με καυτό κρασί και λάδι, πρίν θαφτούν. Επίσης βρικολακιάζουν όσοι βίαια σκοτωθούν και μάλιστα πιστεύεται πως στο μέρος που χύθηκε το αίμα ‘’φωνάζει’’. Τους βρικόλακες τους φαντάζονται μ’ανθρώπινο σώμα, με κέρατα στο κεφάλι, με γουρλωτά μεγάλα μάτια, με δόντια σουβλερά και μακρυά νύχια. Οι βρυκόλακες την ημέρα παραμένουν στους τάφους των και μόνο τη νύχτα βγα΄΄ινουν και επισκέπτονται τα υπόγεια των σπιτιών κι ανακατεύουν το τυρί, το βούτυρο, πίνουν κρασί, παίρνουν κρέας κλπ. Για να απαλλαγή ένα σπίτι από την επίσκεψξ των βρικολάκων, πηγαίνουν στο μνήμα, που υποπτεύονται πως ο νεκρός του βρυκωλάκιασε και ρίχνουν βραστό νερό για να τον ζεματίσουν. Ο βρικόλακας αν καή έστω και λίγο παύει να βγαίνη.

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Παραδέχονται ότι οι αποθαμένοι απο βίαιο θάνατο βρυκολακιάζουν και βγαίνουν τα βράδυα. Εκδηλώσεις, εμφανίζονται εις σταύλους όπου ιππεύουν άλογα και τα ιδρώνουν και τα κλέψουν τα ''τζαμπάδια'' (χαίτες) κουσίδες και ότι τον Θανάση Αδαμίδη όταν ήταν μικρός τον έπαιρναν και τον χόρευαν, τον χόρευαν και τον άφηναν πάλι. Νεράιδες και άλλα υπερφυσικά όντα δεν παραδέχονται και ούτε διηγούνται.

Χρονολόγηση: 1937
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Μπακάλης, Ιωάννης
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Βρικόλακες, πιστεύεται γίνονται όσοι έκαναν πολλά αμαρτήματα, όσοι καταράστηκαν, όσοι διασκελίστηκαν, ενώ ήσαν νεκροί, από γάτα ή σκύλο και όσων οι πληγές που τυχόν είχαν δεν ‘’ζεματίστηκαν΄΄με καυτό κρασί και λάδι πρίν θαφτούν. Επίσης βρικόλακες γίνονται όσοι σκοτωθούν βιαία και μάλιστα πιστεύεται πως στο μέρος που χύθηκε το αίμα των, ‘’φωνάζει’’. Τους βρικόλακες τους φαντάζονται με ανθρώπινο σώμα, με κέρατα στο κεφάλι, με γουρλωτά μεγάλα μάτια, με δόντια σουβλερά και μεγάλα και με νύχια μακριά. Οι βρικόλακες βγαίνουν μόνον τη νύχτα-την ημέρα παραμένουν στους τάφους των-και πηγαίνουν στα υπόγεια των σπιτιών και ανακατεύουν το τυρί, το βούτυρο, πίνουν κράσι, παίρνουν κρέας κ.λ.π. Για να απαλλαγή ένα σπίτι από την επίσκεψη των βρικολάκων πηγαίνουν στο μνήμα, που υποπτεύονται πως ο νεκρός του βρυκολάκιασε και ρίχνουν βραστό νερό για να τον ζεματίσουν.Ο βρυκόλακας αν καή έστω και λίγο παύει να βγαίνη.

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Την νυφίτσα δεν την αποπαίρνουν γιατί πιστεύουν πως είναι ενσάρκωσι δαίμονος. Για να την διώξουν από την περιοχή του σπιτιού, για να μην καταστρέψη τα κοτόπουλα της λένε: «Παρ’ το δράχτ’ κι το κουβάρ’ κι σύρε σιαπέρα να γνέσης». Επίσης λένε και τούτο: «Μέλ’ στα ποντίκια κι φαρμάκι στα πλιά».

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Εκτός από τους βρυκόλακες πιστεύουν πως τη νύχτα βγαίνουν και φαντάγματα ή τζίνια, τα οποία παρουσιάζονται στους ανθρώπους με διάφορες μορφές ζώων, γάτας, σκύλου, κατσικιού κ.λ.π. και πολλές φορές σαν αέρας κάμνοντας διάφορες ενέργειες. Κινεί διάφορα αντικείμενα, σκορπίζει τη φωτιά απ’ το τζάκι κ.λ.π. Πιστεύεται πως τα τζίνια πηγαίνουν στους στάβλους καβαλικεύουν τα ζώα, πλέκουν τις ουρές και τα «τσιαμπάδια» - χαίτες – των αλόγων. Για να αποφύγουν την κακή επήρεια των φανταγμάτων τα κυνηγούν με δαυλούς κι αν προσπαθήσουν και το κάψουν έστω και λίγο δεν ξαναβγαίνει στο σπίτι ή στο στάβλο. Όσοι δε βαδίζουν τη νύχτα, για να μη τους πλησιάση τίποτε, που να τους βλάψη, αφίνουν το σχοινί από το σαμάρι του ζώου να σέρνεται στη γη.

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Τα φαντάγματα ή Τζίνια είναι κι αυτά διαβολικές δυνάμεις, οι οποίες βγαίνουν τη νύχτα παίρνοντας διάφορες μορφές ζώων π.χ. γάτας, σκύλου, κατσικιού κ.λ.π Τα φαντάγματα πιστεύεται ότι πηγαίνουν στους στάβλους καβαλικεύουν τα ζώα, πλέκουν τις ουρές και τα «τσιαμπάδια» - χαίτες των αλόγων. Τα φαντάγματα παρουσιάζονται και στους ανθρώπους. Για να αποφύγουν την κακή επήρεια των φανταγμάτων, όσοι βαδίζουν τη νύχτα, αφίνουν το σχοινί απ’ το σαμάρι του ζώου να σέρνεται στη γη. Τότε δεν τους πλησιάζει ούτε φάνταγμα κι ούτε βρικόλακας. Οι βρικόλακες, τα φαντάγματα και γενικά οι διαβολικές δυνάμεις βγαίνουν τη νύχτα και φεύγουν στις 3 – 4 η ώρα το πρωΐ με το λάλημα του πετεινού. Πολλές φορές μάλιστα – όπως διηγούνται – άκουσαν τους διαβόλους να τραγουδούν και να χορεύουν με νταούλια και βιολιά, σε ρεματιές, σε μύλους και σε «μπιστιργιές» - βράχους. Να και μια στροφή που κατώρθωσαν να κλέψουν από διαβολικό τραγούδι: «Πάμε στο Ντόλο να φάμι τσιροπούλια προυμή λαλήσ’ ο τσέρτσιλας κι σκάσουν τα νταούλια. Και μια άλλη στροφή: Σκόρδο, μονόσκορδο κι από κρανιά μαντάρα.

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Πιστεύεται πως στα ποτάμια και στις βρύσες κατά τη νύχτα βγαίνουν νεράϊδες. Τις φαντάζονται εξωτικά όμορφες, με μακρυά μαλλιά και στ’ αραχνοΰφαντα ντυμένες. Βγαίνουν στη βρύσι, λούζονται και χτενίζονται. Αν περάση κανείς και τις ιδή δεν πρέπει να τις μιλήση γιατί του παίρνουν τη λαλιά, βουβαίνεται και μπορεί να σαλέψη και ο νούς του. Πιστεύεται δε πάλι αν κατορθώσουν, την ώρα που λούζονται και χτενίζονται, πάρουν το δαχτυλίδι μιας νεράϊδας ή το χτένι της, εκείνη ακολουθεί και μπορείς να την κάνη γυναίκα του.

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Σ' ήρθε ένα κακό περίμενε και άλλο

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Είναι βαρειά η καλογερική

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Πάτησες καλαμιά, πάτησες χιόνι

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Κάλλιο λάχανα και ρήνια, πάρα ζάχαρι και γκρίνια

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Κάμε καλό στου διαβόλου το χωριό

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Το κακό το ξύδι τ' αγγείο τ' χαλάει

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Καινούργια μέρα, καινούργιο κισμέτ

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Καινούργιο κόσκινο που να σε κρεμάσω, και παλιό που να σε πετάξω

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Όσο κάθεται η καλή μπογάτσια, το καλό φίλο περιμένει

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Κάηκε η μπάμπω στο γάλα, φυσάει και στο μαρκάτ (γιαούρτι)

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Έχεις γρόσια, έχεις γλώσσα

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Σαν πήγα να διαλέξω, πήρα τ' γκαβό 'Λέξω, σαν πήρα αράδ' αράδα πήρα τ' Βιργινάδα

Χρονολόγηση: 1962
Τύπος τεκμηρίου: Παροιμία
Δημιουργός: Αδαμίδης, Αλέξανδρος Κ.
Τόπος: Δαμασκηνιά
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Δαμασκηνιά

Ανακαλύψτε 254 τεκμήρια που σχετίζονται με αυτήν την τοποθεσία

Φίλτρα αποτελεσμάτων

Φίλτρα αποτελεσμάτων

Δεν τον παραδέχονται.

Με λένε Ρίζο κι όπως θέλω το γυρίζω

Ο πάθος, μαθός

Νεράϊδες και άλλα υπερφυσικά όντα δεν παραδέχονται και ούτε διηγούνται.

Σ' ήρθε ένα κακό περίμενε και άλλο

Είναι βαρειά η καλογερική

Πάτησες καλαμιά, πάτησες χιόνι

Κάλλιο λάχανα και ρήνια, πάρα ζάχαρι και γκρίνια

Κάμε καλό στου διαβόλου το χωριό

Το κακό το ξύδι τ' αγγείο τ' χαλάει

Καινούργια μέρα, καινούργιο κισμέτ

Καινούργιο κόσκινο που να σε κρεμάσω, και παλιό που να σε πετάξω

Όσο κάθεται η καλή μπογάτσια, το καλό φίλο περιμένει

Κάηκε η μπάμπω στο γάλα, φυσάει και στο μαρκάτ (γιαούρτι)

Έχεις γρόσια, έχεις γλώσσα

Σαν πήγα να διαλέξω, πήρα τ' γκαβό 'Λέξω, σαν πήρα αράδ' αράδα πήρα τ' Βιργινάδα