SearchCulture.gr | Αναζητήστε τεκμήρια πολιτισμού, ιστορίας και τέχνης στο SearchCulture.gr

1 - 30 από 104 τεκμήρια

Χάρτης Πλέγμα

Ταξινόμηση

Ο Άϊ Κωνσταντίνος ήτο σαν τον Άίο Λευτέρη. Ο Άϊς Κωνσταντίνος άμα χάθη ο σταυρός του Χριστού και δεν ήξευραν που βρίσκεντο ηύρεν τον, μια Οβραία φαμίλια τον είχε κλεψιμιό και τον είχε χωσμένο ‘κεί στο σπίτι της δίπλα και εσφόγγιζε και έρριχνε φ’λιά, α’ο πάνω αφ’ το σταυρό, έρριχνε τα φυλιά και γέμισε ‘κείνος ο τόπος. Γυρεύοντας το σταυρό του Χριστού να τον εύρουν και δεν μπορούσαν να τον εύρουν. Είδαν το μέρος ‘κείνο όπου τον είχε η Οβριά χωσμένο και είχε νεμήσει βασιλικός και μοσκοβολούσε, εθωρούσαν ο κόσμος το βασιλικό κ(αι) ελέαν : Πως νέμησε μέσ’ στα φ’λιά της Οβριάς αυτό το ωραίο λουλούδι και μυρίζει. Ένας α’ο όλους παρακολουθούσε έτσι προνόησε και σηκώστηκε μιαν αυγήν ύστερα α’ο τα μεσάνυχτα, μόλις που φώναξαν τα πουλιά (πετεινοί) έκουσε αυτός που εφυσά ο αέρας και ετολιονέτο (εσείστη) ο βασιλικός κ’ έλεεν ο βασιλικός. Κωνσταντίνος και Ελένη κ’ έκουσε εκείνος που παρακολουθά κ’ έφυε κ(αι) επήε και ‘δοποίησε το κονάκι τη δημοεροντία και είπε όλα τα καθέκαστα κ(αι) επήαν κ(αι ) εσκάψαν κ’ ηύραν το σταυρό, κ’ ύστερα παίξαν φωτιά στης Οβριάς το σπίτι γιατί είχε κάμει αυτό το κακό

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ο Άϊς Αντώνης ήθελε (ν)α μεταφερτή κ(αι) επήε εκέι κ(αι)έκανε το θάμα του και τον ‘χτίσαν, τον χτίσαν οι παλιοί μας στο νησάκι Ατρακούσα (Ν.Α. της νήσου Χάρης). Μια φορά ένα καΐκι ηύρε (φορτούνα) κακοσύνη και εναυάγησε οι άνθρωποι εσώθησαν μαζί με αυτούς ήτο κι ο Άϊς Αντώνης κ’ ήφκαν όξω στο νησάκι, εκεί επορπήστησαν (απελπίστηκαν) κι ο Αντώνης των έλεε : Βρε παιϊά μη πορπήζεστε και έχει ο Θεός, Ο Θεός ‘α μας προστατέψη. Οι άλλοι του ‘λέαν πως ‘α μας προστατέψη ο Θεός αφού ε’ώ εν έχομε τίποτα. Λέει τώρα θ’ αρχίσουμε να ανεχουμίσωμε (ψάξωμε) (ν)α ‘βρώμε ξύλα. Όπου αυτοί απ’ την πολλή ώρα που παιδεύουντο ηύραν δυό ξύλα ‘μπρός των και εώκαντα στον Αντώνη. Τώρα μη χολιάτε, τώρα ‘α σωθούμε είπε ο Αντώνης. Έπιασε αυτός τα ξύλα και τα ‘τριφκε και πήραν φωτιά και έτσι ζεσταθήκαν έκατσαν εκέι έρριξαν και κλαϊά κ(αι) εσώθησαν. Ύστερα ο Αντώνης εχάθη και κατάλαβαν πως ήτο ο Άι Αντώνης και του χτίσαν εκεί ά αυτοί εκκλησά

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ένας ναύτης κοιμάτο στην κουβέρτα του καϊκιού και 'κει που κοιμάτο επήρε φουρτούνα κ' έχε αέρα πολύ και τον πήρε η θάλασσα και όταν έπεφτε στη θάλασσα ξύπνησε κ(αι) εφώναξε : Άϊ μου Νικόλα και ξαφανίστηκε κ' ύστερα ευρέθη στο σπίτι του κοιμούμενος

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Η μάννα του Άϊ Νικόλα δεν έκαμνε παίϊ κι η μάννα του παρακάλεσε το Θεό και την βοήθησε κ' έκαμε παίϊ, παλληκάρι και δεν εβύζανε Τετράη και Παρασκευγή, μόνο του δεν ήθελε να βυζάση, πρίχου κάτση ο ήλιος.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ο Κασσιανός πέρασε μια φορά όξω στο ρομάνι (δάσος) κ ηύρε ομπρός του το Μάμα, τότε ο Μάμας δεν ήτο ακόμη Άϊος κ(αι) έκλαιε, ήτο τσουπάνης, και του ‘πε : είντα που ‘χεις άτρωπε μου και κλαίεις κι αδημόνας κ’ έχεις παράπονο με το Θεό. – Τι να σου πώ του λέει, που ‘έ με φήνει ήσυχο η αρπάχτρα. Και που σε πειράζει η αρπάχτρα. Και λέει του πάλι ο τσουπάνης έρχεται και μου τρώει τ’ αρνιά μου. Του λέει τότε ο Κασσιανός και θέλεις ‘α τα φυλάξης να μη σε πειράζη στ’ αρνιά. Θέλω αλλά πώς; - Θα πάρης μίαν πιθαμή κλωστή από μετάξι και θα πάης να ‘βρής ένα βουνό που θα ‘δής να ‘χη μέσα μια αγριολιά και θα κάτσης στον ήσκιο της και στη ρίζα της ‘α μη θωρής θάλασσα και θα κάμης το σταυρό σου και θα πής : Θεέ μου και φύλαξε το κακό πουλί που πειράζει τ’ αρνιά και θα το λέης μια φορά και θα ‘ένης ένα κόμπο κι αυτό θα το πής τρείς φορές. Κι ύστερα αυτό το μετάξι με τους κόμπους θα το πάρης και θα ‘βρής ένα χαρτί (βιβλίον) αυτό που γυαλοεύγουν και το λέμε χαρτί γ(ι)αλούς και από το χαρτί της ‘αλούς θα κόψης ένα κομμάτι και θα βάλλης μέσα το μετάξι με τους κόμπους και θα το κάμης φυλαχτό. Αλλά του ‘πε ωρισμένο καιρό ‘α μην πάη σε θάλασσα μήτε σε ‘υναίκα ούτε χαρτιά ‘α παίζη. Αυτός το ‘καμε κ(αι) εσώθη απ’ την αρπάχτρα, αλλά μια μέρα ξεχάστη κ(αι) επήεν στη θάλασσα ‘α ξύση τα ψάρια του και την αυγή πήε απάνω στα ζά του και ηύρε τας φασαρίες, δεκαπέντε αρνιά ανοιμένα

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια φορά του Προδρόμου τα πράματα τα είχε ‘νοικιάσει ένας άτρωπος και είχεν τους ανεψιούς του και ‘ργαζόντουσαν. Οι ανεψιοί αυτοί είχαν δύο κατσίκες κ’ είχαν οι κατσίκες δύο ρίφια και τα ‘χαν μολυτά ‘κει κοντά που ‘χε το γκρεμάρι. Πήαν οι κατσίκες κ’ ήμπαν μεσ’ το κεμάρι κι είπαν : Άϊ μου Ζιάννη μου φκάλε τας και ‘α σου ώκουμε το ένα ρίφι τ’ αρσενικό. Τα ‘φκαλε ο Άϊς. Αυτοί όμως ύστερα ‘εν έωκαν το ρίφι. Εκειά που τα ‘χαν δεμένα στα πράματα του μοναστηριού χάθηκε τ’ αρσενικό. Έψαχναν έψαχναν ‘εν το ‘βρίσκαν. Κατά το μεσημέρι μια γριά πόχαν εκειά ήμπε ‘α θυμιάση είδε το ρίφι μέσα στην εκκλησιά και φώναξε : Ελάτε ελάτε (ν)α το ρίφι έλα (ν)α το δής που ‘ναι μέσα στην εκκλησά. Ήμπε ο νοικοκύρης το είδε το πήρε πήε και πούλησε τον και πήρε λαί και το πήε στον Άϊ Ζάννη

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Πριν πολλά χρόνια είχε ένα τσουπάνη αυτός ου τσουπάνης εκάθετο του Άϊ Ζαννιού τους θόλους ήτο πέντε αδερφοί και είχαν κ’ ένα ξένο τσουπανάκι κ’ έπαιρε τα μικρά όχι τις μάννες και τα έβοσκε εκεί κοντά στου Άϊ Ζιάννη, αλλά εκεί κοντά είχε ένα με(γ)άλο γκρεμάρι και ελέαν το Σκυλλόγκρεμνο (δυτ. Της νησ.) Μια μέρα ήτο βροχές κ’ έχασε τ’ αρνιά ο βοσκός και νυχτιάστηκε ‘α πά’ (ν)α φέρη στα αφεντικά του. Τ’ αφεντικά ‘ευρέψαν το τσουπανάκι (ν)α ‘δούν που βρίσκεται. Επήαν κ’ ηύραντο κοντά στο κρεμάρι (κ)αι εκάθετο κ(αι) έκλαιε και λέουν του : Είντα που ‘χεις και κλαίς. Ήμπαν τ’ αρνιά όλα μέσα στο κρεμάρι. Έλα (ν)α πάμε στον Άϊ Ζιάννη και μη πής τίποτα στη μάννα μου. Αφού πήαν κ(αι) εφάαν η μάννα ερώτησε το μικρό. Είντα που ‘χετε και νυχτιάστητε και ‘ργήσητε (ν)α ‘ρτήτε. Λέει της αυτός έχασα τ’ αρνιά κ’ ήμπαν όλα μέσα στο κρεμάρι. Λέει του αυτή. Χάζου κοίταζε κακόμοιρο μην το πής στα παιά μου ώσπου (ν)α ξημερώση ‘α ‘ούμε πάς και βγαλομέν τα. Κείνοι εθέκαν κ’ αυτοί ήμπε στην εκκλησά και μετάνοιζε όλη τη νύχτα. Κ(αι) έλεε : Άϊ Γιάννη μου και φκάλετα όξω μην πάουν τα παιά μου και γκρεμίσουν και ‘αρε τα μισά όσα ‘ναι. Εσηκώστησαν το πρωί νυχατά τα παιϊά της κ(αι) επήαν κ(αι) επήε και ‘κείνη μαζί. Πήαν και ‘εν τα βρίσκαν στο κρεμάρι και ‘ρχήσαν και κλαίαν ώχου γκρέμισαν τ’ αρνιά μας. Τότε των είπε η μάνα ελάτε (ν)α πάμε στη μάντρα ‘α (δ)ούμε αν ηύβγαν κ(αι) επήαν. Επήαν εις την μάντρα κ’ ηύραν τα όλα εκεί ‘α τότες λέει η μάννα στο πρώτο της υιό : Μουρέ τ’ αρνιά να τα βουλώσης τα μισά να τα ‘ώκης στο Άϊ Ζάννη γιατί τα ‘ταξα που μετάνοιζα να τα φκάλη οψάρκα

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Στον Άι (Γ)ιώρκη [μοναστήρι του χωριού Αντράμασσο (βορ. Ανατ. Της νήσου)] είχε έναν καλόηρο και λέαν τον Κωσταντή του Πέτρου. Αυτός είχε κάμει πολλα χρόνια εκειά πέρα, όπου εγήρασε πλιά κι ο δρόμος από τον Άι (Γ)ιώρκη (ν)α ‘ρτης εις το χωριό για ‘κείνον που ‘το γέρος πλιά και ‘εν μπορούσε (ν)α πορπατήξη ήτο ώρες πολλές και τον εύρισκαν ομπρός τσουπάνηες και του λέαν. Πως ποσώνεις Κωσταντή και προκάμνεις σ’ αυτή κακοστρατιά κ’ έρκεσαι στο χωριό κ’ εκείνος έλεε : Ώχου τα παιάκια μου ακούσετε (ν)α σας πώ άμα θέλω ‘α ‘ρτω στο χωριό μπαίνω και θυμιάζω τον Άι Γιώρκη και λέω του : Άι Γιώρκη μου θέλω ‘α πάω στο χωριό και φέρνει το μουλάρι του καθίζει με πάνω και φκάλει με πάνω στο ρυάκι. Πολλοί τον εφήναν στη στράτα οπίσω τον εύρισκαν ομπρός στο χωριό, έφταναν πολύ πιο γρήγορα

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Αντράμασσο (ή) αυτό ήτο ένα μικρό χωριό (βορ. Ανατ. Της νήσου) μοναστήρι εχει τον Άι (Γ)ιώρκη. … Τον Άι (Γ)ιώρκη τον καταδίκασαν οι Οβριοί και τον έρριξαν σ’ ένα ασβεστοκάμινο κ’ ήβγε όξω δίχως (ν)α καή ούτε το άλοον του ούτε ο ίδιος. Και τώρα εμείς οι Χριστιανοί τον τιμούμε κι άμα βρεθούν τέσσεροι πέντε ανόματοι και κάμουν ένα ασβεστοκάμινο κ’ έχει κανένα από την παρέα που τον λέουν (Γ)ιώργκο δεν τον φωνάζουν, δε φωνάζουν τόνομά του γιατί άμα τον φωναξουν το καμίνι πομένει άκαο

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ένας τουπάνης έβοσκε πά ‘στο κρεμμάρι (ψηλό βουνό) τ’ Άϊ (Γ)ιωρκιού (βορ. Του νησιού) κ(αι) ενέφανε κ’ εί’ε την αρμαστή του αρρωνιαστικιά του) (ν)α χορεύφκη στο κάο (κάβο μπροστά στο χορό). Τότες φώναξε «Άϊ (Γ)ιώρκη μου και βούθα μου και πάρ’ τη μάντρα μου, και θα σαρτάρω (πηδώ) ‘α πάρω τον κάο της αρμαστής μου. Και εσάρταρε και βρέθηκε ‘κεί κ(αι) επήρε τον κάο της αρμαστής του. Ο Άϊ (Γ)ιώρκης έκαμε το θάμα του και του ώκε τη μάντρα ο τσουπάνης

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Ο Άιος Λιάς ήτο μαζί μ' έναν άλλο προφήτη κ(αι) εκάμναν συντροφιά και παρεξηγούντο ταχτικά κι ο Άιος Λιάς ήτο ψηλά κ' έτσι πως είχαν τη διχόνοια κύλισε μια πέτρα για να χαλασ' το μοναστήρι τ' άλλου κι εκείνος για να μην τον πλακώση κράτησε με τα δυό του χέρια την πέτρα τη μεγάλη και έτσι 'πόμεινε ψηλα ο Άιος Λιάς κ' είναι πάντα ψηλά κι' άλλος δεν ξαναμίλησε

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Τον Άϊ Σφυρίωνα τον ξέρουμε ότι χαλάει τρία ζευγάρια ‘πο’ήματα. Αι Σφυρίωνας ήτο με δυό άλλους καλοήρους γιατί εσκήτευγε και σκήτευγαν και οι τρείς μαζί όσα με είκοσι χρόνια πά’ στο βουνό σ’ ένα μοναστήρι. Ύστερα από είκοσι χρόνια ήθελαν (ν)α πάν ‘α βρούν τον ξαοριάρη πιο μεάλος από κείνους που κάθετο σ’ έναν άλλο μοναστήρι ‘α του ‘πούν και (ν)α των πή είντα θα ‘ενούν. Πήραν το δρόμο και πήαιναν (στο δρόμο) στη στράτα ενυχτιάστησαν ηύραν ένα στάβλο και ήμπαν ‘α κοιμηθούν. Αυτοί παίραν και δυό γαάρους μαζίν των, έναν άσπρο και ένα μαύρο. Αυτοί κειά που κοιμούντο εσκέφτησαν να φήκουν τον ένα πίσω γιατί τον εζήλευκαν. Σηκώστησαν λοιπόν αυτοί τη νύχτα κ(αι) έσφαξαν τους γαάρους κ(αι) εφύαν. Ύστερα από ώρα εξύμνησε αυτός και του ‘εύρεψε και ‘εν τουε ηύρε και εί’ εν τους γάαρους σφαμένους. Έκαμεν το σταυρόν του και είπεν την προσευχή του και μέσα στα σκουτούφλά έπιασε του μαύρου την κεφαλήν και κόλλησεν του άσπρου και έπιασε του άσπρου και κόλλησεν του μαύρου και καλλίκεψε κ(αι) έφυε ‘α πάη στον ηγούμενο. Αυτοί οι άλλοι είχαν ‘ποσώσει (= φτάσει) μια ώρα μπρός από ‘κείνον και ηύραν τον ηγούμενο και είπε των : Είντα που θέλετε εβά (=εδώ) αφού έρκεστε τρεί’ πώς ήρτετε τσύο. Ερνήστησαν αυτοί και του λέουν : Τσυό ερκούμεθα. Εκείνος πάλι των λέει όχι τρείς είστε. Άμα εί’ε και κρύβγαν τον πάλι τον άλλο των λέει : Θωρείτε εκείνον που ‘ρκεται από πίσω σας εκείνος είναι πιο μεάλος από μένα και θωρείτε τους γαάρους που φέρνει μαύρος γάαρος έχει άσπρη κεφαλή και άσπρος γάαρος έχει μαύρη κεφαλή. Τότες εξαφανίστηκε από μπρός των κι άμα ‘φτασε ο τρίτος που ‘ρκετο εξανανέφανε αυτός και ήρτε ‘κεί που κάθετο και λέει στου τσύο που ‘ρταν πρώτα – Εσείς θα ξαναπάτε στο μέρος που κάθεστε μα κάτσετε ακόμα είκοσι χρόνια κ’ ύστερα να ‘ρτετε και βάσταξε τον Άϊ Σφυρίωνα.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Σ' ένα μέρος στο Πόνταμο στην Άγια Θέκλη (Νοτ. Της νήσου) στην εποχή που 'τον οι κλέφτες ηύραν μια 'υναίκα κ(αι) εμάευγε άλας την έκλεψαν και πήραν την στην Τρίπολι της Κυρηναϊκής και πούλησαν την για δούλα σ' ένα έμπορο που 'χε μαγαζιά. Ύστερα από καιρό επήεν πάλι 'ικό μας καΐκι κι όταν εδιορθώνετονα φύη το καΐκι επήεν η 'υναίκα και λέει του καπετάνου 'α με πάρετε κ(αι) εμένα πάνω στη Χάρκη. Πως θα σε πάρουμε κυρά μου της λέει ο καπετάνιος γιατί; - Γιατί είμαι κ' εγώ Χαρκίτισσα. - Πώς θα σου πιστέψουμε οτι είσαι Χαρκίτισσα 'α μας πης μέρη της Χάρκης 'α σου πιστέψουμε. Και λέει των η 'υναίκα: απ' την Κράμπια κρύο νερό (Βορ. Της νήσου) κι αφ' τους Λιαώτες (Δ. Χωριό) σκάρους κι αφ' την Κάτω γή (Ανατ. Νησ.) μαύρο σταφύλι. Τότε επίστεψεν ο καπετάνος και την έφερε πάνω και για να την φέρουν τύλιξαν την μέσα στην ψάθα για ά μην την ΄δή κανείς.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια άλλη βολά μια έκαμε τάξιμο στην Παναϊά (τη Σκιαενή, 8 Σεπτεμβρίου. Ευρίσκεται στο χωριό Απολάκια της Ρόδου) μια μαντήλα και πήαινε, αλλά το καΐκι έπαιρε την Παναϊά (ν)α την πάρη στο μέρος της και η ‘υναίκα δεν προλάβαινε ‘α πά το τάξιμο, μόλις όμως το καΐκι πήε λί’ο προς τη μέση εστάθη, ξαχνάν (ν)α ‘δούν είντα ‘ίνηκε ‘εν ευρίσκαν τίποτε και μόλις ήρτε ή ’υναικα κ(αι) εφώναξε κ’ έ’ωκε το τάξιμο της και βάλαν της την μαντήλα, βάλουν μπροστά το μοτάρι και κίνησε το καΐκι αμέσως και πήραν την στον τόπου της.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια βολά δεν έχει πολύ καιρό που ε'ίνετο τούτο, μια 'υναίκα ήτο γκαστρωμένη κ' ήτο στας ημέρες της και εσκέπτετο που 'λειπε ο άντρα της πως (θ)α πήαινε στη Ρόδο (ν)α 'εννήση, γιατί εδώ πρώτα τίποτα 'εν είχαμε, κεί που στεναχωριάζετο κ(αι) εσκέπτετο φέρναν την Παναϊά και περνούσαν την αφ' το σπίτι της, αυτή έκαμε τότε τον σατυρόν της κ' είπε : Παναγιά μου βοηθησέ (ν)α καλο'εννήσω και (θ)α φκάλω τ' όνομα σου. Το βράυ 'κείνο αμέσως και (θ)α φκάλω τ' ονομά σου. Το βράυ 'κείνο αμέσως πιάαν την οι πόνοι κι αμέσως 'εέννησε χωρίς τίποτε πόλυ εύκολα και έκαμε το χρέος της, το παι(δ)ί που (γ)εννήθη το 'φκαλε Σκιαενή (κ)αι επήε μετά και προσκύνησε στη Μεγαλόχαρη. Η Πανάϊα, Μεγάλη η χάρι της, κάμνει κ' έκαμε πολλά θάματα. (Παναγία η Σκιαενή, 8 Σεπτεμβρίου. Ευρίσκεται στο χωριό Απολάκια της Ρόδου).

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μεις όταν φέρνωμε την Παπαναγία της κάμνομε μέσα νύχτικές. Μια βολά εκειά που καθόμεθα στη μεσανυχτική η εικόνα της Παναϊάς έ'ινε και ίδρωσε και όλες οι πιο πολλές που ήτο εκειά μας είπαν : Κάπου έλειπε κ' ήρτε, πήε κάπου (ν)α βοηθήση. (Παναγία η Σκιαενή, 8 Σεπτεμβρίου. Ευρίσκεται στο χωριό Απολάκια της Ρόδου).

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια βολά φέραν την (την Παναγία η Σκιαενή, 8 Σεπτεμβρίου. Ευρίσκεται στο χωριό Απολάκια της Ρόδου) στη Χάρκη γιατί φέρνουν την κάθε χρόνο και είπαν οτι (θ)α 'ρτουν (ν)α την πάρουν ύστερα από τόσες μέρες και ξαφνικά μια μέρα ήρταν 'α την πάρουν κ' η Παναϊά 'εν ήθελε 'α φύη και δάκρυζε και σφουγγιζαμέν την με παμπάκι.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Στας 8 του Σετέμπρη γιορτάζει η Πανα(γ)ία η Σκιαενή, αυτή είναι στο χωριό Απολάκια της Ρόδου, όμως κ' εμείς την τιμάμαι πολύ γιατί είναι πολύ θαυματουργή, δοξασμένο (ν)ά 'ναι τ(ο) ονομάν της. 'Μείς λέουμεν την Σκιαενή γιατ' είναι με το μαντήλι, εκούναμε και λέουμεν το ακόμη πως η Παναϊά η Σκιαενή είναι μαχαιρωμένη και με το 'να ποδάρι πήε στο πόλεμο και βοήθησε τους Έλληνες.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια βολά ξεκίνησαν 'α πάρουν την Παναΐα (τη Σκιαενή, 8 Σεπτεμβρίου. Ευρίσκεται στο χωριό Απολάκια της Ρόδου) χωρίς τον παπά της, γιατί ο παπάς είχε άλλες δουλειές κ(αι) εστάθη (ν)α τελειώση τας δουλειές. Άμα όμως κίνησαν για να φύουν το καΐκι εστάθη και 'εν πήαινε και ξάχναν(ν)ά 'βρούν είντα 'το και 'εν επήαινε το καΐκι και 'εν το βρήσκαν και μόλις ήμπε κι ο παπάς για να 'δή είντα συμβαίνει εκίνησε, η Παναϊά ήθελε και τον παπάν της.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια βολά είχε πέσει μια οργκή στον τόπο μας, είχαν πέσει τσιτσίκοι και μας είχαν καταστρέψει, τότε φέραν φάρμακα α'ο τη Ρόδο, υποχρέωσε ο Δήμαρχος κ(αι) επήραν ολόκληρα σακκιά φάρμακο κια το ρίξαν πέρασαν πολλές μέρες κι οι τσιτσίκοι 'εν έφευγαν. Τότε λέει ο παπάς : 'Α πά 'α φέρωμε την Παναϊά (τη Σκιαενή, 8 Σεπτεμβρίου. Ευρίσκεται στο χωριό Απολάκια της Ρόδου). Πήαμε κ(αι) εφέραμε την και αμέσως έκαμε το θάμα της, το πρωί ήρταν α'ό τη θάλασσα ίσα με εκατό γλάροι και δεν εφήκαν τίποτε μέχρι 24 ώρες.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Στον Άι Φανούρη κάμνομε τη φανουρόπιττα για τη μάννα του, γιατί ήτο αμαρτωλή για να της εσυχωρούν. Η μάννα τ' Άϊ Φανούρη ήτο πολύ κακιά σ' όλα της τα χρόνια μόνο μια κλωστή είχε δώσει κ' ηύρεν την στο κάτω κόσμο. Άμα απόθανε κ(αι) επήε στο κάτω κόσμο την βάλαν στη κόλασι, ο γυιός της όμως που 'το καλός άτρωπος της λυπότανε κ' έκαμε την πρώτη πίττα για να συχωρέσουν της μάννας του κ' ύστερα με την πίττα αυτή που έφτειαξε και με την κλωστή που 'χε δώση η μάννα του την τράβηξε και την έφκαλε απ' την κόλασι και την έβαλε στον παράδεισο. Τη φανουρόπιττα τη φτειάνομε με αλέυρι, ζάχαρι και λάδι. 'Μεις άμα θέλουμε τίποτε (ν)α δούμε ή άμα χάσωμε τίποτε και θέλομε (ν)α το 'βρούμε λέουμε : Άι Φανούρη μου φανέρωσε μας το και 'α κάμω την πίττα της μάννας σου. Κ' ύστερα κάμνομε την πίττα.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Όταν εφύτευκεν ο Νώε τ' αμπέλι επήεν ο Ξαπόης (σατανάς) και ρωτά : Τι κάνεις πατέρα της γης; - Φυτεύκω ένα δέντρο του καλού και του κακού. - Μπορούμε να 'ενούμε συνέταιροι; - Μπορούμε να 'ενούνε. Πάει ο Ξαπόης και φέρνει ένα αρνί και το σφάτζει και με το αίμα του ποτίζουν τη ρίζαν τ' αμπελιού. Ύστερα πάει και φέρνει ένα λιοντάρι και το σφάτζει και με το αίμα του ποτίζου τη ρίζαν τ' αμπελιού. Ύστερα φέρνει ένα χοίρο και τον σφάτζει και πάλι ποτίζου τη ρίζαν τ' αμπελιού. Γι' αυτό λοιπό ο άθρωππος άμα πίνει λίγο είναι ήσυχος σαν αρνί, όταν μεθύση 'ίνεται θεριό μετά όταν παραμεθύση κυλιέται σαν το χοίρο.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Πολλοί θωρούν στον ύπνο των βίος, αλλά για να τον εύρης πρέπει ‘ά μην το ‘πής σ’άλλον γιατί άμα το ‘πής (θ)α ‘βρής άλλο πράμα, ούτε κάμνει (ν)α μιλάς. Μια είδε στον ύπνο της βίος, είδε ένα αράπη και της είπε ότι εκειά στο τάδε μέρος έχει βίος και ‘α πάς χωρίς ‘ α μιλήσης. Αυτή ξεκίνησε κ(αι) επήαινε επειδή όμως ήτο βρά’υ και μοναχή γιατί της έχε ‘πη (ν)α πα’ μοναχή, αυτή άρχισε και ετραούδε και όταν έφτασε στο μέρος που της είπε κ’ έσκαψε ηύρε ένα μεάλο χοχλιό της θάλασσας. ΄Ητο από τη βουή που ετραούδει,γιατί δεν κάμνει ‘α κάμης βουή το βίος ξαφανίζεται και μένει άλλο πράμα.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Είχαμε μια εξαέρφη κ(αί) επήε μια μέρα στο Λεντάκι (τοπ.ανατ.)στο χωράφι της κ’ ηύρε σ’ένα τοίχο που το η συκιά της κ’ είχε αρμαθαριές ‘ εμάτο, είχε κ’ έναν όφιο κ’ έβλεπεν τον κ’ είχε πίσω του ένα πιάτο μάλαμα κ’ έκουσε να την φωνάζουν και γύρισε και ‘ πολοήθη, κι όλα χάθησαν α’ ό μπροστά της, έπρεπε ‘ά μη ‘ πολοήθη και (ν)ά στάξη απάνω ‘κειά που τα ‘βλεπε αίμα από το χέριν της

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια την είχαμε μαμμή στο χωριό κ’ ήρταν δυό ανεράες κ’ ένας άντρας και την επήραν στην Τραχιά (ανατ.) κ(αι) επήραν τη μαμμή και λευτέρωσε την ανερά σε μια κύφη (=σπιτάκια με ξερολίθους). Η μαμμή εφόρε μια πο(γ)ιά (=ποδιά) και της έδωσε κρομμύδα ήρτε η μαμμή εις την όξω Τραχιά και είπε: Κρομμύδια θα παίρω και τα πέταξε. Εμπλέξαν μερικά στην ποϊά της. Ήρτε στο χωριό και εί(δ)ε αυτά που ‘πομείναν και ήτο φουντουκλιά (=φλουριά) κι αϊκωσταντινάτα. Άμα ξημέρωσε έστρεψε στην Τραχιά να τα ‘βρη αλλά δεν τα βρε. Το πρωΐ μας τα ‘πε ότι: οψαρκά (εχθές αργά την νύκτα) με πήραν στην Τραχιά οι ανεράες και λευτέρωσα μιαν ανερά και μου ‘ιμώσαν την ποϊά μου κρομμυδόφυλλα ‘(γ)ω τα πέταξα στην όξω Τραχιά και ‘κείνα που ΄μείναν στην ποδιά μου ήτο φουντουκλιά (= είδος νομίσματος) κι αϊκωσταντινάτα.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Εκείνα τα χρόνια όταν ‘ρρωστούσε κιενένα παίϊ ελέαν ότι το ‘λλαξαν οι ανεράες τη νύχτα κ(αι) εκάναν κουλλουράκια κ(αι) επήαιναν και φήναν τα όξω από το χωριό κ(αι) επήαιναν το πρωϊ και τα βρίσκαν παρμένα κ(αι) ελέαν εφάαν οι ανεράες τα κουλλουράκια και εδιορθώνετο το παιΐ. Τα κουλλουράκια τα πηαίναν και τα φήναν στην Κουλουμπήστρα (ανατ.) κ’ εκεί τα τρώαν οι ανεράες και εϊνοντο καλά τα παιά.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια φορά ένας τσουπάνης ‘κει που ξώμενε στη μάντρα του κ(αι) εκοιμάτο τη νύχτα επαρουσιάστηκε μια ανερά κ(αι) εθάρρε πώς ήτο ο σύντεκνος του και κουβέντιαζαν (η ανερά’ με τον τσουπάνη). Εκεί που κουβεντιάζαν είπε η ανερά. Ας ‘πλώσωμε και το γαδουρινό μας (το πόι) ο κακόμοιρος ο τσουπάνης κατάλαβε τότε πως ήτο η ανερά’ κ’ είπε: Α ο σύχας είσαι (και καλά η ανερά’).

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Μια φορά εχορεύκαν οι ανεράες και ένας τσουπάνης, ο Ημίτρης του Μαρουλιού, που ‘ξώμενε στη μάντρα του έκουσε το τραούι κ(αι) εξύπνησε. Αγριοελίτσες έφαα και στύψασιν (στύφισαν) τα μάια και στύψασιν τα χείλη μου και δε μιλώ καθάρια.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Στη Ματσούκα τοπ. του χωριού επήε μια ‘υναίκα και ενυχτιάστηκε, επήε (γ)ια να κόψη κλαϊά κ’ εκεί πήαν οι ανεράες και την έπιασαν στο χορό και χόρευκε, φώναξε το άσπρο πουλί (κόκορα) λέουν χορεύκετε μωρή φωνάζει τ’ άσπρο, άμα φωνάξη το μαύρο ‘α τ΄ αφήσουμε (ν)α πας στο κολάι σου. Εφώναξε το μαύρο και την εφήκαν κ(αι) επήεν στο κολάι της. Αυτές που χόρευκαν οι ανεράες ήτο ντυμένες με άσπρα μαντήλια, έλεε ‘κείνη ότι ήτο και άντρες μαζί και αυτοί ήτο ντυμένοι με τ’ άσπρα. Τα φουστάνια των ήτο μακριά άσπρα ζωσμένες στη μέση με κάτι πάννες άσπρες και τα μανίκια των ήτο φαριά.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Τα δωδεκάμερα (α)ρκεύγουν απο την αποσπερινή του Χριστού μέχρι τα μικρά Φώτα (μικρός αγιασμός, παραμονή Φώτα). Τότε λέμε βγαίνει ο Γκάς ο αντίχριστος, αυτός γεννιέται πριν το Χριστό κ'έρκεται και μας κάνει κακό. Άμα παρουσιαστή ο Γκάς μπορεί να λωλάνη άτρωπο. Αυτές τας ημέρες άμα μας φωνάζουν το βράυ δεν πρέπει (ν)α απαιρθούμε γιατί μπορεί να 'ναι ο Γκάς, μόνον όταν μας φωνάξουν τρείς φορές 'ποκρινούμεθα γιατί αυτός δεν τριτώνει.

Χρονολόγηση: 1964
Τύπος τεκμηρίου: Λαϊκή Παράδοση
Δημιουργός: Παπαμιχαήλ, Άννα Ι.
Τόπος: Νήσος Χάλκη
Φορέας: Ακαδημία Αθηνών

Φίλτρα αποτελεσμάτων

Φίλτρα αποτελεσμάτων